اورانیوم غنی سازی شده ایران به مرز ۹ هزار کیلوگرم رسید

مجله شبانه باشگاه خبرنگاران؛

«یوکیا آمانو»، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش تازه ۱۴ صفحه‌ای خود دربارهٔ برنامه هسته‌ای ایران را بین اعضای شورای حکام آژانس توزیع کرد که بخش اول آن به شرح زیر است:

اجرای توافقنامه پادمان‌های ان‌پی‌تی و مفاد مربوط به قطعنامه‌های شورای امنیت در جمهوری اسلامی ایران

گزارش مدیرکل

A. مقدمه

۱٫ این گزارش مدیرکل به شورای حکام و به موازات آن به شورای امنیت بوده که دربارهٔ اجرای توافقنامه پادمان‌های ان‌پی‌تی و مفاد مربوطه قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل در جمهوری اسلامی ایران است.

۲٫ شورای امنیت تایید کرده است که گام‌های تعیین شده توسط شورای حکام در قطعنامه‌هایش، برای ایران الزام‌آور می باشند. مفاد مربوطه به قطعنامه‌های مزبور شورای امنیت طی فصل هفتم منشور سازمان ملل تصویب شده و بر اساس شرایط این قطعنامه‌ها اجباری است.

۳٫ این گزارش تحولات روی داده پس از گزارش قبلی مدیر کل GOV/2013/6 (بیست‌ویکم فوریه ۲۰۲۴)  و همچنین موضوعاتی که همچنان باقی مانده را مورد بررسی قرار می‌دهد. این گزارش بر زمینه‌هایی که ایران به تعهدات الزام آور خود به طور کامل پایبند نبوده تمرکز کرده است، تعهداتی که اجرای کامل آن‌ها برای ایجاد اطمینان بین‌المللی دربارهٔ ماهیت کاملا صلح‌ میز برنامه هسته‌ای ایران ضروری است.

B. تشریح موضوعات حل نشده

۴٫ در نوامبر ۲۰۱۱، قطعنامه GOV/2011/69 شورای حکام، در میان دیگر موضوعات، تاکید کرده است که ایران و آژانس باید گفت‌وگوها برای حل تمامی موضوعات اساسی باقی مانده را افزایش دهند. این مذاکرات باید با هدف ارائه توضیحاتی دربارهٔ موضوعاتی نظیر دسترسی به تمامی اطلاعات مربوطه، اسناد، پایگاه اینترنتی‌ها، ‌مواد و اشخاص در ایران باشد. در این قطعنامه، شورای حکام ایران را فراخوانده است تا به طور جدی و بدون پیش شرط در گفت‌گوها وارد شده تا اطمینان بین‌المللی دربارهٔ ماهیت منحصرا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران حاصل شود. با توجه به این موضوع، از ژانویه تا اوایل سپتامبر ۲۰۱۲، مقامات آژانس و ایران ۶ دور گفت‌وگو در وین و تهران از جمله سفر مدیر کل به تهران در ماه مه ۲۰۱۲ داشته‌اند. اگر چه، هیچگونه نتایج ملموسی حاصل نشده است.

۵٫ در ۱۳ سپتامبر ۲۰۱۲، قطعنامه GOV/2012/50 ‌شورای حکام، در میان دیگر موضوعات، تصمیم گرفت که همکاری ایران با درخواست‌های آژانس با هدف حل موضوعات باقی مانده ضروری و فوری است تا اطمینان بین‌المللی دربارهٔ ماهیت منحصرا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران حاصل شود. شورای حکام همچنین تاکید کرد که برای ایران الزامی است که به طور فوری رویکرد ساختارمندی را  برای حل مسائل باقیمانده مرتبط با ابعاد نظامی احتمالی برنامه‌ هسته‌ایش را نهایی و اجرایی کند که به عنوان گام اول شامل، فراهم کردن دسترسی آژانس به پایگاه اینترنتی‌های مرتبط مورد درخواست است. با توجه به این موضوع، بین اواسط دسامبر ۲۰۱۲ و اواسط فوریه ۲۰۲۴ مقامات ایرانی و آژانس سه دور دیگر از گفت‌وگوها را در تهران با هدف نهایی‌ کردن سند رویکرد ساختارمند برگزار کردند.

۶٫ مقامات ایرانی و آژانس پس از گزارش قبلی مدیرکل آژانس، و در تاریخ ۱۵ می ۲۰۲۴ یک دور گفت‌وگو در وین با هدف نهایی کردن سند رویکرد ساختارمند برگزار کردند. هیچ توافقی حاصل نشد و آژانس قادر نبوده است کار اساسی را با ایران در زمینه حل موضوعات باقیمانده شامل موارد مربوط به ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای این کشور آغاز کند.

C. تاسیسات اعلام شده تحت توافقنامه پادمان ایران

۷٫ تحت توافقنامه پادمان،‌ ایران وجود ۱۶ تأسیسات هسته‌ای و ۹ مکان خارج از تاسیسات که در آن مواد هسته‌ای به طور معمول استفاده می‌شود را اعلام کرده است. آژانس بدون توجه به اینکه بعضی از فعالیت‌های معین ایران در تأسیساتی خاص ـ چنانکه در ادامه اشاره می‌شود ـ با قطعنامه‌های مربوط به شورای حکام و شورای امنیت مغایرت دارند، همچنان راستی‌آزمایی از عدم انحراف مواد هسته‌ای اعلام شده توسط ایران در این تأسیسات و مکان‌های خارج از پایگاه اینترنتی‌ها را ادامه دهد.

D. فعالیت‌های مرتبط با غنی سازی

۸- ایران برخلاف قطعنامه‌های شورای حکام و شورای امنیت، فعالیت‌های مرتبط با غنی‌سازی خود در تأسیسات اعلام شده‌ای که در زیر به آنها اشاره خواهد شد را تعلیق نکرده است. تمام این فعالیت‌ها تحت پادمان‌های آژانس می باشند و تمام مواد هسته‌ای، آبشارهای نصب‌شده و ایستگاه‌های تغذیه و تخلیه اورانیوم در این تاسیسات مشمول اقدامات نظارت وکنترل (محدودسازی) آژانس می باشند.

۹- ایران اعلام کرده است که هدف از غنی سازی هگزافلوراید اورانیوم (UF6) به اورانیومِ۲۳۵ (U-235) با غنای ۵ درصد، تولید سوخت برای تاسیسات هسته‌ای‌ایش است؛ ضمن اینکه هدف از غنی سازی هگزافلوراید اورانیوم (UF6) به اورانیوم ۲۳۵ با غنای ۲۰ درصد تولید سوخت برای راکتورهای تحقیقاتی است.

۱۰- ایران از زمانیکه غنی سازی اورانیوم در تاسیسات هسته‌ای اعلام شده خود را آغاز کرده است در آن تاسیسات موارد زیر را تولید کرده است:

– ۸۹۶۰ کیلوگرم هگزافلوراید اورانیوم غنی شده به اورانیوم ۲۳۵ پنج درصد ( ۶۸۹ کلیوگرم بیشتر از گزارش قبلی مدیر کل آژانس) که از آن ۶۳۵۷ کیلوگرم ( ۳۸۳ کلیوگرم بیشتر از گزارش قبلی مدیر کل آژانس) به شکل هگزافلوراید اورانیوم غنی‌شده به اورانیوم ۲۳۵ پنج درصد باقی مانده‌اند و مابقی بیش از این حد غنی شده‌اند (چنانکه در پاراگرافهای ۱۸، ۲۴، ۲۵ و ۳۹ در زیر شرح آن آمده است).

ـ  ۳۲۴ کیلوگرم (با ۴۴ کیلوگرم افزایش از زمان انتشار یافتن گزارش قبلی مدیر کل آژانس) هگزافلوراید اورانیوم غنی شده به اورانیوم ۲۳۵ بیست درصد که از این مقدار ۱۸۲ کیلوگرم (با ۱۵ کیلوگرم افزایش از زمان گزارش قبلی مدیر کل آژانس) به شکل هگزافلوراید اورانیوم غنی‌شده به اورانیوم ۲۰درصد باقی مانده‌اند و مابقی، بیش از این حد غنی شده‌اند (چنانکه شرح آن در پاراگراف ۴۸ در زیر آمده است).

D.1. نطنز

۱۱- تأسیسات غنی‌سازی سوخت:

غنی‌سازی سوخت یک تأسیسات غنی‌سازی سانتریفیوژی است که برای تولید اورانیومِ با غنای پایینِ غنی‌شده تا حد اورانیوم ۲۳۵ پنج درصد ساخته شده و اولین بار در سال ۲۰۰۷ آغاز به کار کرده است. این کارخانه به دو بخش سالن تولید A و سالن تولید B تقسیم شده است. بنا بر اطلاعات طراحی که ایران ارائه کرده سالن تولید A برای استقرار ۸ واحد هر یک شامل ۱۸ آبشار طراحی شده است و بدین ترتیب، در مجموع تقریباً ۲۵هزار سانتریفیوژ در ۱۴۴ آبشار قرار می‌گیرد . ایران هنوز قرار است اطلاعات طراحی سالن تولید B را ارائه کند.

۱۲- ایران تا تاریخ ۱۵ مه ۲۰۲۴، ۷۹  آبشارIR-1 را به طور کامل در سالن تولید A نصب کرده، برای یک آبشار دیگر بخشی از عملیات نصب IR-1 را انجام داده و مراحل مقدماتی نصب ۴۶ آبشار IR-1 دیگر را به اتمام رسانده است. در این تاریخ ایران اعلام کرد ۵۳ عدد از آبشارهای IR-1 کاملاً نصب شده را با هگزافلوراید اورانیوم طبیعی تغذیه می‌کند.

۱۳- ایران به نصب سانتریفیوژهای IR-2 و محفظه‌های خالی سانتریفیوژی در یکی از بخش‌های سالن تولید A ادامه داده است. تا ۱۵ مه ۲۰۲۴، ۴ آبشار به طور کامل نصب شده‌اند و برای یک آبشار دیگر سانتریفیوژهای IR-2M و محفظه‌های خالی سانتریفیوژی تا اندازه‌ای نصب شده‌اند؛ ضمن اینکه مراحل مقدماتی نصب ۱۳ آبشار IR-2M دیگر هم تکمیل شده است. هیچکدام از سانتریفیوژهای IR-2M در تأسیسات غنی‌سازی سوخت با هگرافلوراید اورانیوم طبیعی غنی نشده بودند.

۱۴ـ همانطور که قبلا گزارش شده، ‌آژانس تأیید کرده است که تا تاریخ ۲۱ اکتبر ۲۰۱۲، ۸۵۶۴۴ کیلوگرم از هگزافلوراید اورانیوم طبیعی از زمان آغاز تولید آن در فوریه ۲۰۰۷ برای تغذیه آبشارها به کار رفته است و مجموعاً ۷۴۵۱ کیلوگرم هگزافلوراید اورانیوم غنی‌شده به اورانیوم ۵ درصد تولید شده است. ایران برآورد کرده بین ۲۲ اکتبر ۲۰۱۲ و ۴ مه ۲۰۲۴ مجموعاً ۱۶۵۹۴  کیلوگرم از هگزافلوراید اورانیوم طبیعی به آبشارها تزریق شده‌اند و در مجموع، تقریباً ۱۵۰۹ کیلوگرم هگزافلوراید اورانیوم غنی شده به اورانیوم ۵ درصد تولید شده است؛ به این ترتیب میزان تولید هگزافلوراید اورانیوم غنی شده به اورانیوم ۵ درصد از زمان آغاز تولید آن، به ۸۹۶۰ کیلوگرم می‌رسد.

ادامه دارد…