چیستا یثربی: جای حرفه‌ای‌ها در جشنواره فجر خالی است/ به خاطر ارزش‌هایم در جشنواره شرکت نکردم

به گزارش خبرآنلاین، او امسال با نمایشنامه «پشت سایه‌های کاج» در جشنواره حضور یافته بود. متنی با داخلمایه اجتماعی که گرچه مورد تصویب قرار گرفت اما در بازبینی رد شد. این متن جوایزی چون کتاب سال و بهترین اثر نمایشی از دیدگاه منتقدان را از آن خود کرده بود ولی در مرحله بازبینی مورد تصویت هیات نظارت قرار نگرفت تا یثربی با گروه عظیم بازیگرانش از ادامه کار منصرف شوند.
موضوع نمایشنامه «پشت سایه‌های کاج» دربارهٔ متولدین دهه‌های سوم و چهارم پس از انقلاب است و یکی از پربازیگر‌ترین کارهای یثربی به شمار می‌رود. ولی اتفاقاتی سبب شد که این نویسنده و کارگردان از فجر کناره گیری کند و حتی تمایلی به امکان بازبینی مجدد نشان ندهد. او اینروز‌ها مشغول نوشتن مقاله‌ای در همین زمینه و موشکافی و ریشه یابی جشنواره فجر در چند سال قبل است. جشنواره‌ای که او از ۱۵ سالگی در آن حضور داشت و توانست هفت دوره به عنوان نمایشنامه نویس یا کارگردان برگزیده در آن شناخته شود.
یثربی جای خودش را در جشنواره امسال به شدت خالی می‌داند و می‌گوید: «با اینکه احساس می‌کنم جایم در جشنواره خالی است ولی معتقدم گاهی اوقات ارزش‌هایی در زندگی وجود دارد که باید به خاطر آن‌ها تاوان گرانی داد.» تاوان گران یثربی شرکت نداشتن در جشنواره تئا‌تر امسال است.
مقاله او دربارهٔ عدم تمایل او برای ادامه حضورش در جشنواره و حذف بسیاری از گروه‌های حرفه‌ای در این سال‌ها و آماتوری شدن جشنواره به شکل دانشجویی است. آن گونه که به زعم او امسال فقط از چند نام حرفه‌ای به عنوان می‌ه‌مان و آن هم برای خالی نبودن عریضه دعوت به عمل آمده است.
او می‌گوید: «امسال هیچ نامی از تئاتری‌های حرفه‌ای به چشم نمی‌خورد و فقط برای خالی نبودن عریضه چند کار مردودی داوران با کیفیت نامناسب دوباره به جشنواره بازگردانده شده است که آن هم مخاطب ندارد.»
این نمایشنامه نویس این مساله را آنقدر پیچیده و دردناک و پر از گره‌ها و عقده‌های فرهنگی می‌داند که معتقد است به جز نگارش آن در یک مقاله مفصل به شکل علمی و آکادمیک و با استفاده از متون پژوهش آماری و استنباطی ممکن نیست: «من با اتکا به دکترای روانشناسی‌ام این پدیده را از لحاظ کارکردهای اجتماعی آن ارزیابی کردم تا ببینم حذف آدم‌هایی چون خودم و بعضی حرفه‌ای‌ها از فجر و حتی تئا‌تر کشور چه تاثیری می‌تواند بر فرهنگ کشور بگذارد؟»
یثربی این مقاله را نامه‌ای به مردم می‌داند و می‌افزاید: «من سرگذشت بسیاری از آدم‌ها و دست اندرکاران جشنواره فجر را می‌دانم و سالهاست با آن‌ها آشنا هستم. و به سبب حرفه روزنامه نگاری دقیقا از مسائل پشت پرده این جشنواره و جشنواره‌های قبل باخبرم. بار‌ها در این جشنواره داور بوده‌ام و رای‌ام علی رغم خواست خودم عوض شده است. اتفاقی که درسال ۸۳ برای خودم نیز افتاد. چرا که در آن سال برنده اول نمایشنامه نویسی بودم ولی یک ساعت قبل از آغاز اختتامیه دبیر جشنواره نام مرا را از لیست برگزیدگان حذف کرد.» او از این موضوع زمانی باخبر شد که یکی از داوران آن دوره جشنواره طی یک تماس تلفنی از او به خاطر حذف نمایشنامه‌اش عذرخواهی کرد.
او می‌گوید: «من می‌دانم که پشت پرده فجر چه هزینه‌هایی تلف و ناپدید می‌شوند و چه دستاورد ناچیز غیرقابل تاملی می‌ماند و چه چیزی به عنوان کارنامه هنری تئا‌تر ایران به خارجی‌ها و مردم ارائه می‌شود.»
این کارگردان تئا‌تر البته اضافه می‌کند که به هیچ وجه نگران خود نیست چون: «متن پشت سایه‌های کاج متنی قوی است و به نوعی شکل مدرنیته رستم و سهراب است و از هم اکنون توسط کشورهای آسیای میانه دعوت به اجرا شده است. چون آن‌ها به شاهنامه بسیار علاقه دارند و قدر کارهایی از این دست را می‌دانند.»
 «پشت سایه‌های کاج» دربارهٔ پدرو پسری است که از دو نظام فکری متفاوت برخوردارند و در برابر هم قرار می‌گیرند. در‌‌نهایت نیز این تفاوت به نزاعی ناخواسته و فاجعه‌ای بزرگ تبدیل می‌شود.» یثربی حاصل این نزاع و فاجعه را خانه نشینی تهمینه‌ها و امثال خودش می‌داند.
با این حال او معتقد است که کسی توان حذف کردن نام او و زحمتکشان واقعی این هنر را از تئا‌تر ایران را ندارد: «چون به قول دکتر قیصر امین‌پور هنوزدل به پاییز نسپرده‌ایم.»
لازم به یادآوری است که دو سال پیش یثربی «اتاق تاریک» زندگی رضا میرزاده عشقی در جشنواره حضور داشت که با استقبال خوبی مواجه شد ولی اجرای عمومی نگرفت. سال پیش نیز یثربی «چنگیزخان» را در جشنواره فجر به روی صحنه برد که سه بار بازبینی شد و به نقل از خودش مجبور به تعویض تمام بازیگران اصلی نیز شد و سرانجام به سبب نبودن قرارداد تیپ و دستمزد بالای بازیگران حرفه ای‌اش نمایش به اجرای عمومی درنیامد.
امسال نیز نمایشنامه «پشت سایه کاج» بعد از تصویب در‌‌ همان مرحله بازبینی رد شد تا روند ۲۵ سال حضور چیستا یثربی در جشنواره فجر قطع شود.

۵۷۵۷

  دانلود