چراغ راهی برای تحول در سبک زندگی

سخنان رهبر معظم انقلاب در واقع چراغ راهی بود که ضمن معرفی بخشی از حوزه‌های مرتبط با سبک زندگی ایرانی؛ وضع موجود فرهنگ کار جمعی، روابط اجتماعی اقشار مختلف، وضع قانون‌پذیری، طلاق، انضباط در رانندگی و فرهنگ آپارتمان‌نشینی، پوشش و طرح لباس و معماری شهری، وجدان کاری و انضباط اجتماعی، بهره‌وری و کارایی، رعایت حقوق متقابل اعضای خانواده، حقوق متقابل گروه‌های مختلف اجتماعی، حقوق افراد در رسانه‌ها و اینترنت، صداقت و راستگویی، ربا و… را با طرح سوالات اساسی به چالش کشیده و متذکر شدند که طی سالیان پس از پیروزی انقلاب اسلامی برای اعتلای سطح اخلاقی جامعه (با وجود دستاوردهای قابل قبول در حوزه پیشرفت علمی و اقتصادی) در کشور کمتر کار شده است و راه چاره را در توجه به «خردورزی، اخلاق و حقوق» دانستند و خواستار تلاش فکری و کیفی دانشوران حوزه و دانشگاه برای چگونگی اعتلای اخلاق اسلامی، عقل و سلوک عملی علاوه بر تلاش در حوزه فقه و حقوق مبتنی بر اسلام عزیز برای پاسخگویی به همه نیازهای انسانی دانستند.

به منظور تحقق ودستیابی به الگویی مناسب در سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی، رهبر معظم انقلاب شورای عالی انقلاب فرهنگی را مکلف کرده‌اند، برنامه جامعی برای ترویج سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی در کشور تهیه و زمینه اجرایی شدن آن توسط دستگاه‌های مسوول را فراهم نماید؛ لذا موارد زیر در دستور رسیدگی این شورا قرار گرفته است که بی‌تردید راهنمایی و اظهار نظر نخبگان و اندیشمندان را می‌طلبد.

آداب و رسوم خانوادگی و اجتماعی، اخلاق اجتماعی و مراودات و تعاملات اقشار مختلف مردم با یکدیگر، سبک زندگی در فعالیت‌های اجتماعی و مشارکت مردم در مقاطع خاص، الگوی فرهنگ شهری، روستایی و عشایری، مهاجران، سبک زندگی در فعالیت‌های اقتصادی، جلوه‌های فیزیکی سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی، دکوراسیون و لوازم منزل، دفاتر کار، مدارس و دانشگاه‌ها و… الگوی مصرف خانوارها از جمله مباحثی است که در دستور کار قرار گرفته است.

همچنین فرهنگ پوشش، عفاف، مد و لباس، آرایش و پیرایش زنان و مردان، حفظ الگوهای دفاع مقدس و دستاوردهای انقلاب اسلامی، حفظ و اعتلای هویت اسلامی ـ ایرانی مردم، مبارزه با رذایل اخلاقی جامعه و رفع معایب سبک زندگی کنونی مردم، طراحی و پیاده‌سازی استانداردهای اخلاقی و حقوقی اجباری و تشویقی، حاکمیت امر به معروف و نهی از منکر و شعائر الهی در جامعه، مهارت‌های زندگی ایرانی ـ اسلامی، سبک زندگی در رعایت حقوق خویش، اجزای بدن و عزت نفس مسلمان، سبک زندگی در جریان گردشگری، طبیعت‌گردی، ورزش، تفریحات سالم و خواب و بیداری و استراحت، سبک زندگی ایرانی در حفظ سلامت جان و تن، امنیت فرهنگی و اجتماعی در سبک زندگی، تولیدات فرهنگی، رسانه ملی و آموزش سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی نیز از موارد مهمی است که رهبر معظم انقلاب برای اصلاح و تحول اساسی در آن تاکید داشتند و در برنامه جامع شورای انقلاب فرهنگی مورد توجه قرار خواهد گرفت.

به این منظور شورای انقلاب فرهنگی با طرح پرسش‌های زیر از طرح‌ها و ایده‌های روشنگرانه و کاربردی اندیشمندان جامعه در راستای اصلاح و تحول در سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی استقبال می‌کند:

ـ چه مطالعات و تحقیقاتی برای شناخت سبک فرهنگی زندگی اسلامی ـ ایرانی صورت گرفته و منابع آن کدام است؟

ـ وضع مطلوب و آرمانی زندگی در هر یک از حوزه‌های سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی چگونه است و چه ویژگی‌هایی دارد؟

ـ نظریه‌های قابل قبول برای اعتلای فرهنگ جامعه اسلامی، تحول و تغییر رفتاری مردم، حاکمیت ارزش‌های اسلامی در جامعه و فرهنگ عمومی برای پرهیز از تقلید سبک زندگی غربی در عصر حاضر کدام است؟

ـ وضع موجود جامعه در هر یک از حوزه‌های سبک و فرهنگ زندگی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

ـ آسیب‌ها و چالش‌های زندگی جوانان، زنان و خانواده‌ها در هر یک از این حوزه‌ها چیست؟

ـ راهبردها و راهکارهای تحول فرهنگی در سبک زندگی اقشار مورد نظر در هر یک از حوزه‌های اولویت‌دار مبتنی بر چیست؟

ـ چگونه و با چه سازوکارهای انگیزشی، تشویقی و خود کنترلی می‌توان انتظار داشت که مردم و اقشار مخاطب برای اعتلای سبک زندگی خویش تلاش بیشتری کنند؟

ـ نقش رسانه‌های ملی و نهادها و دستگاه‌های متولی امور فرهنگی در این خصوص چیست؟

ـ چگونه پیشرفت در تغییر سبک و فرهنگ زندگی اجتماعی را رصد کنیم و شاخص‌های ارزیابی کدام است؟

ـ با چه شیوه‌هایی گفتمان اعتلای فرهنگ و سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی را در جامعه رواج دهیم؟

ـ چگونه و با چه نقشه راهی می‌توان پیشرفت در بعد تمدنی را با اعتلای سبک زندگی مردم و روح حاکم برتمدن اسلامی نوین همراه کرد؟

ـ نارسایی‌های اقدامات فرهنگی ۳۳ سال گذشته در حوزه اعتلای سبک زندگی چیست؟

دکتر علیرضا علی‌احمدی 
مجری طرح تبیین سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی