آسیب‌های تک فرزندی چالشی که با آن روبرو هستیم

به گزارش خبرنگار دانشگاه باشگاه خبرنگاران، “منصور رمضان‌خانی” استاد دانشگاه آزاد اسلامی کرج در یادداشتی به آسیب‌شناسی تک‌فرزندی و لزوم افزایش جمعیت در خانواده‌ها پرداخته است.

آسیب‌های تک‌فرزندی بر والدین 

درخانواده‌های تک فرزند، والدین و فرزند هر دو احساس می‌کنند نیازهای شدیدی به یک‌دیگر دارند و پدر و مادر همواره دراضطراب به سر می‌برند که مبادا تنها فرزندشان را از دست بدهند؛ حال آنکه درخانواده‌های پرجمعیت، توجه والدین به ویژه مادر معطوف به کودکان است و بیشتر وقت وی صرف تربیت آنان می‌شود. ازاین‌رو فرصتی برای افکار منفی یا رفتار بیهوده باقی نمی‌ماند.

زمانی که تعداد فرزندان از یک بیشتر باشد؛ پدر و مادر در تلاش مستمر برای رسیدگی به فرزندان از زندگی پویا و پرتحرک لذت می‌برند و هنگام فعالیت خویش هم‌زمان آثار و برکات تلاش خود را در شور و نشاط حاصل از رشد و بالندگی فرزندان خود مشاهده می‌کنند.

علاوه بر آن در خانواده‌های تک‌فرزند، مشکلات جزئی وی اشتغال ذهنی زیادی برای پدر و مادر ایجاد می‌کند. به‌عنوان مثال، مادر با مشاهده کوچک‌ترین احتمال آسیب یا بیماری فرزندش سرآسیمه و آشفته می‌شود یا هر رفتار ظاهرا غیر معمول و غیر عادی کودک را نشانه‌ای از بروز مشکل رفتاری یا اخلاقی او می‌داند.

آسیب تک‌فرزندی بر فرزند 

در خانواده‌های تک‌فرزند همه محبت‌ها و حمایت‌ها و سخت‌گیری‌ها و کنترل‌ها فقط متوجه یک فرزند است که به سلامتی روانی فرزند آسیب می‌زند.

معمولا تک‌فرزندان در مواجهه با مشکلات دچار اضطراب و نگرانی می‌شوند ، در حالی که اگر چند فرزند در خانواده وجود داشته باشد، با تکیه بر یک‌دیگر و هم‌دلی، مشکلات خود را بهتر حل می‌کنند.

از دیگر مشکلات تک‌فرزندی این است که فرزند در خانواده موقعیت رقابت ندارد به همین دلیل کمتر با مشکلات مواجه می‌شوند و در معرض تجربه کردن شکست و ناکامی و … قرار نمی‌گیرد.
 
یکی‌دیگر از عوارض آن این است که تک‌فرزندی منجر به فرزند‌سالاری شده، بنابراین مانع شکل‌گیری شخصیت فعال فرزند می‌شود. اینگونه فرزندها معمولا گرایش به انزوا، افسردگی، ضعف در برقراری ارتباط با هم‌سالان و توجه بیش از حد به بازی‌های رایانه‌ای و انفرادی و ترس و یا تنفر از حضور در گروه‌های اجتماعی دارند.
 
از دیگر خصوصیات تک‌فرزندی، کم شدن ارتباطات کلامی و حاکمیت رسانه‌های تصویری است؛ در نتیجه کودک ساخته و پرداخته تلویزیون و جاذبه‌های گرافیکی و دنیای مجازی می‌شود.

لزوم تعدد فرزندان در خانواده‌های اسلامی ایرانی است
 
در رویات معصومین(ع) توصیه شده است:  همسران از تولد فرزندان متعدد استقبال کنند و از خداوند نسلی سالم و صالح تقاضا کنند.  
“پیامبر اکرم (ص) می‌فرمایند: “من به زیادی جمعیت شما مسلمانان بر امت‌های دیگر افتخار می‌کنم”.

با توجه به پیام مقام معظم رهبری در راستای ریشه‌یابی تک‌فرزندی بدیهی است که شناسایی پدیده‌هایی که منجر به کاهش نرخ باروری شده است و برنامه‌ریزی در راستای بهبود آن‌ها، می‌توان نقش مهمی در جبران این کاهش ایفا کرد.

تغییر نگرش زنان به مسئله تحصیل و منزلت اجتماعی آنان سبب شده است که تا پایان تحصیلات خود ازدواج را به تاخیر بیاندازند، که این تاخیر یکی از عوامل کاهش باروری در زنان است.

یکی از اثرات مهم و نامطلوب پدیده تک فرزندی را به هم خوردن توازن و تعادل نسلی در کشور است سهم مادران تحصیل کرده از جمعیت آینده در مقایسه با مادران کم تحصیلات بسیار کمتر بوده و سبب کاهش متوسط ضریب هوشی جامعه می‌شود که این مسأله دقیقاً همان رهنمود مقام معظم رهبری است که فرمودند یکی از مشکلات ما این است که برجسته‌ترین زوج‌های ما که نخبگان هستند کم‌ترین فرزند را دارند که این ضرر بزرگی است.

مادر در صورت فراهم بودن نیازها و امکانات ضروری می‌تواند فرزندان سالم و موفقی را تربیت کرده و بدین‌ترتیب سلامت و اعتلای جامعه را نیز تضمین ‌کند.

تحولات اجتماعی و فرهنگی، تغییر ارزش‌ها و هنجارهای جامعه، زندگی شهرنشینی، کاهش حجم خانواده‌ها و کمتر شدن تعداد فرزندان، اشتغال زنان، بالا رفتن سطح تحصیلات و وجود انواع رسانه‌ها مانند اینترنت، ماهواره و موبایل از جمله مواردی هستند که در به وجود آمدن شکاف نسلی موثر می‌باشند.

همان‌طور که خواندید آسیب‌های تک‌فرزندی جبران‌ناپذیر است و برای تربیت و ارائه فردی سالم از سوی خانواده به جامعه نیازمند برنامه‌ریزی‌های صحیح هستیم که یکی از آن‌ها تعدد فرزندان است که می‌تواند با رویکردی درست در این زمینه با نگرشی فرهنگی و اجتماعی به مدینه فاضله رسید.

انتهای پیام/