آیا نوشابه‌های انرژی‌زا مرگ‌آورند؟

محمود حاج‌زمان: هفته گذشته، اداره غذا و داروی آمریکا (FDA) گزارش تفسیری‌هایی را منتشر نمود که iبه بررسی و توصیف مرگ‌هایی می‌پرداخت که احتمالا در اثر مصرف نوشابه‌های انرژی‌زا Monster اتفاق افتاده‌اند. بخش اعظم نگرانی‌ها در خصوص مصرف نوشابه‌های انرژی‌زا مربوط iبه محتوای بالای کافئین چنین نوشیدنی‌هایی است؛ نوشیدنی‌هایی که iبه سبب طبقه‌بندی شدن در زمره مکمل‌های غذایی، تولید آنها تحت کنترل FDA قرار ندارد. در این گزارش تفسیری و iبه نقل از پایگاه اینترنتی نیوساینتیست، نگاه دقیق‌تری iبه موضوع این نوشابه‌ها می‌اندازیم.
 

موضوع این مرگ ها چطور مطرح شد؟
آذرماه سال گذشته، آنایس فورنیر ۱۴ ساله از مریلند iبه طور ناگهانی در اثر آریتمی قلبی که منجر iبه ایست قلبی وی شد درگذشت. ظاهرا وی طی دو روز، دو نوشابه انرژی‌زا Monster خورده بود. مادر فورنیر، وندی کراسلند، هفته گذشته شکایتی علیه کارخانه نوشابه‌سازی Monster Beverage در کالیفرنیا iبه دادگاه ارائه نمود. وی در شکایت خود ادعا نموده است این شرکت خطراتی را که در اثر نوشیدن نوشابه‌های انرژی‌زای پر کافئین ایجاد می‌شود، iبه وضوح روی محصولات خود اعلام نکرده است.
به عنون بخشی از قانون آزادی اطلاعات که از سوی کراسلند درخواست شده است، FDA جزئیات چهار پرونده دیگر را iبه همراه یک حمله قلبی دیگر که منجر iبه فوت نشد، منتشر نمود؛ پرونده‌هایی که همگی در ارتباط با نوشابه‌های انرژی‌زا Monster اقامه دعوا شده‌اند. این گزارش تفسیری‌ها دقیقا ثابت نمی‌کند که نوشابه‌های انرژی‌زا Monster سبب این مرگ‌ها شده‌اند، و شرکت نوشابه‌سازی ادعا نموده است که این نوشابه‌ها بی‌خطر می باشند.
 

چه میزان کافئین در نوشابه‌های انرژی‌زا همانند Monster Energy وجود دارد؟
در حقیقت میزان این کافئین بسیار نمی باشد. یک قوطی ۶۸۲ سی‌سی نوشابه Monster Energy محتوی ۲۴۰ میلی‌گرم کافئین است. یک فنجان معمولی (۲۲۵ سی‌سی) قهوه نیز محتوی ۹۰ تا ۲۰۰ میلی‌گرم کافئین است.
 

چه میزان کافئین می‌تواند سبب مرگ شود؟
دوز مرگ‌آور کافئین حدود ۵ گرم برای بزرگسالان است، بنابراین برای رسیدن iبه این میزان باید حداقل ۲۵ فنجان قهوه نوشید. بخشی از آسان بودن اجتناب از مرگ در اثر مصرف بسیار کافئین iبه این سبب است که علائم مربوط iبه مراحل اولیه مسمویت کافئین –گیجی، تهوع و سردرد- همگی ناخوشایند می باشند. برای کودکان و افراد سالخورده، دوز کافئین که سبب صدمات جدی می‌شود iبه میزان قابل توجهی کمتر از ۵ گرم است، اما میزان دقیق این مقدار با اطمینان مشخص نشده است.
 

مرگ در اثر مصرف کافئین تا چه اندازه معمول است؟
چنین مرگی iبه هیچ وجه معمول نمی باشد. تعداد این موارد در نوشته‌های علمی تنها iبه تعداد انگشتان دست است، اگرچه این امکان وجود دارد که چنین مرگ‌هایی گزارش تفسیری نشده باشند. با این وجود، مراجعات غیرمهلک iبه بخش اورژانس بیمارستان‌ها رو iبه افزایش است. سوال اینجاست که چه میزان از این افزایش مراجعه iبه بیمارستان‌ها را باید تنها تقصیر نوشابه‌های انرژی‌زا دانست. بین سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۹ / ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۸، مراجعه iبه اورژانس‌های ایالات متحده در ارتباط با نوشیدنی‌های انرژی‌زا ده برابر شده است. اما حداقل ۴۴ درصد از این مراجعات ناشی از مصرف هم‌زمان نوشابه‌های انرژی‌زا و مواد دیگر، همانند الکل بوده است.

پس چه عاملی می‌تواند سبب پنج مرگ اخیر شده باشد؟
از آنجایی‌که در بدترین حالت، میزان کافئین موجود در یک قوطی نوشابه Monster Energy ممکن است در بیشتر بزرگسالان سالم تنها سبب بروز حالت بی‌ثباتی شود؛ این مرگ‌ها iبه احتمال بسیار ناشی از شرایط پزشکی پیشی می باشند، و یا اینکه نوشیدنی با چیز دیگری ترکیب شده است. فورنیر از سندروم اهلر-دانلوس رنج می‌برد؛ یک اختلال ژنتیکی که سبب شل شدن پوست و مفاصل می‌شود، و iبه آسانی رگ‌های خونی را تخریب می‌کند. از آنجایی‌که کافئین رگ‌های خونی را گشاد می‌کند، شرایط جسمی فورنیر می‌تواند وی را در برابر اثرات کافئین بسیار حساس‌تر ساخته باشد.
 

چه شرایط دیگری می‌تواند افراد را در برابر کافئین آسیب‌پذیر سازد؟
هر چیزی که ماهیچه قلب را ضعیف‌تر می‌سازد، می‌تواند حساسیت نسبت iبه ضربات قلبی-عروقی را افزایش دهد. شرایطی مانند چاقی و دیابت، که معمولا ما آنها را با آریتمی مرتبط نمی‌دانیم، می‌تواند سبب تضعیف قلب شود و درها را iبه روی کافئین برای ایجاد تپش‌های قلبی خطرناک بگشاید.
اما از سویی دیگر، حساسیت iبه کافئین یک خصیصه iبه شدت فردی است. نتیجه مطالعه‌ای در خصوص کافئین که در سال ۲۰۱۱ / ۱۳۹۰ انتشار یافته است، نشان می‌دهد که تقریبا غیرممکن است که بتوان در عامه مردم عوامل بیماری‌زایی را که دوز بالای کافئین را iبه آریتمی ربط می‌دهد، iبه دقت تعیین نمود. برچسب قوطی نوشابه‌های Monster Energy بیان می‌کند که این نوشیدنی‌ها برای کودکان زیر ۱۲ سال و یا افراد حساس iبه کافئین پیشنهاد نمی‌شود.
 

چرا تولید نوشابه‌های انرژی‌زا کنترل نمی‌شود؟
اداره FDA تنها می‌تواند غذا و داروها را کنترل کند. با قرارگیری در زمره مکمل‌های غذایی، نوشابه‌های انرژی‌زا از الزاماتی که باید در خصوص غذاهای محتوی کافئین رعایت شود فرار می‌کنند. برای مثال، تولید نوشابه‌های گازدار در آمریکا حاوی محدودیت ۷۱ میلی‌گرم کافئین در ۳۴۰ سی‌سی است؛ غلظتی که در حدود یک سوم کمتر از غلظت موجود در Monster Energy است. طبق قوانین آمریکا، نوشیدنی‌های انرژی‌زا حتی ملزم نمی باشدند که میزان کافئین موجود را بر روی برچسب محصول اعلام نمایند.
 

چه چیز دیگری در نوشابه‌های انرژی‌زا وجود دارد؟
در کنار سایر مواد، تائورین و گوارانا نیز اغلب iبه عنوان محرک استفاده می‌شود. بسیاری از این عناصر تشکیل دهنده نوشابه‌های انرژی‌زا تا کنون مورد مطالعه و بررسی چندانی قرار نگرفته‌اند.

۵۳۲۷۵

  دانلود