جنایات انگلیس علیه ایران در جنگ جهانی در دیوان بین‌المللی دادگستری قابل طرح است

به گزارش خبرنگار حقوقی قضایی ممتاز نیوز، در ماه اوت ۱۹۱۴ میلادی مصادف با ۱۲۹۳ شمسی جنگ عظیمی در اروپا بین آلمان، رهبر دول محور و نیروهای متفقین به رهبری فرانسه و انگلیس درگرفت. هیچ یک از دو طرف نتوانستند به پیروزی کامل دست یابند اما در اذهان جهانیان جنایاتی که طرف‌های درگیر با غارت ذخایر ملت‌ها و کشتار غیرنظامیان خصوصا در قبال کشورهای بی طرف از جمله ایران انجام داده‌اند، مغفول مانده است و اینک در آستانه یک‌صدمین سال آغاز این جنگ پرداختن به این مسئله از طریق رسانه‌ها و در صورت امکان پیگیری قضایی و کیفری جنایات دول استعمارگر خصوصا انگلیس ضروری به نظر می‌رسد.

در این راستا “محمد علی قاسمی” حقوقدان در گفتگویی تفصیلی به جنبه‌های گوناگون حقوقی امکان شکایت ایران علیه این کشور پرداخته که در ادامه می‌خوانید.

باشگاه خبرنگاران: با توجه به اینکه در آستانه یکصدمین سال جنگ جهانی اول قرار داریم، آیا امکان شکایت علیه انگلیس به خاطر جنایات این کشور در قبال مردم کشورمان وجود دارد؟

قاسمی: با توجه به اینکه انگلیس در زمان حضورش در ایران به مردم ما خسارت وارد کرده و این جرم را در خاک کشورمان مرتکب شده است، امکان پیگیری و شکایت وجود دارد.

باشگاه خبرنگاران: در مجامع بین‌المللی نسبت به چه جرایمی می‌توان طرح شکایت کیفری کرد؟

قاسمی: در قوانین بین‌المللی چند جرم مشخص وجود دارد که قابل پیگیری کیفری است که شامل تجاوز، نسل‌کشی، جنایت علیه بشریت و جنایت جنگی می‌شود.

باشگاه خبرنگاران: با توجه به اینکه در آن دوران دولت این انگلیس غلات تولید داخل ایران را برای مصرف نیروهای خود تصرف و با هدف ایجاد قحطی مانع واردات غلات به کشور تحمیل کرد، همچنین با قصد افزایش تلفات انسانی به شیوع بیماری وبا دامن زده بود، آیا اقدامات جنایتکارانه انگلیس جنایت علیه بشریت یا نسل کشی تلقی نمی‌شود؟

قاسمی: برای اثبات چنین جرایمی یکسری عناصر ویژه لازم است و با توجه به آنچه دیوان کیفری بین‌المللی توضیح داده است، به نظر نمی‌رسد بتوان این مسئله را نسل کشی دانست، چرا که این مباحث به مذاهب و قومیت‌ها بر می‌گردد و باید کشور مجرم قصد داشته باشد یک نوع قومیت و مذهب خاص را از بین ببرد.

باشگاه خبرنگاران: آیا اقدامات انگلیس از نظر جنایت جنگی نیز قابل پیگیری نیست؟

قاسمی: بله؛ اما تنها از نظر جنایت جنگی مسئله قابل پیگیری است و اگرچه مجازات کیفری چندان محتمل به نظر نمی‌رسد، اما حداقل می‌توان خسارت دریافت کرد.

باشگاه خبرنگاران: بنابراین با توجه به اینکه دولتمردان جای خود را به نسل‌های بعدی داده‌اند، اما حکومت انگلیس از آن زمان تاکنون ثابت مانده امکان دریافت خسارت وجود دارد؟

قاسمی: بله؛ این مطلب در دیوان بین المللی دادگستری قابل پیگیری است، به طوری که حتی اگر حکومت هم تغییر کرده باشد، مسئولیت از بین نمی‌رود، چرا که سرزمین همچنان باقی مانده است.

باشگاه خبرنگاران: مشکل خاصی که برای دریافت خسارت در این دیوان وجود ندارد؟

قاسمی: مشکلی که در این زمینه وجود دارد، این است که صلاحیت دیوان بین‌المللی دادگستری منوط به رضایت طرفین برای رسیدگی این دیوان به اختلافات است و باید طرفین رضایت بدهند که دعاوی شان در آنجا مطرح شده و هرچه دادگاه حکم داد را بپذیرند.

باشگاه خبرنگاران: احتمالا انگلیس رضایتش را مبنی بر رسیدگی این دیوان اعلام نخواهد کرد، آیا این مطلب صحیح است؟

قاسمی: بله، زیرا کشوری که احساس کند محکوم می‌شود و در معرض اتهام است، رضایت نخواهد داد.

باشگاه خبرنگاران: در صورت اعلام رضایت انگلیس مبنی بر بررسی شکایت ایران توسط دیوان بین‌المللی دادگستری آیا عضویت انگلیس در شورای امنیت سازمان ملل می‌تواند بر رای این دادگاه موثر باشد؟

قاسمی: خیر؛ این مطلب ارتباط چندانی با عضویت در شورای امنیت ندارد، به طوری که در قضیه انهدام هواپیمای مسافربری ایران توسط آمریکا طی سال ۶۷ قرار بود مسئله به دیوان بین‌المللی دادگستری برود و از آنجا که آمریکا می‌دانست یقینا محکوم می‌شود، پای میز محاکمه حاضر نشد.

انتهای پیام/