این بار شانس آوردیم

مهدی زارع– قوع سوانح طبیعی در کشورهای دنیا سبب به وجود آمدن زیان های اقتصادی فراوانی می گردد اما در جوامع مختلف دنیا میزان این خسارات و تلفات آن با توجه به میزان توسعه یافتگی، ایمنی سازه ها، تراکم جمعیت و آمادگی و آگاهی اشخاص و جامعه به منظور رعایت نکات ایمنی با یکدیگر تفاوت دارد.
 
اگر چه تمام سعی و تلاش دانشمندان بر این است که زمان و مکان دقیق وقوع زلزله را پیش بینی کنند اما این کار هنوز در مرحله تحقیق قرار دارد و وقوع یکباره زلزله بخصوص در جوامعی که اصول ایمنی را رعایت نکرده یا در برابر وقوع این اتفاق بی توجه می باشند مردم و مسئولان آن کشور را غافلگیر می کند و به دنبال خود نتایج نامطلوبی را دارد.

اما تجربه بین المللی نشان می دهد علاوه بر رعایت اصول صحیح شهرسازی می توان با یادگیری و رعایت نکات ایمنی، آسیب هایی که از زلزله ناشی می گردد را تاحد بسیاری کاهش داد. آگاهی اشخاص از پدیده هایی همچون زلزله، میزان خطر زلزله در محل زندگی، برنامه ریزی صحیح و ایمنی به طور گروهی و در میان اقشار مختلف و بالاخره آمادگی فردی برای انجام اقدامات ضروری و عکس العمل مناسب هنگام وقوع زلزله میزان آسیب ها را تا حد بسیاری کاهش می دهد.
 
اگر چه در کلانشهرهایی مثل، تهران، مشهد، اصفهان، تبریز و… تعداد جمعیت بیش از حد انتظار است اما می توان از تجمع بیشتر و پرجمعیت تر کردن این شهرها جلوگیری کرد و سازه های این شهرها را به تدریج با برنامه های علمی، مقاوم و پایدار کرد و بافت فرسوده این شهرها را بازسازی کرد. این کار چند سالی است که توسط شهرداری تهران در نقاطی که بافت فرسوده بیشتری دارد در حال انجام است.

اما باید در این نوسازی ها در تمام کشور به یک نکته توجه کرد که آن هم سازگاری مردم با سازه های تازه تاسیس است چرا که مدرن بودن سازه ها اگر بدون توجه به ویژگی های روانی مردم ساخته شود امکان وجود تلفات وجود دارد و سرمایه گذاری ها بدون نتیجه می ماند. از سوی دیگر در برنامه ایمن سازی در برابر زلزله، ایمنی ساختمان ها و تمامی بناها از اولویت و اهمیت بسیار بسیاری برخوردار است. چرا که بناها هنگام وقوع زلزله های شدید در صورت عدم استحکام و مقاومت لازم آسیب می بینند و به ساکنین آنها صدمه جانی وارد می گردد.

به همین سبب تعیین محل مناسب برای ساخت بنا (دور از گسل های فعال و روی زمینی که مقاومت خاک آن مناسب است) همچنین طراحی صحیح و مقاوم در برابر زلزله توسط مهندسان باصلاحیت، استفاده از مصالح مناسب ساختمانی، ساخت ساختمان با به کارگیری کارگران آموزش دیده و نهایتا نظارت بر ساخت و کنترل کیفیت توسط سازمان های مسئول و مهندسان ناظر برای ساختمان های تازه، تعمیر و مقاوم سازی ساختمان های موجود، اصول بسیار ضروری برای ساخت بناهای مقاوم در برابر زلزله می باشند.
 
در کنار مقاوم سازی سازه ها، آمادگی ستاد مدیریت بحران و ارگان های مرتبط با این ستاد نیز موضوع دیگری است که باید مدنظر قرار بگیرد. اگر چه ستاد مدیریت بحران شهرداری تهران سال هاست که به وجود آمده و اقدامات خوبی برای دپوی امکانات مورد نیاز در نقاط مختلف انجام داده اما اقدامات این سازمان در صورتی مفید است که با سایر ارگان ها هماهنگی لازم وجود داشته باشد و در هنگام وقوع حوادث تمام سازمان ها زیرنظر یک مدیریت واحد به آسیب دیدگان امداد رسانی کنند، در این صورت است که حتی اگر زلزله ای بیشتر از ۶ ریشتر هم روی دهد می توان امیدوار بود هیچ کشته ای بر جای نگذارد، در این صورت است که می توان گفت ستاد مدیریت بحران خوب عمل کرده و مقاوم سازی نیز به خوبی صورت گرفته است.
 
نکته آخر اینکه رعایت اصول ایمنی در داخل ساختمان ها نیز بسیار با اهمیت است. زیرا ممکن است در بعضی از زلزله های نه چندان شدید ساختمان ویران نشود ولی سقوط، پرتاب و شکستن وسایل داخلی برای ساکنان ایجاد خطر کند. لذا ایمن سازی داخل ساختمان ها نیز از اصول ایمنی محسوب می گردد که در عین حال بسیار کم هزینه و آسان است و تاثیر بسزایی در پیشگیری از آسیب ها دارد.

منبع: تهران امروز