تعزیه‌خوان شیک

صدای جلیلوند به اصطلاح صدای شیکی است که بیشتر روی آدم‌هایی می‌نشیند که کت و شلوار می‌پوشند، خیلی باوقار و با اعتماد به نفس آدم می‌کشند یا رهبری یک گروه مافیایی را به عهده می‌گیرند.

در صدای جلیلوند خونسردی خاصی وجود دارد که به شنونده و بیننده یک فیلم و یک بازیگر خاص این اطمینان را می‌دهد که او می‌تواند از پس هر کاری در کمال خونسردی برآید.

چهره جلیلوند هم مانند صدایش شیک است. او در چند سریال و فیلم تلویزیونی بازی کرده است. در همه اینها نقش مردان مرفهی را داشته که از تسلط به دیگران لذت می‌برد.

در سریال «عبور از پاییز» نقش پدر پولدار و مستبدی را بازی کرد که به نوعی بیننده را یاد پدرخوانده‌های آثار خارجی می‌انداخت.

در تله‌فیلم آغاز تا آغاز نقش یک سرمایه‌دار و صاحب شرکت را بازی کرد که در انتهای فیلم مشخص شد، شیطان است که آدم‌ها را وسوسه می‌کند.

حالا این دوبلور و بازیگر به سریال یلدا آمده است تا نقش یک تعزیه‌خوان قدیمی را بازی کند. تعزیه‌‌خوانی که در قسمت دوم سریال مُرد تا مخاطبان این سریال بعد از این او را بیشتر در فلاش بک‌ها (گذشته) ببینند.

جلیلوند صدای خوبی دارد اما باید قبول کنیم که هر صدای خوبی نمی‌تواند تعزیه‌خوان خوبی هم باشد.

تعزیه‌خوانی هنری سنتی و بومی است. صداهایی که عباس‌خوانی و شمرخوانی می‌کنند، معمولا صداهایی می باشند که می‌توانند شنونده را متاثر کنند اما واقعیت این است که صداهای تعلیم دیده‌ای نیستند.

صداهایی نیستند که بتوانند نقش بازی کنند. آنها همه عمر تمرین می‌کنند که یا به جای شمر رجز‌خوانی کنند یا به جای حضرت عباس(ع) و یا امام حسین(ع) از حق دفاع کنند.

حالا حسن میرباقری، چنگیز جلیلوند را به سریال یلدا برده تا از صدای او استفاده کند و آداب تعزیه‌خوانی را برای مردم زنده کند. غافل از این‌که صدای جلیلوند اصلا مناسب تعزیه‌خوانی نیست.

صدایی که بیننده حرفه‌ای تلویزیون را به یاد پل نیومن و مارلون براندو می‌اندازد، نمی‌تواند صدای تعزیه‌خوان بسطامی را برای بیننده تداعی کند.

جلیلوند اصالتا شیرازی است اما سال‌هاست در تهران زندگی می‌کند و ۲۰ سالی هم در آمریکا مقیم بوده است بنابراین نباید از او انتظار داشت که لهجه بسطامی یا شاهرودی را خوب ادا کند.

برای همین هم هست که حاج ممدلی (جلیلوند) که بزرگ خانواده است بدون لهجه صحبت می‌کند و بقیه بازیگران هم که نقش فرزندان و وابستگان او را بازی می‌کنند، چون از تهران به شاهرود رفته‌اند،‌ لهجه را نیمه تهرانی، نیمه شاهرودی و نیمه مشهدی صحبت می‌کنند. این در شرایطی است که یلدا دربارهٔ تعزیه است، هنری که بیشتر قصه آن با صدا روایت می‌شود.

طاهره آشیانی ‌- ‌دبیر گروه رادیو و تلویزیون