اهدای دست‌نوشته‌های پدر فرش ترکمن به فرهنگستان هنر

به گزارش همشهری آنلاین، مجموعه‌ای از کتاب‌ها، نشریات، جزوات درسی و دست نوشته‌های استاد نیازی توسط خانواده ایشان به کتابخانه تخصصی فرهنگستان هنر اهداء شد.

این مجموعه شامل ۲۱۲ نسخه جزوات درسی و دست نوشته‌های استاد است که از این تعداد ۸۲ نسخه از آن به زبان روسی و ترکمن است و بقیه نشریات فارسی و لاتین و کتاب فارسی است.

همچنین واژه نامه‌های دو زبانه روسی – فارسی، ترکمنی – فارسی، نشریات تخصصی فرش به زبان فارسی از جمله نشریه فرش ایران با نام « قالی ایران» در مجموعه یاد شده قرار دارد.

ارزشمند‌ترین بخش این مجموعه اهدایی، دست نوشته‌های استاد «نیازجان» به زبان فارسی و ترکمن است که شامل مقالات تخصصی در حوزه صنایع دستی به خصوص فرش ترکمن است.

برخی از این آثار شامل «تاریخ پیدایش صنایع دستی»، «مشکلات صنعت فرش دستبافت»، «فرایند یادگیری و آموزش بافت قالی»، «روش‌های چله کشی، احیای فرش از طریق آموزش»، «نقش زن در جامعه ترکمن»، «مجموعه‌ای از مقالات اقتصادی و اجتماعی در مورد فرش»،«دست بافته‌های عشایر»و «نمادها در قالیبافی» است.

نیاز محمد نیازی که به پدر فرش ترکمن معروف است، فرزند « اراز محمد» از تاجران مشهور دهه ابتدایی سده ۱۳۰۰، در ۱۱ فروردین ۱۳۰۳ در گمیشان متولد شد.

وی که به «نیاز جان» مشهور بود تحصیلات ابتدایی خود را در مدرسه گمیشان گذراند و در سال ۱۳۵۵ با خانواده خود به‌ گنبد کوچ کرد و در این شهر ساکن شد.

استاد نیازی در سال ۱۳۵۶ در نمایشگاه فرش شرکت کرد و این انگیزه‌ای شد تا وی به اهمیت فرش و نقشه‌های آن پی‌ببرد و طی پژوهش‌هایی که در این باره انجام داد، دریافت هر یک از طوایف ترکمن نقش‌های خاص خود را دارند به این ترتیب به دنبال احیاء نقش‌های فرش افتاد و مطالعات خود را در این زمینه گسترش داد.

در طی این پژوهش‌ها ۸۱۱ نقش فرش را در میان طوایف و تیره‌های قوم ترکمن مورد شناسایی قرار داد که هر کدام بازگو کننده بخشی از تاریخ و فرهنگ قوم ترکمن هستند.

استاد نیازی در طی ۳۵ سال تحقیق و تفحص در نقش‌های فرش ترکمنی، در احیاء این نقش‌ها و نیز بالا بردن کیفیت فرش ترکمن با بکارگیری فنون فرش ترکمن در خصوص طراحی و رنگرزی و با طراحی سیستم جدیدی از دار عمودی توانست دار افقی ترکمن را تغییر دهد.

نیازی طی سال‌های گذشته برای معرفی فرش ترکمن در بیش از ۵۰ نمایشگاه داخلی و خارجی شرکت کرد و مورد تقدیر مسئولان استانی و کشوری قرار گرفت.

چاپ تمبر یادمان و معرفی وی به عنوان چهره ماندگار فرهنگی و هنری از افتخارات این استاد است.

استاد نیاز محمد نیازی پس از ۵۱ سال کار و تلاش و شناسایی هنر اصیل و دیرپای فرش ترکمن، در سن ۸۶ سالگی در ۶ فروردین ماه سال ۱۳۸۹ دارفانی را وداع گفت و پیکرش در آرامگاه «آق‌قایه» گنبد به خاک سپرده شد.