هدایت و تربیت صحیح جوانان و به کارگیری نیروها و استعدادهای آنان در پیش رفت آینده کشور بسیار موثر است از این رو با توجه به تلاشهای دشمن برای فاصله گرفتن جوانان از هویت فرهنگی و مذهبی، بررسی راههای گسترش و موانع دین داری و دین باوری در بین جوانان اهمیت ویژهای دارد.
* موانع حضور جوانان در مسجد
بحران هویت دینی را باید یکی از موانع حضور جوانان و نوجوانان در مساجد دانست، بحران هویت از سالهای نوجوانی آغاز میشود و بخشی از سالهای آغازین جوانی را نیز در بر میگیرد.
بحران هویت، واژهای است که برای توصیف ناتوانی نوجوان در پذیرش نقشی که جامعه از او انتظار دارد به کار میرود و سبب مشغولیت بی هدف، هیجانهای جانشین و ایجاد شخصیت منفعل در جوان میشود.
افراد شخصیتهای گوناگونی دارند که هویت دینی، یکی از آنهاست. هر انسانی به هویت دینی نیاز دارد؛ چون گرایش به پرستش از نیازهای فطری اوست. به این معنا که فرد، مستقل از هرگونه یادگیری، در درونش تمایل به عبادت و بندگی خدا را احساس میکند. تجلی چنین احساس و تمایلی در رفتار دینی آشکار میشود و هویت دینی، رابطه میان آدمی و دین را تبیین میکند که پیامد تدوین آن، احساس تعهد در قبال ارزشها و باورهای آن مکتب است.
با توجه به آنچه هویت دینی در اختیار نسل جوان قرار میدهد،اختلال و آشفتگی در آن سبب ضعف دین داری در میان جوانان می شود؛ زیرا تعهد و مسوولیت پذیری فرد را در قبال گزارههای دینی کاهش میدهد و این گونه ضمانت اجرایی احکام دینی کاهش مییابد.
اختلال در هویت دینی، سبب میشود فرد نه بتواند ارزشهای دینی گذشته خود را ارزیابی کند و نه صاحب ارزشهایی شود که به کمک آنها بتواند آزادانه برای آینده طرح ریزی کند.
مسجد از مهم ترین مفاهیم و موضوعات دینی است که بحران هویت دینی جوان، سبب پایین آمدن اعتقاد به آن و ضعف گرایش به حضور در جمع نمازگزاران میشود.
* تهاجم فرهنگی
تهاجم فرهنگی از دیگر موانع حضور جوانان در مساجد است، در تهاجم فرهنگی پایگاههای دینی همچون مسجدها مورد حمله قرار میگیرند. دشمن به این شیوه میکوشد فرهنگ ضد ارزشی غرب را در میان جوانان گسترش دهد و آنان را نسبت به مفاهیم و احکام دینی بی عقیده کند.
فساد اخلاقی، قرار دادن جایگزینی برای امور عبادی که با روحیات و غرایز جوانی نیز تناسب دارد، همچون نوار و سیدیهای مبتذل و برنامههای ماهوارهای، ترویج الگوهای غربی، تضعیف باورهای دینی، تخریب و ترور شخصیتهای خودی، دور کردن مردم از هویت ملی ـ اسلامی و ترویج فرقههای ساختگی بخشی از این موانع است.
مسجد پایگاهی است که در راه مبارزه با تهاجم فرهنگی بسیار موثر است بنابراین، در صورتی که در این جدال نابرابر فرهنگی، مسجد جوانان را جذب کند، قدم بلندی در راه مبارزه با تهاجم فرهنگی برداشته شده است.
* روحیات و خواستههای جوانان و مسجد
جوانان، روحیات و خواستههایی دارند که از ویژگیهای دوران جوانی است و مسجد میتواند با برنامههای گوناگون و پرشور و هیجان انگیز، جوانان را به سوی فطرت پاکشان بکشاند. به همین دلیل، جوانان در برخی مراسم دینی که شور و هیجان بیشتری دارد حضور چشمگیری دارند.
مراسم سینه زنی، زنجیر زنی و دستههای عزاداری، این ویژگیها را دارند بنابراین، حضور جوانان در آن مراسم بیشتر به چشم میخورد.
البته این به معنای اختلاف ذاتی مسجد با همه روحیات و خواستههای جوان نیست، بلکه به این معناست که جوان به جهت روح بی آلایشش، گرایش به عبادت و ارضای قوه پرستش دارد و از سوی دیگر به جهت انرژی و پتانسیل جسمی فراوان خواهان تحرک و جنب و جوش است که باید از این ناحیه نیز سیراب شود. بنابراین، وجود برنامههای کسل کننده که حس کنجکاوی و تنوع خواهی جوان را سیراب نکند، میتواند به دوری وی از مسجد بینجامد.
* راههای جذب جوانان
عوامل بسیاری در رونق و شکوفایی مساجد و جذب جوانان به سمت این پایگاه دینی دخیل است که از جمله آنها می توان به حضور امام جماعت اشاره کرد.
امام جماعت، مهم ترین عضو مدیریتی مسجد است که میتواند با برنامه ریزی و عملکرد درست، زمینه مناسبی را برای پیش برد عوامل حضور مردم در مسجد، فراهم کند.
درباره حضور جوانان در مسجد نیز عملکرد امام جماعت، شخصیت امام جماعت و چگونگی برخورد او با جوانان، در ایجاد و چگونگی نگرش جوانان نسبت به دین و مسجد بسیار موثر است.
امام جماعت پیش از اینکه درباره جلب جوانان به مسجد و برقراری ارتباط با وی اقدام کند، باید طور کامل از نیازها و روحیات، ارزشها، خواستهها، سلیقهها، توانمندیها و آسیبهایی که جوان را تهدید می کند و راههای رویارویی با آن آگاه باشد.
در این صورت میتواند فعالیتها و برخوردهای خود را با جوانان به شکلی تنظیم کند که علاوه بر رفع نیازهایشان، آنان را به مسجد بکشاند. در غیر این صورت، امید زیادی برای موفقیت امام جماعت در جذب جوانان به مسجد وجود ندارد.
* خانواده و دوستان
خانواده و دوستان از مهم ترین عوامل تشکیل دهنده شخصیت افراد هستند که در شکل گیری اندیشه تربیتی، سیاسی، تحصیلی و دینی فرد موثر خواهند بود. اگر اعضای خانواده بویژه پدر و مادر خود به مسجد بروند یا به رفت و آمد فرزندشان به مسجد توجه کنند یا اینکه فضای خانه به طور کلی با آموزشها و مفاهیم دینی آشنا باشد، میتوان انتظار داشت جوانان با مسجد، میانه خوبی داشته باشد.
* امکانات و فعالیتهای مسجد
در بحث بررسی نقاط ضعف و قوت مسجدها، به اهمیت گستردگی فعالیتهای مسجد و امکانات آن اشاره شد. با توجه به ابزارها و شیوههای نوین فرهنگی، امروزه مساجد بدون امکانات و فعالیتهای گوناگون و حساب شده نمیتوانند با دیگر مراکز و ابزار به ظاهر فرهنگی رقابت کنند.
با توجه به روحیات و فضای فرهنگی جامعه، مسجد برای جذب جوانان، باید دست کم در دو زمینه فعالیت داشته باشد: امکانات فرهنگی و امکانات ورزشی.
مسجد برای جذب جوانان، باید فعالیتهای گوناگونی انجام دهد تا هر گروه از جوانان را با یک شیوه به سوی خود بکشاند که از جمله آنها می توان به برگزاری مسابقهها، سفرهای زیارتی و سیاحتی، کلاسهای آموزشی، بها دادن به جوانان، عضویت در هیات امنا، واگذار کردن فعالیتهای مسجد به جوانان، انجام تبلیغات دینی، نظافت و تزیین مسجد، بیان مباحث مورد نیاز جوانان در مسجد، اشاره کرد.
دهه تکریم مساجد ۲۰ تا ۲۹ تیرماه به منظور غبارروبی مساجد و استقبال از ماه مبارک رمضان برگزار می شود.
فراهنگ ۱۸۸۳**۱۵۸۸
انتهای خبر / خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) / کد خبر ۸۰۲۲۵۶۹۷
ایرنا: خبرگزاری جمهوری اسلامی