تغییرات قند خون در هنگام فعالیت ورزشی

نرگس خشنود-مسئول کمیته تغذیه هیات پزشکی ورزشی استان سیستان و بلوچستان به خبرنگار ورزشی باشگاه خبرنگاران گفت:هیجان،اضطراب به همراه حساس بودن سیستم عصبی نباتی  دو عامل ، ازعمده ترین عوامل کاهش قند خون می باشند.و وقتی مقدار قند خون به میزان ۸/۰ گرم در لیتر باشد در حقیقت آستانه آسیب پذیری، خستگی و از فرم افتادن است.

وی افزود:  فعالیت در حالت ناشتا (درعرض نیم ساعت ) سبب کاهش سریع قند خون می گردد و می تواند توسط این پدیده اختلالات کلینیکی از جمله خستگی، کسالت، اضطراب، ریزش عرق، ضعف، تاری دید نمایان شود .
که خوردن قند (کربوهیدرات) حداقل یک ساعت قبل از آغاز فعالیت سبب تاخیر در ایجاد اختلالات ناشی از کاهش گلوکز خون می گردد.

وی ادامه داد: در هنگام آغاز فعالیت ، مصرف پروتئینها با کربوهیدراتها سبب تامین بعدی قند در هر ساعت می گردد و تغییرات قند خون را به پایین ترین میزان خود می رساند و زمانی که فیبرها همراه غذا باشند این تغییر باز هم کمتر مشخص است. همچنین این احتمال وجود دارد که با حفظ مداوم پروتئین در جیره غذایی ، بتوان گلوکز خون را هنگام تمرینات شدید ثابت نگه داشت.

وی گفت:  تجربیات تایید می کند که پس از خوردن صبحانه حاوی پروتئین ، قند خون بسیار کم تغییر می کند و نوع پروتئینهای مصرفی در آن تاثیر ندارد . بنابراین مشخص می گردد که ماده مغذی که باسرعت بالا توسط عضلات مصرف می گردد گلوکز است و پروتئینهای جیره غذایی در فعالیت طولانی نیاز به انرژی را تامین می کنند.

خشنود دربارهٔ جیره کربو هیدراتها قبل از مسابقات یادآور شد:  برتری انرژی هنگام تمرینات به ذخایر تجمع یافته بستگی دارد تا بسیار کردن مصرف مواد مغذی قبل از مسابقات ،زیرا این امر  می تواند  خطر مختل کردن کل متابولیسم را نیز به همراه داشته باشد.

افراط در مصرف کربوهیدراتها
وی افزود: افراط در مصرف کربوهیدراتها منجر به اختلالات تنظیم گلوکز و افزایش وزن می گردد. بر این اساس افزایش ذخایر گلیکوژنی مقدور نیست مگر آنکه فرد پیش از این  تغذیه خوبی داشته باشد ، زیرا در شرایط طبیعی با یک رژیم معمولی متعادل، بدن به نحو مطلوب ذخایر گلیکوژنی خود را تنظیم می کند . در حقیقت مشکل به نظر می رسد که بدن بدون متابولیزه کردن بتواند مقادیر بسیار گلیکوژن یا گلوکز را در کبد ، عضلات، قلب، خون و فضاهای بین سلولی ذخیره کند.
سرعت جذب قندها
 وی تاکید کرد: قندهای ساده مانند گلوکز و فروکتوز سریع تر از دی ساکاریدها جذب می شوند مقایسه میان قندهای ساده نشان می دهد برای مقدار یکسان ، فروکتوز نسبت به گلوکز ، بیشتر گلیکوژن تولید می کند . بر عکس گالاکتوز بسیار کمتر گلیکوژن تولید می کند .
برای یک زمان مشخص محدود ، سرعت جذب روده ای برای گالاکتوز ۱۱۵، گلوکز ۱۰۰، فروکتوز۴۴ می باشد.

پس بهتر است به ورزشکاران پیشنهاد شود تا شب قبل و صبح روز مسابقات به عنوان قند ، فروکتوز مصرف کنند. چون ترشح انسولین را کمتر تحریک می کند و همچنین بیشتر و بهتر سبب ذخیره گلیکوژن می گردد . هنگام مسابقات، وقتی که حفظ کردن و ثابت بودن قند خون ضروری است ، بهتر است از گلوکز استفاده شود که دارای جذب انتخابی و سریع است.

وی در مورد مصرف مکمل ها قبل از آغاز فعالیت گفت:تلاش برای تحریک فعالیت با دادن این یا آن ماده مغذی قبل از انجام مسابقات به فردی که قبلا به طور متعادل تغذیه شده است ، اشتباه است. بررسی هایی که خلاف این مطلب را نشان می دهند مربوط به اشخاصی است که دچار کمبود مواد مغذی بوده اند. مسلما در این اشخاص راندمان فعالیت بهتر شده است که البته به سبب ایجاد تعادل تغذیه ای است و نه دادن غذای اضافی .

وی ادامه داد: آزمایشات نشان می دهد مصرف قندها کمی قبل از فعالیت ، به هیچ وجه سبب بهبود راندمان فعالیت نمی شود. وقتی که تغذیه متعادل است ، بدن هیچگونه نفعی از مواد مغذی ویژه نمی برد، دادن این مواد مغذی خطر مصرف افراطی دارد و حتی ممکن است سبب بهم خوردن تعادل شود و نتیجه عکس انتظار حاصل گردد.

وی افزود:توصیه مصرف غذای پروتئینی در صبحانه و غذاهای کربوهیدراتی در هر ساعت تا لحظه آغاز مسابقه، مصرف اضافی نیست. بلکه بر عکس ، سبب متعادل شدن و اجتناب از کمبودها و حفظ قند خون می گردد . از اینجا مزایای جیره غذایی دوران انتظار مشخص می گردد که در ساعات رقابت ، تامین کننده مقدار کافی قند برای اصلاح احتمالی ضعف بدن ((شوک ناشی از ضعف)) ایجاد شده با هیپوگلیسمی ( کاهش قند خون) در هنگام رقابت است ./آق