۲۶م اسفند ،
کیست ساختاری بسته و کیسهمانند است که حاوی مایعات، گاز یا مواد شبهجامد میباشد که بخش عادی یک بافت به حساب نمیآید. کیستها بسیار متداول می باشند و ممکن است در هر جای بدن و در هر سنی اتفاق بیفتد. کیستها در اندازههای مختلف ایجاد میشوند؛ ممکن است فقط زیر میکروسکوپ قابل ملاحظه باشند و یا تا جایی رشد کنند که جایگزین اندامها و بافتهای طبیعی بدن شوند. دیواره خارجی کیست، کپسول نامیده میشود.
علت پیدایش کیست
کیست ممکن است به سبب فرایندهای مختلف بدن ازجمله موارد زیر ایجاد شود:
• انسدادهای ساده در جریان مایع
• عفونتها
• تومورها
• مشکلات التهابی مزمن
• مشکلات ژنتیکی
• نقص در رشد اندامها در جنینی
اکثر کیستها به سبب مشکلاتی که در بالا ذکر شد اتفاق میافتند و فقط تاجایی قابل پیشگیری می باشند که سبب اصلی آن قابل پیشگیری باشد.
علائم، نشانهها و طریقه تشخیص کیستها
گاهیاوقات خود فرد وقتی تودهای غیرعادی حس میکند، میتواند کیست را احساس کند. بعنوان مثال، کیستهای پوستی یا بافتهای زیر پوست معمولاً قابل ملاحظه می باشند. کیستهای غدد پستانی (سینهها) نیز ممکن است قابللمس باشند (به این معنی که وقتی با انگشتانتان به آن ناحیه دست بزنید، آن را احساس خواهید کرد). کیستهای اندامهای داخلی مثل کلیهها یا کبد ممکن است هیچ علامت و نشانهای نداشته باشند و توسط خود فرد قابلتشخیص نباشند. این کیستها ابتدا با عکسبرداری (رادیولوژی، سونوگرافی، توموگرافی کامپیوتری یا CAT اسکن و MRI) تشخیص داده میشوند. کیستها، برحسب اندازه و محلشان ممکن است علائمی داشته باشند یا نداشته باشند.
انواع مختلف کیست
کیستها صدها نوع مختلف دارند که ممکن است در بدن ایجاد شود. در زیر به بعضی از معروفترین آنها اشاره میشود:
• کیستهای سینه که بخشی از بیماری پرولیفراتیو (فیبروکیستی) خوشخیم میباشد (بیماری سینه فیبروکیستی)
• کیستهای تخمدان، ازجمله کیستهای درموئید، نوع مشخصی از تومور تخمدان که معمولاً حاوی کیست و سایر بافتهاست
• کیستهای غده تیروئید
• کیست بیکر (مربوط به پشت زانو)
• کیستهای گانگلیونی مفاصل و تاندونها
• کیستهای غدد داخل پلک که شالازیون نامیده میشود
• کیستهای چرب غدد کوچک پوست
• کیستهای اپیدرمال پوست، که گاهیاوقات به نام کیست گنجایشی اپیدرمال خوانده میشود و معولاً روی صورت، کف سر، گردن و تنه دیده میشود.
• کیستهای بارتولین که بزرگشدگی غدد کوچک نزدیک دریچه واژن می باشند
• کیستهای پینهآل که کیستهای داخل غده پینهآل داخل مغز می باشند
• کیستهای پانکراس که مجموعهای از مایعات داخل پانکراس میباشند. بعضی کیستهای پانکراس کیستهای واقعی می باشند که با سلولهایی پوشیده شدهاند که مایع ترشح میکنند. دیگر کیستهای پانکراس کیست کاذب می باشند و سلولهای پوششی خاصی ندارند.
• بیماری کلیوی پلیکیستی که مشکلی ارثی است که در آن کلیهها کیستهای متعددی میآورند.
• کیستهای تارلو که کیستهای مننژی یا پرینورال هم نامیده میشوند در استخوان خاجی قرار میگیرند.
• عفونتها و التهابهایی مثل آبسهها و جوشهای پوستی هم میتوانند سبب کیست باشند.
• کیستهای عنکبوتی که بین مغز یا نخاع و غشای عنکبوتیه قرار میگیرند که یکی از سه غشایی است که مغز و نخاع را میپوشاند.
اکثریت کیستها خوشخیم می باشند اما بعضی بخاطر اندازه و محلشان علائمی از خود نشان میدهند. ندرتاً کیستها ممکن است با تومورهای بدخیم (سرطانها) یا عفونتهای جدی در ارتباط باشند. اگر نگران هرگونه تورم یا توده در بدنتان میباشید، با پزشکتان صحبت کنید. او میتواند آزمایشات تشخیصی دقیقی برای شما انجام دهد تا وجود کیست و سبب آن را مشخص کند.
درمان کیستها
درمان کیست به سبب و محل پیدایش آن بستگی دارد. کیستهایی که بسیار بزرگ باشند و بخاطر اندازهشان علائمی ایجاد کنند، با عمل جراحی برداشته میشوند. گاهیاوقات مایع داخل کیست با فرو کردن یک سوزن یا کاتر به حفره کیست، خشکانده شده یا خارج کشیده میشود و این سبب فرو ریختن کیست میشود. اگر کیست به راحتی قابلدسترسی نباشد، از عکسبرداری رادیولوژی برای کمک به خشکاندن یا خارج کشیدن مایع کیستی استفاده میشود. عمل خشکاندن یا خارج کشیدن آب کیست در خانه به هیچ عنوان پیشنهاد نمیشود.
برداشتن کیست با جراحی گاهیاوقات ضروری است. اگر گمان رود که کیستی سرطانی است، کیست با جراحی یا بیوپسی برداشته میشود. در بعضی موارد خاص، مایع خارج کشیدهشده از کیست زیر میکروسکوپ آزمایش میشود تا تشخیص داده شود که سلول سرطانی در آن وجود دارد یا خیر.
اگر کیست بعنوان بخشی از یک مشکل جسمی مزمن ایجاد شود (مثلاً در سندرم تخمدان پلیکیستی یا بیماری سینه فیبروکیستی)، درمان کیست متعاقب درمان بیماری انجام خواهد گرفت.
پیشگیری از بروز کیست
پیشگیری از ایجاد کیست فقط تا جایی امکانپذیر است که عامل ایجاد آن کیست قابل پیشگیری باشد. اکثر انواع کیست قابل پیشگیری نیستند.
بهبودی کیست
اکثریت کیستها مشکلاتی خوشخیم می باشند و سبب مشکل جدی در درازمدت نمیشوند. اما کیستهایی که با عفونتهای بدخیم یا حاد در ارتباط می باشند، احتمال بهبودی بسیار ضعیفی دارند.
کیستها در یک نگاه
• کیست ساختاری بسته و کیسهمانند است که حاوی مایعات، گاز یا مواد شبهجامد میباشد.
• کیستها صدها نوع مختلف دارند.
• کیستها ممکن است در هر نقطهای از بدن ایجاد شوند.
• کیستهای کاذب به شکل تودههایی غیرعادی زیر پوست حس میشوند. کیستهای غدد داخلی بدن مثل کبد، کلیهها یا پانکراس قابل شناسایی نیستند و ممکن است علائمی ایجاد نکنند.
• فرایندهای مختلفی ممکن است سبب ایجاد کیست شود، مثل انسداد جریان مایع، عفونت، تروما، تومور، نقصهای مادرزادی و مشکلات التهابی مزمن.
• اکثریت کیستها خوشخیم می باشند اما بعضی از موارد آنها ممکن است با تومورهای بدخیم در ارتباط باشند.
mardoman.com – سلامتی و بهداشت
باز نشر: پورتال خبری ممتاز نیوز www.momtaznews.com