به گزارش سینمانگار، عصر روز دوشنبه دوازدهم تیرماه بیست و سومین جلسه خانه فیلم فردوس واقع در فرهنگسرای فردوس با نمایش و نقد و بررسی فیلم «قفس طلایی» برگزار گردید.
در این جلسه محمد زرین دست(کارگردان)، علی مزینانی (تهیه کننده و مدیر فیلمبرداری)، شبیر شیرازی(نویسنده) و محمدرضا لطفی(منتقد و مجری) حضور داشتند.
محمد زرین دست: می دانستم که کار سختی دارم
در ابتدای این نشست محمدرضا لطفی گفت محمد زرین دست به عنوان کارگردان ده فیلم در کارنامه خود دارد که هشت فیلم متعلق به سینمای پیش از انقلاب است و پس از آن وی به خارج از کشور رفت و چند فیلم هم در آنجا ساخت، اما در سال ۸۵ با ساخت فیلم «سرگیجه» مجددا به سینمای ایران بازگشت و پس از این فیلم هم «قفس طلایی» را کارگردانی کرد. وی همچنین توضیح داد که زرین دست فارغ التحصیل سینما از کالیفرنیا می باشد و در «قفس طلایی» پس از مجموعه «در چشم باد» برای دومین بار دوربین سینمای ایران به آمریکا رفته است و فارغ از نتیجه آن این سرآغاز خوبی برای تامل دو فرهنگ است، اما اینکه «قفس طلایی» تا چه حد توانسته موفق عمل کند نیاز به بحث و حلاجی در همین جلسه دارد.
وی با این توضیح خطاب به محمد زرین دست پرسید: همان طور که گفته شد این دومین تجربه رسمی دوربین سینمای ایران در آمریکا به حساب می آید و جالب اینجاست که در سریال «درچشم باد» هم شما در بخش های آمریکا مجری طرح بودید. حال ایده ساخت یک فیلم سینمایی ایرانی در آمریکا بعد از سریال «درچشم باد» کلید خورد یا قبل از آن؟ و زرین دست هم در پاسخ به این سوال گفت: زمانی که من با گروه «درچشم باد» درحال مذاکره بودم هنوز آقای مزینانی برای ساخت این فیلم با من تماس نگرفته بود و هنگامی که قراردادم را با «درچشم باد» بستم از طرف آقای مزینانی با من برای ساخت این فیلم صحبت شد و ما در عرض چند جلسه به توافق رسیدیم و قرار شد تا من ابتدا به دلیل قرارداد و تعهدم با گروه «درچشم باد» به آمریکا بروم و بعد از بازگشت استارت فیلم را بزنیم، مضاف براینکه شبیر شیرازی هم فیلمنامه فیلم را تا حد زیادی نوشته بود. من می دانستم که کار سختی دارم، چراکه قرار بود در قلب آمریکا و هالیوود فیلمی بسازیم که قهرمان آن یک مسلمان ایرانی است و فاتح هم برمی گردد. اما به هر حال تمام تجربیاتم در طول این سالها و اطلاعات از سینمای آمریکا به واسطه زندگی و کار در آنجا را جمع کردم و تصمیم گرفتم تا هرطور شده این کار را بسازم. البته در ابتدا مورد نظر آقای مزینانی کانادا بود، اما طی جلساتی که با ایشان گذشتم قرار بر این شد تا فیلم را در آمریکا بسازیم چراکه اولا هزینه ها در کانادا بیشتر می شد و در ثانی من در سینمای کانادا تجربه نداشتم.
علی مزینانی: بدون یک نامه از ارشاد به قلب آمریکا رفتیم
پس از پاسخ زرین دست، منتقد برنامه با این توضیح که ساخت یک اثر سینمایی در کشور خود ما و به ریال بسیار گران است و دست کم ششصد میلیون هزینه دارد، از علی مزینانی سوال کرد طبق صحبت های آقای زرین دست ایده این فیلم و موتور و مغز این کار متعلق به شما بوده، حال با چه تفکری تصمیم گرفتید فیلمی در آمریکا با احتساب هزینه های دلار بسازید و اینکه شما از بودجه دولتی استفاده کردید یا سرمایه شخصی؟ که اگر با سرمایه شخصی ساخته اید چه تمهیدی اندیشه بودید که سرمایه این فیلم بازگردد؟ که مزینانی در پاسخ گفت: من دوازده، سزده سال پیش به کانادا رفتم و در انجا با مسائل خانوادگی مهاجران ایرانی آشنا شدم که بعضی از آنها بسیار موفق بودند و بعضی های دیگر به شدت مشکل داشتند. همین موضوع باعث شد تا من تحریک شوم که فیلمی درباره مهاجران ایرانی در کانادا بسازم. فیلمی که به زعم خود من فقط نخواهد مخاطب را بخنداند، بلکه حاوی پیام باشد و پیام فیلم من این است که متاسفانه پدر و مادرهای ایرانی فکر می کنند همین که فرزندشان را بفرستند خارج دیگر همه چیز تمام شده است، درصورتی که بسیار جوانان ایرانی هستند که به دلیل همین تفکر اشتباه در خارج فنا شده اند. به همین دلیل دست به کار شدم و یک طرح هجده صفحه ای از کار نوشتم و آن را بالا و پایین کردم تا در نهایت به این نتیجه رسیدم که باید این فیلم را بسازم. در همین اثنا در جشنواره ای با شبیر شیرازی آشنا شده بودم و از او خواستم تا طرح را بخواند و او با خواندن طرح من به شدت استقبال کرد و نگارش فیلمنامه آغاز شد، در این حین با کارگردانان زیادی از جمشید حیدری تا محمد حسین لطیفی وارد مذاکره شدم که هرکدام بنا به دلایلی نشد. بعد با خود فکر کردم که این فیلم قرار است در کانادا یا آمریکا ساخته شود، پس کارگردانی می خواهد که اولا زبان انگلیسی اش کامل باشد و فضای آنجا را بشناسد و این هم زمان بود با پیوستن محمد زرین دست به گروه «در چشم باد» و دیدم ایشان بهترین گزینه هستند و با وی وارد مذاکره شدم و زرین دست هم به شدت استقبال کرد.
در ادامه لطفی از مزینانی پرسید که درباره سرمایه فیلم و هزینه تولید و مشکلات این فیلم بگویید که او هم پاسخ داد من این فیلم را تماما با سرمایه خود و برادرم ساختم، چیزی حدود یک میلیارد تومان و فقط با پانصد هزار دلار برای بخش خارج به آمریکا رفتیم و کوچکترین وام و حمایت دولتی نگرفته ام و همین الان هم کلی بدهی به خاطر این فیلم دارم، اما حاضرم زمین بخورم ولی مردم سرزمینم را با پیام این فیلم آشنا کنم. شاید باور نکنید ما چه سختی هایی برای این فیلم کشیدیم، اینکه ما بدون حتی یک نامه از وزارت ارشاد به قلب آمریکا رفتیم و در چه شرایطی فیلم را ساختیم. ما کلا امین حیایی را برای این فیلم بیست روز در آمریکا داشتیم و باید بگویم که اگر محمد زرین دست نبود این فیلم اصلا ساخته نمی شد. بله، مردم و مخاطب کاملا حق دارد که وقتی به سینما می آید از دیدن فیلم ابراز رضایت کند، اما آنها هم باید بدانند که ما برای ساخت یک فیلم چه مشکلات ریز و درشتی داریم.
شبیر شیرازی: سی درصد بقیه تقصیر کسی نبوده است
در ادامه این نشست لطفی خطاب به شبیر شیرازی گفت شما و محمد زرین دست از دو نسل متفاوت هستید با دو نوع نگاه مختلف از دو جنس سینمای متفاوت. کارگردانی که به دوره فیلم های کلاسیک متعلق است و نویسنده ای که با سینمای مدرن امروز رشد کرده است، چگونه این تعامل میان شما و کارگردان به وجود آمد و اساسا چقدر از فیلمی که الان روی پرده است با آن چیزی که در ذهن شما بوده است مطابقت داشته است؟ که شیرازی در پاسخ گفت اتفاقا من زیاد اختلاف سلیقه با آقای زرین دست نداشتم و فیلم ساخته شده تقریبا هفتاد درصد آن چیزی است که در ذهن من بوده وسی درصد بقیه هم تقصیر کسی نبوده، بلکه به شرایط برمی گشت، اما به هرحال به هنگام نقد یک فیلم باید شرایط ساخت آن را هم در نظر بگیریم، همان طور که نحوه نقد یک فیلم در آمریکا که با میلیون ها دلار ساخته شده است، قابل مقایسه با یک فیلم لوباجت که با چند صد هزار دلار ساخته شده است، نیست. این موضوع در کشور ما هم باید لحاظ شود،شما هیچ وقت نباید این فیلم را که گروهی از یک سر دنیا به سر دیگرش رفته اند و فیلم ساخته اند را با فیلمی که در تهران ساخته شده است مقایسه کنید. که لطفی در پاسخ اذعان کرد که به هرحال عصر امروز و پیشرفت تکنولوژی باعث شده که مرزها برداشته شود و مخاطب با فیلم های روز آشنا شود و ناخودآگاه سطح سلیقه اش بالا برود و دست به مقایسه یزند.
علی مزینانی: می خواستیم در بعضی سینماها نسخه انگلیسی اکران کنیم
در ادامه نشست محمد رضا لطفی مجری و منتقد برنامه درباره فیلم «قفس طلایی» گفت، یکی از ایرادات اصلی فیلم به این بازمی گردد که فضای فیلم از کارگردانی و بازی ها گرفته تا اکت ها و استخون بندی فیلم به روز نیست و متعلق به سینما بیست سال پیش است که شاخص ترین مورد آن دوبله در فیلم است که ناخودآگاه مخاطب را یاد فیلم های قدیمی می اندازد، درصورتی که جنس و خواستگاه مخاطب امروز از این فیلم جلوتر است.
که دراین مورد مزینانی پاسخ داد و گفت: درست است که فیلم دوبله شده است، اما ما چاره ای نداشتیم چون در این فیلم بازیگران ما در هشتاد درصد فیلم که در آمریکا می گذرد به انگلیسی حرف می زنند، حتی بازیگران ایرانی هم باید انگلیسی حرف می زدند و ما ناچار بودیم یا از زیرنویس استفاده کنیم و یا فیلم را دوبله کنیم و وقتی مشورت کردیم دیدم اگر از زیرنویس استفاده کنیم تماشاگر هنگام دیدن فیلم با خواندن زیرنویس فضای فیلم از دستش می رود و بنابراین تصمیم براین شد که فیلم دوبله شود، اما برای این کار هم تمهیدی اندیشیده بودیم که فیلم در نسخه تهیه شود، یک نسخه به زبان انگلیسی و در دو سینما در تهران با این نسخه فیلم را اکران کنیم و در بقیه سالن ها از نسخه دوبله استفاده کنیم، اما وقتی به ناگهان به ما گفتند که باید فیلم را از فلان روز اکران کنید وگرنه نوبت اکران را از دست می دهید، تمام نقشه های ما نقش برآب شد و هم اکنون هم نسخه انگلیسی فیلم موجود است.
علی مزینانی: شاهرخ بحرالعلومی جزء کوچکترین آدمها بود
پس از پاسخ مزینانی، لطفی خطاب به شیرازی گفت مدتی است که در سینمای ایران باب شده است که وقتی کاری به نمایش در می آید شخصی مدعی می شود که فیلمنامه متعلق به وی بوده است و این کار به سرقت رفته است. از «قصه پریا»ی فریدون جیرانی، «آقایوسف» دکتر علی رفیعی تا حتی سریال «یوسف پیامبر» که در مواردی ادعای طرف درست تشخیص داده می شود و در مواردی هم ادعا بی اساس تشخیص داده می شود، اما به هرحال این معضل در سینمای ایران روبه گسترش است و کار بعدی که به این معضل دچار شده است همین فیلم «قفس طلایی» است که شاهرخ بحرالعلومی ادعا کرده است که قصه اش متعلق به ایشان بوده، آیا این حرف را می پذیرید؟ که مزینانی در پاسخ به جای شیرازی گفت: چون آقای شیرازی درجریان نبوده و این ادعا برای شخص من مطرح گردیده اجازه بدهید من پاسخ بدهم.
مزینانی در دفاع از خود ادامه داد که من حدود دوماه دیگر پنجاه سال تمام می شود که در سینما هستم، پس وقتی فردی از در داخل می آید متوجه می شوم که او تا چه حد دانش دارد. متاسفانه شاهرخ بحرالعلومی جوان و خام است و برای خود حرفی می زند. تمام ادعاهای ایشان کذب است و موضوع به شش سال پیش در کانادا برمیگردد که من ایشان را درآنجا دیدم و گفت که با مسعود کیمیایی کار کرده ام و می خواهم کارگردان شوم، سپس از من پرسید که مشغول چه کاری هستم و من هم توضیح دادم که روی طرحی درباره مهاجرین ایرانی در کانادا دارم کار می کنم، بعد از این حرف من بحرالعلومی با ذوق از من خواست تا داستان را برایش تعریف کنم و من هم این کار را کردم. بعد از آن جلسه ایشان یک طرح دوصفحه ای نوشت و تازه به من هم نداد، بلکه برایم خواند که دیدم یک کار سیاسی است و گفتم که من آدم سیاسی نیستم و تمام شد. آن وقت حالا که فیلم اکران شده است ادعا می کند که فیلمنامه ایشان را ما سرقت کرده ایم. کدام فیلمنامه؟ همان طور که گفتم من این قصه را برای خیلی از بزرگان از جمشید حیدری و کاظم معصومی و بهمن زرین پور و حسین لطیفی تعریف کرده بودم که بحرالعلومی جزء کوچکترین آدمها بود.
این نشست در ساعت بیست و دو با تجلیل از مهمانان پایان یافت.
سینما نگار