یادداشت// سلام بر رمضان، ماه میهمانی خدا

خبرگزاری آریا-باز ماه میهمانی خدا فرا رسید و دعای دلنشین سحر در پهنه آسمان و زمین طنین انداز شد؛ بشارتی الهی جان و روح انسانها را فرا گرفت و فصل رویش و شکفتن جان آدمی آغاز شد و زمان ستیز با رذیلت ها فرا رسید.
اینک فرشتگان انسانها را به مهمانی بزرگی فرا می خوانند و آنان را به بخشایش حق بشارت می دهند. حال هنگام آن فرا رسیده تا دلبستگی ها را رها کنیم و به مهمانی خدا برویم. رمضان از راه رسیده و آفتاب برکت و رحمت و مغفرت دمیده است.  سلام بر ماه رمضان که شکیبایی و شادمانی را زینت جسم و روحمان می گرداند. سلام بر ساعاتی که در آن فرصت می یابیم تا در چشمه سار نیایش، زنگارهای دل را شستشو دهیم.
در این نوشتار قصد داریم از فلسفه، فواید و فضیلت های روزه سخن بگوییم. رمضان؛ ماه خدا
ماه رمضان، ماه  خدا و زمان پالایش جسم و جان است که به انسان باز هم این فرصـت داده می شود که خود را در چشمه زلال رمضان با روزه و نیایش شستشو دهد، خود را بشناسد،  با خدای خود انس بگیرد و با نیرو گرفتن از او، زندگی را در مسیر درست بپیماید.
ماه مبارک رمضان، ماه بیدار شدن است زمان تمرین مقاومت برای ورود به میدانهای مهم زندگی است در این ماه، انسان دل و جانش را با معارف الهی آشنا می سازد و این معارف، ره توشه او برای ساختن یک زندگی بهتر است.
براستی زندگی بی حضور رمضان، چقدر سرد و بی روح است اگر رمضان نباشد، در کوره راههای غفلت و بی خبری برای همیشه خواهیم ماند و دلهایمان در هجوم طوفان حرص و حسد و جهل، تیره و تار خواهد شد.  وقتی رمضان از کوچه های زندگیمان می گذرد،  چون بارانی بر کویر دلهایمان می بارد.
رمضان به ما می گوید که در آن سوی این کائنات، دوستی مهربان، ناظر بر لحظه لحظه های زندگی ماست بوی خوش این ماه، رایحه ای از گلستان همیشه سبز الهی است که جان خسته ما را نشاطی دوباره می بخشد ندایی به ما می گوید ای انسانها بیایید پنچره های بسته به سوی آسمان را بار دیگر بگشایید و عطر تسبیح و دعا و نماز را در فضا بیفشانید.
آری نسیم رمضان، بوی خوش عشق و محبت خداوند را به همراه دارد این نسیم، با پیام پاکی و رستگاری، نگاه انسان را نسبت به جهان تغییر می دهد و زندگی را هدفدار و زیبا می کند در این حالت، دریچه های امید به روی انسان گشوده و نسبت به آینده خوشبین می شود؛ روح ، جلا می یابد و آماده تعالی و دریافت انوار معرفت می شود.
نکته جالب اینکه، خداوند خود پذیرای این روحهای پاک و منور است؛ در حدیثی قدسی، خداوند فرموده است:
اگر کسانی که به من پشت کرده و نافرمانی کرده اند، می دانستند چه اندازه انتظار آنها را می کشم و چه مقدار مشتاق توبه و بازگشت آنها هستم، هرآینه از شدت شور و شوق نسبت به من جان می دادند و بند بند بدن آنها (به خاطر عشق به من) از هم جدا می شد.»  چرا باید روزه بگیریم؟
روزه ، دعوتی خاص از سوی خداوند حکیم است قرآن کریم در آیه ۱۸۳ سوره بقره این دعوت را اعلام می کند و می فرماید:
« ای کسانی که ایمان آورده اید، روزه داشتن بر شما مقرر شد، همچنان که به کسانی که پیش از شما بوده اند، مقرر شده بود، تا پرهیزگار شوید.»
برخی از عارفان در توضیح این آیه گفته اند، وقتی که خداوند اهل ایمان را این چنین خطاب قرار می دهد، تمام رنج و مرارتی که شخص به هنگام روزه تحمل می کند، از یاد می برد زیرا وی از اینکه مورد دعوت خالقی عظیم قرار گرفته است، احساس خشنودی و رضایت می کند.
روزه  از عبادتهایی است که فرد مشتاق آنرا نه از روی ترس و اجبار، بلکه از روی مهر و رغبت انجام می دهد و در آن بخوبی می توان رابطه عاشق و معشوق را مشاهده کرد انسان برای رضایت معشوق، با شور و شوق از آنچه دارد، نمی خورد و آنچه را دلش می خواهد، انجام نمی دهد در این حالت او چنان است که همه لذتها در برابر لذت انس با پروردگار، هیچ و بی ارزش است. چرا باید در ماه رمضان روزه بگیریم؟
در قسمتی از آیه ۱۸۵ سوره بقره می خوانیم: ماه رمضان است که قرآن برای راهنمایی مردم و نشانه های هدایت و جدا ساختن حق از باطل، در آن نازل شده است، پس هرکس که این ماه را دریابد، باید که در آن روزه بدارد.
اصولا یکی از ملاکهای وضع احکام الهی برای بشر، سودمندی و مصلحت آمیز بودن آنها برای او است روزه در ماه رمضان نیز دارای منافع دنیوی و اخروی و فردی و اجتماعی بسیار است. پیامبر گرامی اسلام (ص ) می فرماید: «روزه در برابر آفات و بلاهای دنیا سپر و در برابر عذاب آخرت همچون پرده ای ( مانع ) است کسی که در ماه رمضان برای بدست آوردن خشنودی خدا روزه بگیرد، خداوند گناهان گذشته او را می بخشد.» 
درواقع روزه داری یک نوع مراقبت برای جلا دادن و شستشوی روح  است چراکه آدمی در سایه امور روزمره زندگی دچار غفلت و بی خبری می شود ازهمین رو ، ماه رمضان را به ریزش باران تشبیه می کنند که غبارها را می زداید، آلودگیها را می شوید و پلیدیها را نابود می کند، دراین صورت، آدمی با بصیرت و معرفت، نگاه دیگری به زندگی خواهد داشت. روزه در ادیان مختلف
تمام ادیان به روزه توجه خاص داشته اند. اما روزه نزد همه اقوام و ملتها یکسان نیست و هرکدام امساک مخصوص به خود دارند برای مثال، در بومیـان استرالیا هر زنی پس از فوت شوهرش می بایست از چند روز تا یکسال روزه بگیرد و سخن نگوید مسیحیان و یهودیان و پیروان سایر ادیان در روزه داری از بعضی از خوردنیها و آشامیدنیها اجتناب می کنند اما بطور کلی روزه نزد پیروان غالب ادیان، عملی مقدس به شمار می رود. روزه در اسلام به مدت یک ماه، در ماه رمضان فرض شده که ماه نزول قرآن است. فواید معنوی و اجتماعی روزه
بعضی از اندیشمندان، غرایز بشر را به رودی خروشان تشبیه نموده اند که در کنار فواید بیشمارش، زیانهایی را نیز به همراه دارد. دهها آبادی در کنار رودخانه ای بوجود می آیند و صدها نفر در کمال آسایش و رفاه در مناطق اطراف آن زندگی می کنند اما گاهی این رودخانه ظعیان می کند و همه چیز را با سرعت تخریب می کند برای بهره مند شدن از منافع رود و در امان بودن از خسارات آن،  سدی نیرومند لازم است تا از انرژی سودمند و فراوان آب در مسیر صحیح و مطلوب استفاده شود.
غرایز و تمایلات بشری نیز مانند همان رود است که طغیان آن ضررهای غیرقابل جبرانی به او وارد می سازد البته وجود این غرایز،  لازمه طبیعت و حیات بشر است اگر آنها به طور صحیح بکار گرفته شوند، مایه نشاط و سعادت زندگی هستند و در صورتی که غرایز و تمایلات، بی بند و بار رها گردند، باعت هلاکت انسان خواهند شد تقویت اراده و کنترل هواهای نفسانی، همچون همان سد نیرومندی است که در برابر سیل ویرانگر تمایلات و خواهشها قرار می گیرد و آنها را مهار می نماید.
ماه پر برکت رمضان، فرصتی مناسب است تا انسان با صفا و پاکی حاصل از  روزه،  جان خود را از سلطه هوا و هوس آزاد کند و تیرگی امیال و شهوات، جای خود را به نورانیت و لذت پیروی از دستورات الهی بدهد. 
بشر با قبول داوطلبانه برخی محدودیتهای موقت در روزه،  نتایجی مثبت و سازنده را بدست می آورد،  چراکه بوسیله روزه،  انسان از بدیها دور و به نیکیها گرایش پیدا می کند در این ماه،  فریب و وسوسه های شیطان بی اثر می شود و انسانها از آزار یکدیگر و آسیب رساندن به هم دست برمی دارند.  لذا در ماه رمضان،  در جوامعی که با فرهنگ روزه آشنا هستند،  آمار جرایم و بزهکاری ها بطور چشمگیری کاهش می یابد.
هنگام روزه، انسان با دعا و نیایش و تلاوت قرآن، به خدا نزدیک تر می شود در این حالت، خداوند دعای روزه دار را می پذیرد و او را به صفات زیبایی چون خوش خلقی و صبر آراسته می سازد.
ماه مبارک رمضان، درمیان مسلمانان به ماه استحکام پیوندها و دوستی ها و محبت بیشتر به همنوعان معروف است. ماه رمضان، با آئین های ویژه اش سبب روابط دوستانه تر و نزدیکتر در بین مسلمانان می شود افطاری دادن به روزه داران یکی از جلوه های این انس و الفت است. 
 پیامبر گرامی اسلام (ص ) در حدیثی درباره ماه رمضان می فرماید: « ماه رمضان به سه صفت موصوف است دهه اول آن با رحمت همراه است دهه دوم، مغفرت خدا را به همراه دارد و دهه آخرش، دهه آزادی از آتش دوزخ است.»  فواید جسمانی روزه
بدن انسان هرسال به یک پالایش کلی نیاز دارد؛ بدن انسان در طول ماهها و سال، مواد اضافی ای را در خود ذخیره و نگهداری می کند. لازم است بشر در زمانی معین، درباره آنچه در بدن خود ذخیره کرده، یک نوع بازنگری داشته باشد و بدن را از مواد زائد پاکسازی کند. روزه چنین هدفی را تحقق می بخشد.
مسئله تاثیر روزه بر صحت و تندرستی انسان، چه در علم پزشکی امروز و چه در طب قدیم، به اثبات رسیده است و قابل انکار نیست پزشکان در زمان بقراط، افرادی را که به برخی بیماری سخت دچار می شدند، از غذا خوردن منع می کردند علم پزشکی در عصر جدید نیز ثابت کرده است که بسیاری از بیماریها که در اثر زیاده روی در مصرف غذا، بوجود آمده، به وسیله روزه درمان می شود امروزه هر چه علم پزشکی پیشرفت می کند، انسان به نکات بیشتری در خصوص لزوم خودداری از پرخوری و زیاده روی در مصرف غذا دست پیدا می کند.
براساس تحقیقات پزشکی، روزه مانند واکسیناسیون در بدن عمل می کند و نقش عمده ای در پیشگیری از برخی عفونت های داخلی بدن دارد پزشکان براین باورند که در صورت رعایت اصول صحیح روزه داری، روزه  شرایط مساعدی را برای دستگاه گوارش بدن ایجاد می کند. آنها می گویند دستگاه گوارش انسان درطول سال در ساعتهای نامنظم  به ناگزیر پذیرای انواع و اقسام غذاها و میوه ها، آشامیدنیها و تنقلات می شود چنین شرایطی برای بدن مطلوب و مناسب نیست روزه داری با ایجاد محدودیت در زمان غذا خوردن، موجب استراحت دستگاه گوارش در ساعات قابل توجهی از شبانه روز می شود.
تحقیقات پزشکی همچنین نشان می دهد در اثر گرسنگی،  تاحدی فعل و انفعالات بیولوژیکی در درون سلولها کاهش می یابد و روزه دار بتدریج به یک حالت ضعف و رخوت مبتلا می گردد اما در هنگام افطار و رسیدن غذا به بدن، یک شوک عمومی در سراسر بدن ایجاد می شود و دراثر تناوب مکرر این امر،  بدن فرصت مناسبی را برای دفع سموم جمع شده در سلولها پیدا می کند.
پزشکان در تعابیر خود درباره علت یک ماه روزه داری می گویند: تنفس عمیق، دمی از هوای لطیف و بازدمی از هوای آلوده است که تکرار آن سبب تصیفه ریه ها و بطور کلی سراسر بدن می شود به همین طریق، روزه های متوالی در ۳۰ روز نیز موجب خروج کلیه سموم از سلولهای بدن و فواصل بین بافت ها می شود.
بنابراین امساک از غذا، مطمئن ترین راه برای پاکسازی و سلامت بدن است اگر این امساک،  با پرهیز از گناه نیز همراه شود مسایلی چون اضطراب، نگرانی و خستگیهای روحی، تبدیل به آرامش شده و علاوه بر درمان جسم، سلامت و شادابی روان را نیز به همراه خواهد داشت البته وقتی از فایده های فراوان روزه سخن می گوئیم به این معنا نیست که روزه برای همه افراد، واجب  است مسلما اگر روزه سلامتی انسان را به خطر بیندازد، اسلام آن را توصیه نمی کند. آداب روزه
از آداب مهم روزه این است که روزه دار به جز امساک از خوردن و آشامیدن، درصدد اصلاح درون باشد قلب انسان مانند آیینه ، صاف و روشن است و براثر درگیر شدن بیش از حد به امور دنیوی و ارتکاب گناهان، تیره و کدر می شود لازم است که روزه دار در اندیشه نورانیت درون باشد تا دل، ظرفیت شناخت و معرفت به خدا را بیابد و پاک و خالص بر سفره رحمت الهی بنشیند از نگاه بزرگان، آداب اولیه روزه این است که فرد، نفس خود را مراقبت کند و دل را از اندیشه غیرخدا پاک نگه دارد.
حضرت صادق (ع) در آدابی که برای روزه بیان فرموده، روزه را در صورتی ارزشمند و موثر می داند که در آن فرد، امیال و خواهشهای خود را کنترل نماید و از عواملی چون دروغگویی، نزاع، غیبت، دشنام، بی خردی،  ستیزه جویی،  سخن چینی و حسد بپرهیزد در این صورت روزه ، عبادتی زیبا و نشاط انگیز است که اعمال و رفتار فرد را دگرگون می کند و راه و روش او را نسبت به گذشته بهبود می بخشد.
روزه نیکو بگیریم
حکیمی نصیحت می کرد که:«ای عزیزان؛ تلاش کنید تا در این ماه بزرگ، روزه ای نیکو بدارید.»
سئوال شد که روزه نیکو چه شرایطی دارد؟
وی پاسخ داد:
«روزه نیکو آن است که دلها را از کینه و حسد خالی کنید زبان را از غیبت و تهمت و عیبجویی دیگران نگه دارید چشمهایتان را بر دیدن آنچه ناشایست است، ببندید و با گوشهایتان، سخن بیهوده نشنوید.» 
خداوند به روزه دار چه پاداشی می دهد؟
روزی حضرت داوود (ع) به پیشگاه خداوند عرض کرد:
خدایا به کسی که یک روز برای تو روزه بگیرد، چه می دهی ؟
از جانب خدا ندا آمد که:
« روزه برای من است و جزایش را نیز من می دهم روزه دار دو شادی دارد، یکی زمانی که افطار می کند و دیگری زمانی که پاداشش را می گیرد و من به او  ده چیز می دهم: گناهانش را می آمرزم،  ثواب بسیار به او می دهم، روزه دار را به رحمت خویش نزدیک می گردانم،  او را از دری به بهشت می برم که مخصوص روزه داران است، در روز قیامت تشنه نمی شود، در رحمت من غرق است،  روزه دار را به لباس پرهیزگاران می پوشانم،  نام وی را در زمره صدیقان می نویسم، دعایش را مستجاب می گردانم و به او حکمت می بخشم.
در حدیثی از رسول خدا (ص ) درباره روزه می خوانیم: 
«هیچ مومنی نیست که خالص برای خدا روزه بگیرد مگر آنکه خداوند هفت خصلت را برایش واجب و لازم می فرماید: « هرچه از حرام در وجودش باشد، محو و ذوب می شود، به رحمت خدا نزدیک می شود،  خطاهایش پوشیده شده، جان دادن برایش آسان می شود، از گرسنگی و تشنگی روز قیامت در امان است، از خوراکیهای لذیذ بهشت محروم نمی شود و از آتش الهی دور می گردد.»  سخن پایانی:
خدایا، حال که سفره مهربانی ات گسترده شده است تا رحمت بیکرانت همگان را فرا گیرد،  دعوت تو را لبیک می گوییم و از تو می خواهیم ما را در ضیافت احسان و کرمت،  مهمان کنی و از خوان نعمتت بی نصیبمان نفرمایی.
این نوشتار را با حدیثی گرانبها از پیامبر اسلام (ص )، به پایان می بریم که فرموده اند: 
«در هنگام افطار،  سوره قدر را تلاوت کنید، صدقه دهید، افطاری بخورید و روزه داران را اطعام نمائید گرچه به یک نصف خرمایی باشد. سحرگاهان برکت است خداوند و ملائکه اش بر استغفارکنندگان در سحر و به سحری خورندگان درود و رحمت می فرستند.» نویسنده: علیرضا تاجریان  


خبرگزاری آریا

نظرتان را در مورد مطلب فوق بنویسید. نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.