چشم انداز و امکانات توسعه

چشم انداز و امکانات توسعه

گفت‌وگو با دکتر محمد ستاری فر سند چشم انداز ۲۰ ساله جمهوری اسلامی ایران، سندی بلند مدت و در واقع سند آینده نگری کشور محسوب می شود. این سند در پی ان است که یک دیدگاه و دورنمای بلند مدت و دراز مدت را بر برنامه ریزی کشور حاکم کند و اهداف کلی توسعه کشور […]

گفت‌وگو با دکتر محمد ستاری فر

سند چشم انداز ۲۰ ساله جمهوری اسلامی ایران، سندی بلند مدت و در واقع سند آینده نگری کشور محسوب می شود. این سند در پی ان است که یک دیدگاه و دورنمای بلند مدت و دراز مدت را بر برنامه ریزی کشور حاکم کند و اهداف کلی توسعه کشور دچار خدشه نشود و بدون تلاطم و به دور از کوتاه نگری و بخشی نگری، کشور راه خود را بپیماید.

کشور ما تا قبل از سال ۱۳۲۷ شمسی، فاقد برنامه توسعه بوده است. در سال ۱۳۲۷ و با مشاوره آمریکایی ها مقرر شد سازمانی متولی امور برنامه ریزی در کشور به وجود بیاید و از ان سال به بعد کشور ما دارای برنامه های میان مدت پنج ساله تحت عنوان برنامه توسعه عمرانی بوده است. اجرای این برنامه ها در زمان ملی شدن صنعت نفت و تحریم نفتی ایران و دو دهه بعد و در زمانی که فروش نفت ایران به رقم سالیانه ۲۰ میلیارد دلار در سال رسید دچار مشکل شد. بعد از انقلاب برنامه های توسعه به طور عملی وجود نداشت و اولین برنامه توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور در سال ۱۳۶۸ شروع شد. تاکنون چهار برنامه توسعه به اجرا در آمده است و برنامه پنجم توسعه از سال ۱۳۸۶ شروع شده است.

در گفت‌وگو با دکتر محمد ستاری فر، اقتصاددان و استاد دانشگاه که در سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۳ رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی بوده است، در مورد چگونگی تهیه و تدوین سند چشم انداز ۲۰ ساله کشور گفت و گو کردیم. سازمان مدیریت و برنامه ریزی در سال ۱۳۷۸ با ادغام سازمان برنامه و بودجه و سازمان مدیریت امور استخدامی تاسیس شد و در نهایت در سال ۱۳۸۶ و در دولت اول دکتر محمود احمدی نزاد منحل شد و وظیفه بودجه زیری، برنامه ریزی و نظارت فرابخشی این سازمان بر دستگاه های اجرایی به معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور سپرده شد.

• حدود یک دهه قبل سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور با همکاری مجمع تشخیص مصلحت نظام، کار تهیه و تدوین سند چشم انداز ۲۰ ساله را شروع کرد. آن موقع که سند چشم انداز تدوین شد کشور ما چه شرایطی وجود داشت و  ما دنبال چه اهداف استراتژیکی بودیم؟

ـ من چون خودم در تهیه این دست دست داشتم نمی توانم در مدت چند دقیقه دیدگاه خود را مطرح کنم و واقعا در این قضیه عاجز هستم. چون نیاز دارد که مقدمه ای را برای آن بگویم و آن را توضیح دهم.

• اهدافی در سند چشم انداز تعریف شده است. موقعی که داشتید این سند را با هکاری برخی نهادهای دیگر تهیه می کردید، این اهداف را در چه مواردی می شود خلاصه کرد؟

ـ ما به مدت دو و نیم سال روی این سند یک صفحه ای کار کردیم. بنابراین، نمی شود در حد چند دقیقه در این زمینه توضیح داد.

• این که سند چشم انداز تهیه شدف تهیه این سند چقدر کار دولت بود و تا چه حد کار کارشناسی مجمع تشخیص مصلحت؟

ـ تقریبا همه کار آن مال دولت بود و بعد هم مجمع در نشست هایی که برگزار کرد به نوعی متن تهیه شده را ویرایش کرد و متن نهایی را با ادبیات خاص خودش تهیه کردند.

• تهیه این سند تا چه میزان متاثر از سند چشم انداز بلند مدتی بود که دولت ماهاتیر محمد برای کشور مالزی تهیه کرده بود؟

ـ اصلا سند چشم انداز ربطی به آن ندارد.

• برنامه ۲۰۲۰ مالزی هم اهداف بلند مدت را برای توسعه مالزی تعریف کرده بود و برنامه پنج ساله در قالب آن اجرا می شد.

ـ نه، به آن ربطی نداشت. بحث ایده گرفتن یک موضوع است. اما سند چشم انداز برخاسته از تحلیل مسائل اقتصادی و اجتماعی داخل کشور و آینده نگری داخل کشور است و ارتباطی با کاری که در مالزی شده است، ندارد.

• برنامه های ۲۰ ساله درازمدت داشته اند ولی برنامه های کوتاه مدت و میان مدت هم داشته اند.

ـ در همه جای دنیا، برنامه ریزی علم است و آینده نگریف علم است. چشم انداز، علم است. می توانید این اسناد رب بردارید و با هم مقایسه کنید و ببینید مثل هم هستند یا نه. اگر بگویید شما مثل آنها، من می گویم که سندهای چشم انداز ما متفاوت است. اگر بگویید که آنها چشم انداز داشته اند، می گویم بله آنها زودتر از ما سند چشم انداز داشته اند.

• در مالزی بحث این بوده است که طی ۲۰ سال چقدر درآمد سرانه افزایش پیدا کند ولی در مورد سند کشور خودمان سراغ این موضوع رفته اید که قدرت اول منطقه ای شویم؟

ـ ما وضع کشور خودمان از اول انقلاب تا سال ۱۳۸۰ شمسی را تحلیل کردیم. قوت ها و ضعف ها را مشخص کردیم. یک آینده نگری داشتیم. بر اساس آن حرف هایی مطرح شده است. همه این حرف ها مستند است. یعنی اسناد دارد. بند بند سند چشم انداز و کلمه به کلمه آن سند دارد. مثلا در مورد این که چرا گفته ایم مرد سالاری و چرا گفته ایم آزادی، برای آن سند داشتیم و بحث های ما مستند بود. این که چرا گفته ایم ایران رتبه اول منطقه را داشته باشد، همه این موارد با اگر و مگر و سند همراه بوده است.

• در مورد این که در سند چشم انداز ۲۰ ساله تاکید شده است که ایران قدرت اول منطقه خاورمیانه باشد، واقعا بر اساس واقعیت ها بود یا فکر می کردید به ایده آل هایی می توانیم برسیم؟

ـ ایده آل نبوده است. رشد اقتصادی ما ۶ /۷ درصد بوده است. کار کردیم و گفتیم این توانایی را داریم، این فرصت هست و ما این امکانات را داریم در نتیجه می توانیم در منطقه با این امکانات و با رشد ۸ درصدی،  رتبه اول شویم.

• بقیه کشورهای رقیب ما از جمله ترکیه و عربستان قاعدتا بیکار نمی نشینند تا ما مقام اول اقتصادی منطقه را کسب کنیم؟

ـ ما نگفتیم آن کشورها بیکار می نشینند. ما گفتیم این جمعیت و فرصت و امکانات را داریم و طی ۳۰ سال از این فرصت کم تر استفاده کردیم.

منبع: ویژه نامه ملت ما

کلیدواژه ها: دکتر محمد ستاری فر، سند چشم انداز ۲۰ ساله جمهوری اسلامی ایران

اخبار مرتبط

سایت خبری تحلیلی افق

نظرتان را در مورد مطلب فوق بنویسید. نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.