“شوالیه‌ی تاریکی برمی‌خیزد”، یک بلاک باستر برای متحد کردن باهوش‌های بدون مرز جهان امروز / مرز بد و خوب این دنیا: مردم ابزارت می باشند یا هدف‌ات/یادداشت‌های روزانه‌ی امیر قادری برای “کافه سینما”-۱۰

کافه سینما-امیر قادری: حیرت‌انگیز است فیلمی تا این حد وابسته به جریان اصلی سینما، و عموم تماشاگران نوجوان دنیا، تا این حد جدی و روشنفکرانه از آب درآمده باشد. حماسه‌ی تازه کریستوفر نولان، شوالیه‌ی تاریکی برمی‌خیزد، فقط شبکه‌ی در هم‌پیچیده‌ای از شخصیت‌ها و قصه‌ها و ابزار و آدم بدها و آدم خوب‌ها نیست؛ محصول عمیقی است که همان قدر بار مسئولیت حل تناقض‌ها و شکاف‌های جهان امروز، بر دوش سازندگان‌اش افتاده، که مشکلات گاتهام سیتی فاسد، بر دوش بتمن. دنیایی که خطر واقعی که تهدیدش می‌کند، سوء استفاده از آه مظلومان است. آن‌ها که قسمت تازه‌ی شوالیه‌ی تاریکی را ساخته‌اند، به قول یکی از شخصیت‌های ماتریکس، می‌دانند که: «یک جای زندگی که داریم، مشکل دارد.» با این وجود شخصیت بد داستان شوالیه‌ی تاریکی برمی‌خیزد، یعنی بین، کسی است که قرار است از همین مشکل سوء استفاده کند، به تئوری فرصت‌های برابر برای همه، حمله کند و به بهانه‌ی آزاد کردن قدرت مردم، کاری کند که نظم گاتهام به هم بریزد و فرصت برای محاکمه‌های سریع و عملیات مخفی و مافیایی فراهم شود. و این درست همان لحظه‌ای است که شوالیه‌ی سیاه باید از دل چاه به شهر برگردد، دوستان اندک باقی‌مانده‌اش را در این راه، گرد هم آورد و شهر را نجات دهد. حالا باهوش‌های مستقل‌ای که در شهر باقی مانده‌اند، باید برای نجات گاتهام، گرد بتمن جمع شوند.

از طرفی اما شادمانی واقعی می‌تواند این باشد که سطح تماشاگری که قرار است چنین فیلمی ببینید و چنین داستانی را دنبال کند، تا این حد بالا رفته است. شوالیه‌ی تاریکی برمی‌خیزد فیلمی است پیچیده، با داستان‌های تو در تو، آدم بدهای خاص و آدم خوب‌های متناقض، که مدام جای‌شان با هم عوض می‌شود؛ فیلمی که آدم خوب و بدش از یک چاه، و از زیر دست یک نفر خارج آمده‌اند، یک فیلم سوپر قهرمانی که به سنت آثار اخیر، از شوالیه‌ی تاریکی (۲۰۰۸) به بعد، نقش و حضور شخصیت منفی، از قهرمان، اگر بیش‌تر نباشد؛ کمتر هم نیست. با این وجود، هوادار پیدا می‌کند، فروشی میلیاردی دارد و رابطه تماشاگر با سینمای جریان اصلی را رونق و ارتقا می‌دهد. ایده‌هایی که پیش از این تنها در سطح بحث‌های سینما تک‌ای مطرح می‌شدند، حالا به جریان اصلی راه پیدا کرده است.

درباره حماسه‌ی تازه‌ی کریستوفر نولان، پس از این بیش‌تر و مفصل‌تر خواهم نوشت. در فرصت‌های بعدی. فیلم به خصوص در حوزه‌ی کاراکتری که ماریون کوتیار نقش‌اش را بازی می‌کند، گاف‌هایی دارد. فعلا اما به این نکته اشاره کنم، که به اعتقاد خالقان فیلم، همین  فرابردن سطح آگاهی به سمت توده‌های مردم، کاری که سازندگان بتمن می‌خواهند انجام‌اش دهند؛ بیش از آن به نفع‌ ساکنان گاتهام سیتی هست، تا به طور مثال ایجاد رعب عمومی و فراری دادن محکومان، به نام مردم و به کام هیولایی چون بین. نولان، از ظرفیت‌های ابر قهرمانی چون بتمن و همراهان باهوش و مستقل‌اش در شهر، که در مرز سیاهی و سپیدی حرکت می‌کنند؛ حداکثر استفاده را می‌کند تا بین آدم بدها و آدم‌ خوب‌هایش در مرزی چنین ظریف، تفکیک قائل شود؛ یک مرز ظریف میان آن‌ها که هدف‌شان مردم است، و آن‌ها که ابزارشان مردم. و نکته اصلی و اساسی در دنیای امروز، همین است.

امیر قادری-کافه سینما