اختصاص دفتری به برنده جایزه نوبل در دانشگاه صنعتی شریف

حضور یک هفته‌ای پروفسور آگر در ایران تنها مورد توجه رسانه‌های داخلی نبود چرا که این موضوع آنقدر جالب و در نوع خود مورد توجه بود که AAAS (انجمن آمریکایی پیشرفت علم) درباره این سفر و ره‌آورد آن، مقاله‌ای مفصل منتشر کرده است.

این مقاله با تیتری درشت از مثبت بودن سفر آگر و همراهانش به ایران خبر داده و تاکید کرده است: این هیات آمریکایی کاملا تحت تاثیر سیستم آموزش و پرورش و تحقیقات این کشور قرار گرفته و با استقبال گرم رهبران علمی،پژوهشگران و دانشجویان ایرانی روبه‌رو شده‌اند.

مقدمات سفر آگر به ایران اوایل سال جاری میلادی هنگامی که نمایندگان AAAS در نیویورک با وزیر امورخارجه، علی اکبر صالحی صحبت می‌کردند، شکل گرفت. در این سفر، هیات کوچکی از جمله مری همسر آگر و نورمن نیورای‌تر، مشاور ارشد مرکز AAAS در دیپلماسی علم حضور داشتند. این هیات که به میزبانی و دعوت دکتر نسرین سلطانخواه، معاون علم و فناوری ریاست جمهوری، به ایران آمده بود، سخنرانی‌هایی در جمع دانشگاهیان نخبه ایرانی داشت و با عده‌ای از مقامات دولتی وعلمی کشور دیدار کرد. آنها همچنین با رئیس‌جمهور، دیداری داشتند که در آن احمدی‌نژاد با تاکید بر ارزش‌های جهانی علم و دانش، تحقیقات علمی را برای تمام بشریت موثر ومفید دانست.

به گفته قائم مقام بنیاد ملی نخبگان، این نخستین برنامه دعوت از بزرگان علمی جهان برای حضور و سخنرانی‌های علمی در کشور بوده است. به گفته دکتر سعید سهراب‌پور، با توجه به دستاوردهای علمی پروفسور آگر شالوده پیشرفت علمی این دانشمند طی چند سال فعالیت علمی شکل گرفته است و وی تاکنون با توجه به دستاوردها و تحقیقات علمی خود جوایز با ارزشی از دانشگاه‌های برتر جهان دریافت کرده که مهم‌ترین آن، جایزه نوبل شیمی در سال ۲۰۰۳ بوده است. این دانشمند نخبه تاکنون موفق به دریافت دکتری افتخاری از بسیاری از دانشگاه‌های برتر جهان شده و کتاب‌های متعددی در زمینه شیمی و پزشکی تالیف کرده است، همچنین مقالات بسیاری از تحقیقات وی در زمینه میکروب‌شناسی و شناسایی عامل بیماری‌ها در مجلات بین‌المللی پزشکی به چاپ رسیده است.

پروفسور آگر در مدت حضورش در ایران سه سخنرانی کلیدی انجام داد؛ در اولین سخنرانی در بنیاد ملی نخبگان درباره نقش نخبگان علمی در جامعه سخن گفت و در دانشگاه صنعتی شریف نیز درباره کانال‌های غشای سلولی و در مورد تحقیقاتش که به کسب جایزه نوبل شیمی منجر شد، صحبت کرد.

سومین سخنرانی آگر در دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران انجام شد؛ او که در حال حاضر ریاست موسسه تحقیقات مالاریای جان هاپکینز را به عهده دارد، در این نشست درباره بهداشت عمومی در زندگی برای حاضران در سالن صحبت کرد.

همراهان آگر از جمله پروفسور نیورای‌تر هم در این سفر بیکار نبودند. نیورای‌تر در مورد همکاری‌های علمی بین‌المللی و دیپلماسی علم با جمع ۷۰۰ نفره‌ای از اعضای هیات علمی و دانشجویان در دانشگاه شهید بهشتی صحبت کرد. مری آگر نیز در انجمن غیردولتی همسران دیپلمات‌ها، سخنرانی کرد و درباره تجربیاتش به عنوان همسر یک برنده جایزه نوبل سخن گفت، سپس بازدیدی از یک مدرسه دخترانه داشت.

علم، زمینه مشترک همکاری کشورها

به اعتقاد رئیس بنیاد ملی نخبگان که میزبان اصلی آگر و هیات همراهش در ایران بود، دانشی که در طول تاریخ به دست ما رسیده، حاصل تلاش همه ملت‌هاست و متعلق به یک محدوده جغرافیایی نیست بلکه به همه جهانیان تعلق دارد. سلطانخواه با تاکید بر آن که بین دانشمندان نباید مرزی باشد، افزود: امیدواریم در آینده نهادی جهانی داشته باشیم که همه دانشمندان جهان، علم و فناوری را در اختیار همه کشورها بویژه ملل محروم قرار دهند.

آنچنان که در مقاله AAAS آمده، با وجود تنش‌های مداوم بین‌المللی بر سر مناقشه هسته‌ای ایران و افزایش تحریم‌های اقتصادی غرب علیه این کشور، هیات آمریکایی و میزبان‌شان امیدوارند چنین دیدارهایی روزی به بهبود این روابط کمک کند.

پروفسور آگر در گفت‌وگو با AAAS به طور کلی سفر خود به ایران را بسیار مثبت ارزیابی می‌کند و می‌افزاید: من و همراهانم با استقبال گرمی از طرف صدها نفر از دانشمندان، دانشجویان، مقامات دولتی و به طور کلی تمام مردمی که به نوعی با آنها ملاقات کردیم، روبه‌رو شدیم. البته جلسات من با استادان و دانشجویان همیشه مثبت است، چراکه ما چیزهای زیادی برای به اشتراک گذاشتن داریم. از نظر علمی، هیچ مانعی برای ارتباطات وجود ندارد و درها قطعا باز است. آگر پس از بازگشت خود به ایالات متحده، با تاکید بر این‌که اهداف او و همکارانش در این سفر، بر تعاملات علمی سازنده تمرکز داشت، افزود: ما آنجا نبودیم که کسی را متهم کنیم یا این‌که به معایب‌مان اعتراف کنیم. ما در مورد علم صحبت کردیم و برای پیدا کردن زمینه مشترک تلاش کردیم.

اما ره‌آورد اصلی سفر این برنده جایزه نوبل به ایران، عضویت افتخاری‌اش به عنوان هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف و اختصاص دفتری به نام پروفسور آگر در دانشکده شیمی دانشگاه شریف بود. آگر از این پس قرار است هر سال به مدت ۱۰ روز در دفتر خود در دانشگاه شریف باشد و در سخنرانی‌ها و سایر فعالیت‌های علمی دانشجویان دوره دکتری رشته‌های شیمی و بیوشیمی این دانشگاه حضور داشته باشد.

علم راهگشاست

به گفته دکتر ابوالحسن وفایی، استاد دانشگاه صنعتی شریف سفر پروفسور آگر و همراهانش به ایران نقطه عطفی مهم بود که به ایجاد فضای مساعد و پربار برای ایجاد گفتمان علمی بین دو کشور کمک می‌کند.

وفایی یکی از چهره‌های پیشرو در جامعه علمی ایران است که نقش موثری در امکان حضور مقامات و برندگان مختلف نوبل از کشورهای مختلف به ایران داشته است. او که در ایالات متحده آمریکا و اروپا نیز تدریس می‌کند، مؤسس و سردبیر رئیس ساینتیا ایرانیکا فصلنامه علمی بین‌المللی است که به زبان انگلیسی منتشر می‌شود.

وفایی در گفت‌وگو با AAASبر پیشرفت خوب ایران در بخش‌های مختلف علمی مختلف از جمله پزشکی، تحقیقات سلول‌های بنیادی، مهندسی نفت، اکتشاف فضا و فناوری نانو تاکید می‌کند و می‌افزاید: نرخ رشد چاپ مقالات در نشریات علمی توسط محققان ایرانی حدود ۱۱ درصد است که در واقع به طور میانگین بالاتر از کشورهای دیگر است. از طرف دیگر در مسابقه بین‌المللی ریاضیات دانشجویی سال ۲۰۱۱، تیم دانشگاه صنعتی شریف مقام هفتم را در میان ۷۷ تیم کسب کرد یعنی سه مکان بالاتر از بهترین تیم ایالات متحده، از پرینستون قرار گرفت.

مقاله AAAS در ادامه بر این نکته تاکید می‌کند که بسیاری از رهبران علمی و اعضای هیات علمی دانشگاه‌های ایران در ایالات متحده یا اروپا تحصیل کرده‌اند و هزاران نفر از دانشمندان و مهندسان ایرانی در حال حاضر در کشورهای غربی مشغول به کار هستند. سپس به نقل از آگر و وفایی می‌افزاید: علم زبان مشترکی است که به محققان ایرانی و آمریکایی امکان می‌دهد فراتر از درگیری‌های سیاسی عمل کنند. در روابط بین ایالات متحده و ایران، پژوهش‌های علمی به صورت مستمر تعاملاتی را فراهم کرده است که با وجود تنش‌های طولانی سیاسی بین دو کشور می‌توانند بسیار راهگشا باشند.

وفایی در گفت‌وگو با سردبیر مجله AAAS می‌گوید: من برای آینده جهان بسیار خوش‌بین هستم. اگر به جوانان نگاه کنیم، می‌بینیم که آنها انگیزه و اشتیاق زیادی دارند. آنها رهبران آینده هستند. به اعتقاد من، هیچ تفاوتی بین دانشجویان دانشگاه صنعتی کالیفرنیا و دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف وجود ندارد، چراکه همه آنها خواسته‌ها و آرمان‌های مشترکی دارند. وفایی در پایان تاکید می‌کند: من باور دارم صلح تنها می‌تواند از طریق آموزش به دست بیاید؛ این چیزی است که باید بر آن تاکید کرد.

بهاره صفوی / گروه دانش