جام جم آنلاین: همه موادی که در اطرافمان وجود دارد، دستخوش تغییرات می‌شود. این تغییرات در قالب دو گروه تغییرات فیزیکی و شیمیایی طبقه‌بندی می‌شوند.
تغییرات فیزیکی تنها به تغییر ابعاد و شکل مواد محدود می‌شود و در ساختار آن تغییری ایجاد نمی‌کند. انبساط، برش، خمیدگی و ایجاد شکستگی در مواد از انواع تغییرات فیزیکی است.
مواد می‌تواند از حالتی به حالت دیگر تبدیل می شوند. مواد می‌توانند از حالت جامد به مایع، از مایع به جامد یا از جامد به گاز تبدیل شوند. این نوع تغییرات نیز از انواع تغییرات فیزیکی است که در نتیجه آزادشدن یا جذب انرژی گرمایی ایجاد می‌شود.
از سوی دیگر تغییرات شیمیایی با تبدیل یک ماده به ماده‌ای جدید همراه است. افزودن مواد شیمیایی مانند یک ماده اسیدی و همچنین جذب گرما از جمله عوامل مورد نیاز برای ایجاد تغییرات شیمیایی در ساختارمواد است.
ایجاد حباب، تغییر رنگ و آزاد شدن انرژی گرمایی از نشانه‌های ایجاد تغییرات شیمیایی در مواد است. با استفاده از این آزمایش ساده با ماهیت واکنش‌های شیمیایی آشنا می‌شوید و می‌توانید تغییرات مواد مختلف را زمانی که تحت شرایطی خاص یا از پیش تعیین شده قرار می‌گیرند، مورد بررسی قرار دهید.
برای انجام این آزمایش به یک قطعه کاغذ، یک قوطی خالی، مقداری پوسته تخم‌مرغ، مقداری سرکه، شکر، یک عدد در قوطی شیر خشک و همچنین یک چراغ الکلی نیاز دارید.
ابتدا کاغذ را مچاله کرده و آن را داخل قوطی فلزی که برای این آزمایش انتخاب کرده‌اید، بسوزانید و سپس آن را در گوشه‌ای قرار دهید.
پوسته‌های تخم‌مرغ را خرد کرده و آن را در ظرف کوچکی بریزید. روی پوسته‌های تخم‌مرغ یک قاشق چایخوری سرکه بریزید و آنها را کنار بگذارید سپس روی در قوطی شیر خشک یک قاشق چایخوری شکر ریخته و با استفاده از چراغ الکلی آن را حرارت دهید تا شکر داخل آن بسوزد.
وقتی کاغذ را می‌سوزانید، چه تغییری در آن ایجاد می‌شود؟ زمانی که به پوسته تخم‌مرغ سرکه اضافه می‌کنید چه تغییری را مشاهده می‌کنید؟ این تغییرات نشان دهنده چیست؟ رنگ، شکل ظاهری و بوی شکر سوخته چه تغییری می‌کند؟ آیا شکر در نتیجه سوختن به ماده دیگری تبدیل می‌شود؟
مچاله شدن کاغذ یک تغییر فیزیکی است. به عبارت دیگر اگرچه ابعاد و شکل کاغذ تغییر می‌کند، اما همچنان کاغذ است.
سوختن کاغذ با ایجاد خاکستر، بخار آب و دود همراه است. سوختن موجب تغییر مواد می‌شود و در اثر سوختن ماده جدیدی ایجاد می‌شود.
خرد شدن پوسته تخم‌مرغ نیز نوعی تغییر فیزیکی است اما وقتی سرکه که نوعی اسید است به پوسته تخم‌مرغ اضافه می‌کنید، حباب‌هایی داخل ظرف تشکیل می‌شود.
ایجاد این حباب‌ها نشان دهنده آزاد شدن دی‌اکسید‌کربن در نتیجه واکنش شیمیایی میان سرکه و پوسته تخم‌مرغ است. وقتی شکر را می‌سوزانید، به رنگ سیاه در می‌آید، تلخ مزه می‌شود و بوی خاصی از آن استشمام می‌کنید. این ویژگی‌ها به منزله از دست رفتن ماهیت اصلی شکر است.
سوختن شکر با آزاد شدن بخار آب همراه است و در نتیجه این واکنش شیمیایی، شکر به ماده جدیدی که همان کربن است تبدیل می‌شود. (جام جم – ضمیمه سیب)
مترجم: سهیل امیری
منبع:Sciencefairadventure
jamejamonline.ir – 22 – RSS Version