ضعف‌های ترکیه برای رهبری منطقه

بخشی از این گزارش که به قلم سفیر پیشین ترکیه در بروکسل و لندن و قائم مقام وزارت امور خارجه و مشاور عالی “تورگوت اوزال” در سیاست خارجی نوشته شده است؛  وی به موانع ترکیه در رسیدن به جایگاه یک قدرت منطقه‌یی اشاره می کند و می نویسد: نکته مهم ناتوانی ترکیه در تدوین یک دستور کار در سیاست خارجی است. در این‌خصوص این کشور همیشه در پشت سر بازیگران دیگر منطقه قرار دارد، به‌عنوان مثال درباره موضوع کشتی مرمره آبی، ترکیه نتوانست به اتخاذ یک موضع قاطع در برخورد با آن اقدام کند.

ارزیابی دقیق این که ترکیه به عنوان یک کشور الگو در منطقه در آمده قابل بحث است. ارزش‌های ویژه‌ای که ترکیه درصدد القای آن‌ها در خاورمیانه از طریق اعمال سیاست خارجی خود بوده هنوز به‌طور دقیق تعریف نشده است. به‌علاوه اتخاذ مواضع اخیر در سیاست خارجی ترکیه به‌طور سیستماتیک نبوده که این امر متأثر از سیاست‌های داخلی این کشور بوده است.

حقیقت آن است که ترکیه هنوز نتوانسته به یک آشتی ملی در سیاست‌های داخلی دست یافته و گام‌های اساسی در جهت حل و فصل موضوعات ساختاری جامعه از جمله مشکل اکراد بردارد. این امر منجر به اتخاذ مواضع مناقشه برانگیز در سیاست خارجی این کشور شده است. به سختی می‌توان گفت که بازیگران بزرگ و کوچک منطقه‌یی دنباله‌رو سیاست‌های ترکیه هستند.

به نظر می‌رسد ترکیه تنها منافع حال حاضر خود را مد نظر قرار می‌دهد. سوء برداشت جهان عرب از مواضع مشخص ترکیه می‌تواند عامل بالقوه‌ای برای مخدوش شدن چهره بالقوه مثبت ترکیه نزد آن کشورها شود.

ابن گزارش در ادامه افزوده است: در مجموع بین نقشی که ترکیه آرزو دارد بازی کند و ظرفیت‌هایی که داراست تناقض وجود دارد. استراتژی سیاست خارجی ترکیه در دهه‌های اخیر مبین قرار گرفتن این کشور در جناح کشورهای حق‌مدار است، اما هماهنگی بین مواضع اعلامی و اقدامات سیاسی است که می‌تواند به سیاست خارجی یک کشور اعتبار بخشد.

اگر یک دولت در عرصه بین‌المللی نتواند حتی بخش کوچکی از آن چه را که تضمین کرده به‌دست آورد و یا نتواند ظرفیت‌های خود را در رابطه بـا رسیدن بـه اهداف جاه طلبانه‌اش افـزایش دهد، این امر می‌تواند نتایج معکوس برای سیاست خارجی آن کشور به همراه داشته باشد. ترکیه نیازمند یک دیالوگ در مورد افزایش ظرفیت‌های خود است. در این رابطه نیاز مبرم به مطالعات تجربی با حمایت داده‌های واقعی احساس می‌شود. ترکیه کشوری است که از یک شکاف بین انتظارات و قابلیت‌ها رنج می‌برد و تا کاستی‌هایی را که به آن‌ها اشاره شد مرتفع نکند قادر نیست تا به یک رهبر منطقه‌یی تبدیل شود. (ایسنا)