وقتی کیهان خشن می‌شود!

تیمی از دانشمندان دانشگاه وارویک نوع تازهی از انفجار کیهانی دارای عمر طولانی و بسیار قدرتمند را شناسایی کرده‌اند که به نظر می‌رسد از تلاطم‌های خشن و مرگبار یک ستاره فوق‌عظیم ناشی شده‌اند.

به گزارش ایسنا، این انفجارات فوران‌های قدرتمندی از اشعه‌های گامای دارای انرژی بالا (موسوم به انفجارهای اشعه گاما) را خلق می‌کنند.

در حالی که اکثر انفجارها، حدود یک دقیقه به پایان می‌رسند، این نوع تازه می‌تواند چندین ساعت به طول بینجامد.

اولین نمونه این امر در سال ۲۰۱۰ کشف شد اما فاقد اندازه‌ مسافت بود و بنابراین در هاله‌ای از معما باقی ماند.

مطالعه تازه در دانشگاه وارویک به رهبر دکتر اندرو لوان، نمونه‌های بیشتری از این انفجارهای کیهانی نامعمول را یافته‌ است.

دانشمندان با استفاده از داده‌های تلسکوپ جیمینی (Gemini) در هاوایی، محاسبه کردند که این انفجارهای اشعه گامای فوق طولانی دارای ردشیفت (redshift) حدود ۰٫۸۴۷ بوده است و این امر آن‌ها را در فاصله هفت میلیارد سال نوری قرار می‌دهد. این مسافت نیمی از مسافت باقی مانده تا لبه جهان شناخته شده کنونی به شمار می‌آید.

تیم دکتر لوان که متشکل از دانشمندان بین‌المللی بود، فرضیه تازهی را برای چگونگی وقوع این پدیده ارائه کرده است.

بر اساس این نظریه، این نوع انفجار از یک ستاره فوق عظیم ناشی شده که جرم آن ۲۰ برابر خورشید است. این ستاره یکی از بزرگ‌ترین و درخشان‌ترین ستارگان کیهان است که دارای شعاعی بالغ بر یک میلیارد مایل است. این رقم هزار برابر اندازه شعاع خورشید است.

اکثر ستارگانی که خالق اشعه گاما می باشند، نسبتاً کوچک و متراکم می باشند و انفجاری که آن‌ها را نابود می‌کند، در عرض چند ثانیه ستاره را سوراخ می‌کند و بنابراین انفجار اشعه گاما مدت طولانی‌تری ادامه می‌یابد.

این رخدادها در میان بزرگ‌ترین انفجارهای طبیعت می باشند و نشان می‌دهد که کیهان بیش از آن که تصور می‌شود، خشن است.

نوع عام‌تر فوران اشعه گاما هنگامی رخ می‌دهد که یک ستاره Wolf-Rayet در فاز نهایی تکاملش در هسته خود به داخل سیاه‌چاله سقوط می‌کند.

ماده به داخل سیاه‌چاله کشیده می‌شود اما مقداری از انرژی آن می‌گریزد که این انرژی به داخل جتی از ماده متمرکز می‌شود، در دو جهت فوران می‌کند و اشعه‌های گامای فراوان را در این فرایند شکل می‌دهند.

این جت‌ها بسیار سریع (نزدیک به سرعت نور) منتشر می‌شوند، در غیر این صورت، ماده به داخل سیاه چاله سقوط می‌کند و نمی‌تواند از آن بگریزد و به این سبب فقط چند ثانیه به طول می‌انجامند.

با این حال، فوران اشعه گاما در ستاره بزرگ‌تری به اندازه یک ابرغول، به نیرو از خلال یک مخزن بزرگتر از ماده نیاز دارد و بنابراین مدت آن طولانی‌تر است.

جزئیات این مطالعه قرار است در سمپوزیوم GRB 2013 در ناشویل امریکا ارائه شود.