انرژی های نو مسیر توسعه اقتصادی ایران را هموار می کنند

انرژی های نو مسیر توسعه اقتصادی ایران را هموار می کنند

شتاب دادن به تولید انرژی های جایگزین می تواند یکی از موثرترین راه های مدیریت بهینه انرژی در کشور باشد.

انرژی های نو در سراسر جهان به سرعت در حال گسترش هستند ، پاک بودن، عدم آلودگی و ارزانی را می توان دو شاخص اصلی تولید انرژی های نو برشمرد این انرژی ها به دلیل بهره وری بالا به خوبی توانسته اند جای سایر انرژی های موجود مانند انرژی فسیلی را پر کنند.

در دو دهه گذشته افزایش جمعیت و نیز کاهش منابع سوخت های فسیلی سبب شده است تا سرمایه گذاری برای استفاده از انرژی های نو روند صعودی خود را با شتاب مناسبی همچنان ادامه دهد و همگام بارشد فناوری های نوین ، انرژی های جدیدی مانند انرژی هیبریدی به عنوان یک سوخت پاک مطرح شود به طوری که سازندگان خودرو از علاقمندان پروپا قرص آن شده و مردم نیز استقبال خوبی از آن کرده اند.

کارشناسان انرژی براین اعتقادند که انرژی های نو در قرن بیست و یکم باید جایگزین انرژی های کنونی مانند نفت و گاز شوند تااز مصرف بی رویه فرآورده های هیدرو کربوری کاسته شده و استفاده از انرژی در آینده متکی به ساختاری باشد که در آن منابع انرژی بدون کربن نظیر انرژی خورشید یا باد مورد استفاده قرار گیرند.

کشورهای اروپایی در راه توسعه فن آوری های نوین انرژی به سرعت در حال تغییر الگوی مصرف خود هستند و سوخت ها و روش های جدیدی را برای استفاده مورد توجه قرار می دهند و سالهاست که از انرژی باد بیشترین استفاده را می برند و نیروگاه های بادی در سراسر این کشورها پراکنده بوده و مورد استفاده قرار می گیرند یا انرژی خورشیدی که بزرگترین منبع تجدیدپذیر زمین به شمار می رود، هر روز در حال استفاده بیشتر است.

در ایران نیز گام های خوبی در زمینه استفاده از انژی های جایگزین برداشته شده و همزمان با استفاده از انژی باد در مناطق کوهستانی ، در صورت سرمایه گذاری در استان های جنوبی کشور به طور یقین افزایش تولید برق و کاهش نیاز به شبکه سراسری برق و گاز را با استفاده از انرژی خورشیدی شاهد خواهیم بود.

استان های جنوبی و شرقی کشور به دلیل داشتن روزهای آفتابی و تابش نور خورشید در بیشتر ایام سال این قابلیت را دارند که حتی خودکفا بوده وانرژی مورد نیازشان را از منابع خود استان ها تامین کنند و با یک برنامه ریزی و سرمایه گذاری بلند مدت می توان اثرات مثبت آن را شاهد بود و در صورت استفاده از این انرژی پاک بدون تردید استفاده از گازو دیگر فرآورده های نفتی در این مناطق کاهش یافته و علاوه بر حفظ محیط زیست ظرفیت های موجود گاز زمینه صدور به خارج را یافته و بهره وری بالاتری کسب کرد.

ایران برای بهره برداری از انرژی باد نیز قابلیت های فراوانی دارد ، کشورمان به علت کوهستانی بودن دارای استعداد خوبی برای بهره برداری از این زمینه تولید انرژی است ودر سال های اخیر از سوی کارشناسان، ۳۰ منطقه برای استفاده از توربین های بادی مناسب تشخیص داده شده است و حتی جزایر خلیج فارس نیز می توانند از باد برای تامین انرژی خود استفاده کنند.

انرژی های نو و پاک علاوه بر توسعه اقتصادی و بهره وری بالا نقش مهمی نیز در حفظ محیط زیست ایفا می کنند و به دلیل عدم آلودگی های زیست محیطی می توان آینده را متعلق به این انرژی ها دانست و به همین دلیل وزارت نیرو در کنار وزارت نفت و دیگر متولیان می تواند با گسترش استفاده از این انرژی ها اصلاح الگوی مصرف را به بهترین شکل امکان پذیر نماید.

تجربه کشورهای دیگر نیز می تواند در این راه مورد استفاده قرار گیرد، کشوری مانند ترکیه که دراستفاده از انرژی خورشیدی در زمره کشور های پیشرو است یا آلمان و اتریش که از پیشگامان استفاده از انرژی باد هستند می توانند الگوی مناسبی برای توسعه انرژی های پاک در ایران باشند.

● شتاب دادن به استفاده از انرژی های نو

در حالی که در چند سال گذشته بحث هدفمندکردن یارانه ها توجه ها را نسبت به چالش های تولید و مصرف انرژی کشور جلب کرده است، شتاب دادن به تولید انرژی های جایگزین می تواند یکی از موثرترین راه های مدیریت بهینه انرژی در کشور باشد.

تحولات بازار نفت نیز به امری عادی تبدیل شده و در چند سال اخیر نوسان قیمت جهانی نفت در بازار های بین المللی سبب نگرانی های زیادی شده است، اما اکنون بازار محصولا ت و مشتقات نفتی، رقیب های جدیدی را در کنار خود می بیند که در عرصه تولید انرژی بیش از گذشته خود نمائی می کنند.

به طور مثال افزایش روزافزون قیمت پلا ستیک های کهنه، شرکت های بازیافت زباله در سراسر جهان را تشویق به استفاده بیشتر از این منابع ثروت کرده است و در حال حاضر گورستان های زباله به معدن های کسب درامد تبدیل شده و ذخایر شان ثروت زیادی را در خود نهفته دارند.

اکنون بسیاری از کشورها با بازیافت پلاستیک از مراکز تفکیک زباله در حال استفاده بهینه از مواد پلیمری و شیمیائی از زباله ها با بالاترین استاندارد های جهانی هستند.

کارشناسان صنعت بازیافت اعتقاد دارند که افزایش زباله ها نگرانی هایی را نیز به دنبال دارد و پیش بینی می کنند که با توجه به این که تا سال ۲۰۲۰ میلا دی بیش از ۹ میلیارد نفر در سراسر جهان زندگی کنند با این حساب میلیون ها خودرو نیز وجود خواهند داشت که همه نیازمند سوخت برای حرکت هستند لذا جهان با کمبود منابع برای تامین سوخت مواجه خواهد شد که در این میان در مقایسه با بهای سوخت های فسیلی، زباله ها و سایر سوخت های غیرفسیلی طرفداران زیادی پیدا خواهند کرد و هر روزشاهد کشف و یا استفاده از یک فناوری نوین در این راه هستیم.

کشورهای توسعه یافته از سال ها قبل به برنامه ریزی در این زمینه پرداخته و به عبارتی زباله ها را به عنوان ذخایر استراتژیک سوخت تلقی می کنند.

به طور مثال ذخایر زباله های سوئد در دهه ۶۰ بیشتر پس مانده های ساختمانی بود که نشان دهنده روند شهرسازی در آن سال هاست و در بعضی از این منابع زباله هایی مانند قطعات سنگین آلومینیومی، مس و آهن به چشم می خورد که بازیافت می شوند و چین به عنوان مشتری همیشگی مایعات فلزی همه ساله میلیون ها دلا ر به سوئد می پردازد.

بریتانیا نیز ازجمله کشورهایی است که بیش از ۲۰۰ میلیون تن پلا ستیک در گورستان های زباله جمع کرده واین مقدار، با نرخ کنونی پلا ستیک در بازارهای جهانی ارزشی حدود ۶۰ میلیارد پوند دارد که از این زباله ها در آینده برای بازپرداخت بازیافت یا تبدیل شدن به سوخت مایع استفاده می شود.

کارشناسان صنعت زباله بر این باورند که در سال ۲۰۳۰ دورریز زباله های خانگی به بیش از سه میلیارد تن خواهد رسید. در حال حاضر بسیاری از کشورهای توسعه یافته نیمی از زباله های خود را به گورستان های زباله ارسال می کنند و پیش بینی می شود تا سال ۲۰۳۰ این رقم حدود ۴۰ درصد کاهش یابد چراکه دولت ها در حال ارتقای سیستم های بازیافت هستند و بدین ترتیب موادی مانند فلزها، شیشه و کاغذ دیگر جز دورریختنی ها محسوب نمی شوند.

● ۶۰۰نیروگاه زباله سوز در جهان

کارشناسان پیش بینی می کنند که در سال های آتی از سوزاندن زباله ها بتوان برای جریان الکتریسیته یا گرما به بهترین شکل ممکن استفاده کرد.

هم اکنون در دنیا بیش از ۶۰۰ نیروگاه زباله سوز در ۳۵ کشور جهان ساخته شده و در حال بهره برداری است که مجموع ظرفیت زباله سوزی آنها بالغ بر ۱۳۰ میلیون تن زباله جامد شهری در سال است. در مدیریت مواد زائد شهری، زباله سوزی یکی از راه های دفع مواد زائد است که امروزه با گسترش علم با استفاده از حرارت تولید شده در این فناوری برای تولید بخار و در پی آن تولید برق استفاده می شود.

به این ترتیب زباله به معنی یک منبع تولید انرژی قابل استفاده مجدد است، استفاده از انرژی های تجدیدپذیر نیز به سرعت در حال گسترش است و انرژی تولید شده توسط بازیافت زباله، فضولات حیوانی و برخی از محصولات کشاورزی را می توان از جدیدترین و به صرفه ترین فناوری های روز جهان به شمار آورد .

در برخی از کشورهای صاحب فناوری با روش های کاملا علمی توانسته اند با سوزاندن زباله، برق تولید کنند و ضمن رعایت اصول اولیه محیط زیست به تولید برق بپردازند یا با استفاده از فضولات حیوانی طی یک فرآیند خاص برق را به مشترکان خود بدهند. به طور مثال در ایالت پنجاب هند استفاده از فضولات گاوها که مقدس تلقی می شوند،به یکی از راه های تامین انرژی تبدیل شده است.

آمارهای اعلام شده حاکی از آن است که به طور روزانه در این ایالت ۲۰ هزار کیلوگرم فضولات گاو در راه تولید برق مورد استفاده قرار می گیرد و از آن حدود ۱۶ مگاوات برق تولید می شود که می تواند برق صد خانه را تامین کند.

یکی دیگر از روش هایی که به تازگی برای تولید برق مورد استفاده قرار می گیرد تولید برق از پیاز است که شاید کمی عجیب به نظر برسد اما یکی از بزرگ ترین کارخانه های تولید مواد غذایی در آمریکا از ضایعات پوست پیاز و بخش های غیرقابل استفاده پیاز برای تولید برق استفاده می کند، این ضایعات در مخازن ویژه ای به گازهایی تبدیل می شوند که از آن برق تولید می شود و کارشناسان اعلام کرده اند که این میزان برق تولیدی می تواند نیاز بیش از ۴۰۰ خانوار را تامین کند.

بر پایه گزارش های منتشر شده پس از سال ۲۰۰۰ میلادی کشورهای پیشرفته و صنعتی در استفاده از فناوری بازیافت زباله به عنوان یک سوخت جدید سرمایه گذاری های گسترده ای را انجام داده اند ازجمله این کشورها می توان به آمریکا و کانادا ، ژاپن و بسیاری از کشورهای اروپایی اشاره کرد.

از سوی دیگر قانونی در اروپا به تصویب رسیده است که طبق آن دفن هرگونه زباله ای که امکان بازیافت آن وجود داشته باشد، ممنوع شده و بر همین اساس میزان تولید برق در کشورهای اروپایی از زباله های شهری بیش از ١٠ هزار مگاوات در سال است.

بزرگ ترین نیروگاه با سوخت حاصل از زباله جهان در کره جنوبی قرار دارد ، این نیروگاه ۵۰ مگاواتی بر روی یک محل عظیم دفن زباله در شهر اینچئون در غرب سئول، پایتخت کره جنوبی، ساخته شده است.

این کارخانه برای سوخت تنها از گاز متان استفاده می کند که به طور طبیعی از زباله ها تولید می شود ، نکته جالب در مورد این نیروگاه این است که واردات نفت سنگین کره جنوبی را ۵۰۰ هزار بشکه در سال کاهش داده و هر سال از ورود ۳۷/۱ میلیون تن گاز گلخانه ای نیز به جو نیز جلوگیری می کند.

کره جنوبی ۱۲ نیروگاه دیگر با سوخت گاز ناشی از تجزیه زباله ها هم دارد که یا هم اکنون در حال فعالیت هستند یا دارند ساخته می شوند واغلب نیروگاه هایی کوچک با یک تا شش مگاوات تولید برق هستند.

در پایان، امروزه استفاده از زباله برای تولید انرژی یکی از مهم ترین شاخص های توسعه برای کشورها است و باید در نظر داشت که نیروگاه های زباله سوز در انهدام زباله، تولید انرژی برق، حرارت یا تولید همزمان برق و حرارت بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته است.

● بهینه سازی در صنعت نفت

از سوی دیگر باید در نظر داشت که جهان به سوی استفاده از سوخت های جایگزین پیش می رود و استفاده از نفت و حتی انرژی هسته ای نیز در آینده با کاهش مواجه خواهند شد و سوخت های پاک و ارزان در سراسر جهان گسنرش خواهد یافت.

ایران نیز با دارا بودن تمام شرایط لازم وبهره مندی از آب ،باد و نیروی خورشید با یک برنامه ریزی کلان و بلند مدت می تواند استفاده از نفت و گاز را کاهش داده و از ذخایر هیدرو کربوری خود بهترین بهره وری را کسب کرده و مسیر توسعه و رشد کشور را بیش از پیش با استفاده از درامد های نفتی هموار کند.

براساس سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری، تا پایان برنامه ششم توسعه، شدت مصرف انرژی در کشور باید به یک دوم برسد و صنعت نفت در این مسیر پیشگام باشد.

در این میان قانون جدید نفت و نیز اصلاح الگوی مصرف، از دیگر مواردی است که وزارت نفت را به بهینه سازی مصرف انرژی و به کارگیری فناوری انرژی های تجدیدپذیر مکلف می کند، به طوری که در قانون جدید نفت، برخی از بندها به حوزه بهینه سازی انرژی اختصاص یافته است.

کارشناسان اعتقاد دارند که اجرای قانون هدفمندسازی یارانه ها در کشور برای بهینه سازی مصرف انرژی و ارتقای فناوری های این حوزه به تنهایی کافی نیست، و اگر کاهش مصرف انرژی با ارتقا و نفوذ فناوری های جدید در این حوزه همراه نباشد، قطعا به مصرف کننده فشار زیادی وارد می شود، از این رو به کارگیری فناوری های جدید برای استفاده از انرژی های تجدیدپذیر، علاوه بر حمایت از مصرف کننده به رشد اقتصادی قابل توجه برای کشورمان نیز می انجامد.


آخرین مقالات آفتاب

نظرتان را در مورد مطلب فوق بنویسید. نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.