دیدگاهی درباره ابتلا به بیماری ام‌اس وجود دارد و آن احتمال ابتلا به این بیماری در افرادی است که به میزان کافی در معرض نور خورشید قرار نمی‌گیرند و به اصطلاح ویتامین D بدن آنها کم است. دکتر عابدینی، در این باره می‌گوید: «هنوز علت بیماری ام اس نامشخص است. نقش ویتامین D به عنوان علت‌شناسی بیماری ام‌اس مدنظر پژوهشگران و محققان قرار گرفته اما هنوز به طور کامل اثبات نشده است. بیماری ام‌اس ازجمله بیماری‌هایی است که سیستم عصب مرکزی بدن را درگیر خود می‌کند.
این سیستم شامل نخاع، مخچه و ساقه مغز است که با ابتلا به این بیماری دچار ضایعه می‌شوند.» وی اضافه می‌کند: «ابتلا به ام‌اس علائم مختلفی دارد که از میان شایع‌ترین آنها می‌توان به گز‌گز کردن و مور‌مور شدن اندام‌ها مانند دست و پا اشاره کرد. علاوه بر این، ضعیف شدن بدن، مور مور شدن، تاری دید و دو بینی دنباله‌دار از جمله علائم ابتلا به این بیماری است که خوشبختانه با رسیدگی و دریافت دارو در زمان مناسب قابل کنترل است.»
این بیماری تنها بیماری دختران جوان نیست
از آنجا که تعداد دختران و زنان مبتلا به ام‌اس در کشور زیاد است، گروهی از مردم تصور می‌کنند که این بیماری تنها در میان دختران جوان شایع است، در حالی که در میان مبتلایان به ام‌اس مردان و کودکان هم وجود دارند. دکتر قهاری در این رابطه می‌گوید: «اگرچه ابتلا به این بیماری در کودکان کمتر از افراد بالغ است اما کودکانی هستند که علائم ابتلا به این بیماری را دارند و گاهی با تاری دید این علائم را بروز می‌دهند. ضمن اینکه شایع‌ترین سن ابتلا به بیماری ام‌اس ۱۸ تا ۴۰ سال است و گاهی افرادی دیده می‌شوند که در آستانه ۵۰ سالگی به این بیماری مبتلا می‌شوند.
شاید هورمون‌های زنانه مقصر باشند
به طور کلی در سراسر جهان تعداد زنان مبتلا به بیماری ام‌اس یا اسکلروز چندگانه دو تا دو و نیم برابر مردان است. دکتر قهاری، متخصص بیماریهای مغز و اعصاب با اشاره به این مطلب می‌گوید: «البته این رقم در کشور ما به سه تا سه‌ونیم برابر می‌رسد. به این معنی که زنان مبتلا به بیماری ام‌اس در ایران سه برابر مردان مبتلا به این بیماری است و ابتلا به اسکلروز چندگانه در میان زنان و دختران شایع‌تر است.
بیماری که ماهیت آن چندان شناخته شده نیست و نمی‌توان به طور قطع مشخص کرد که چه عاملی در زنان موجب می‌شود تا آنها نسبت به این بیماری آسیب‌پذیرتر باشند و احتمال ابتلای آنها به ام‌اس بیشتر شود. با وجود این برخی از دانشمندان و محققان بر این باورند که شاید تفاوت هورمون‌های جنسی در زنان و مردان، موجب شده تا احتمال ابتلا به این بیماری در زنان بیشتر باشد. از طرفی این فرضیه نیز مطرح است که ام‌اس یک بیماری خودایمنی است و زنان در مقایسه با مردان اکثرا به بیماریهای خودایمنی بیشتری مبتلا می‌شوند.»
استرس علائم بیماری را تشدید می‌کند
دکتر قهاری، استرس، اضطراب و قرارگرفتن در محیط‌های پرتنش و هیاهو را یکی از عوامل تشدید علائم و وضعیت بیمار می‌داند. او می‌گوید: «اینکه برخی از مردم تصور می‌کنند استرس و حالت‌های عصبی موجب ابتلای آنها به بیماری ام‌اس شده، فرضیه‌ایی است که هنوز درباره آن تحقیقات کاملی صورت نگرفته است. اما نکته این است که افراد مبتلا به ام‌اس در صورتی که در این شرایط قرار گیرند احساس می‌کنند در وضعیت جسمی بدتری قرار دارند.
از آنجا که در بیماری ام‌اس سیستم عصبی آسیب دیده، هدایت عصبی هم مختل می‌شود و در شرایطی که بیمار در شرایط بحرانی، عصبی یا در معرض بیماریهای عفونی، تب، هیجان و اضطراب قرار گیرد این علائم تشدید می‌شود. اما تا امروز تحقیقی در این باره صورت نگرفته که آیا استرس و اضطراب می‌تواند عاملی برای ابتلا به این بیماری باشد یا خیر؟ از آنجا که سن ابتلا به بیماری ام‌اس در گروه سنی ۲۰ تا ۴۰ سال است بررسی این روند کار مشکلی است، چرا که افرادی که در این سن قرار دارند ناخودآگاه با مسائل پرحاشیه و استرس‌زا رو به رو هستند.
درس خواندن، وضعیت کاری، وضعیت اقتصادی و مشکلات زندگی روزمره مسائلی است که غالب مردم به‌ویژه این گروه سنی را درگیر کرده است. به همین دلیل بررسی این موضوع که چقدر استرس در شیوع این بیماری موثر است، امکان پذیر نیست.
پولدارها ام اس می‌گیرند؟
در گذشته احتمال ابتلا به ام‌اس در کودکان و اعضای خانواده‌هایی که در جوامع مرفه زندگی می‌کردند، بیشتر بود. دکتر قهاری در این زمینه می‌گوید: «این دیدگاه وجود داشت که این گروه از کودکان به دلیل مراقبت بهداشتی دقیق‌تر کمتر به بیماریهای عفونی مبتلا می‌شدند و این شاید عاملی بود تا بیماریهای خودایمنی مانند ام‌اس در بزرگسالی در این کودکان شایع باشد و در مقابل کودکانی که از طبقه اجتماعی پایین‌تری بودند به این دلیل که در کوچه و بازار بازی می‌کردند و احتمال ابتلای آنها به بیماریهای عفونی مختلف در کودکی بیشتر بود، احتمال کمتری برای ابتلا به بیماری ام‌اس داشتند.»
وی اضافه می‌کند: «البته این فرضیه چندان قطعی نیست، چراکه طی سال‌های اخیر بیمارانی که توسط مراکز ام‌اس در شهرهای مختلف ثبت شده‌اند از تمامی گروه‌های اقتصادی و طبقات اجتماعی بوده‌اند، بنابراین نمی‌توان به طور فرضیه این موضوع را مطرح کرد.»
آیا ام‌اس معضل طبقات بالای جامعه است؟
دکتر امیررضا عظیمی، متخصص مغز و اعصاب با اشاره به این مطلب که تاکنون دلیل خاصی برای بیماری ام‌اس مشخص نشده می‌گوید: «ام‌اس یک بیماری چند فاکتوری است و عوامل محیطی، ژنتیک و ویروس‌ها می‌توانند در ابتلا به آن موثر باشند. اما نکته این است که حتی نوع این عوامل محیطی که می‌تواند در ابتلا به این بیماری موثر باشد هنوز مشخص نشده است.
در سال‌های اخیر بحث ابتلا به ویروس EBV مطرح شد که می‌تواند یکی از دلایل ابتلا به ام‌اس باشد اما این موضوع هنوز ثبت نشده است. نظریه کمبود ویتامین D نیز یکی از مواردی است که در ابتلا به ام‌اس طرح شده است و حتی تحقیقی در ایالات‌متحده روی سربازان صورت گرفته و مشخص شده در نمونه خونی سربازانی که بعد از سربازی به ام‌اس مبتلا شده‌اند، سطح ویتامین D پایین‌تری نسبت به افراد سالم داشتند.»
این متخصص مغز و اعصاب اضافه می‌کند: «یکی دیگر از نتایج مطالعاتی که درباره بیماری ام‌اس صورت گرفته، این است که معمولا بیماری ام‌اس در افرادی که از نظر اجتماعی و اقتصادی به طبقه بالای جامعه تعلق دارند بیشتر است. نتایج این تحقیقات نشان می‌دهد ابتلا به ام‌اس معضل طبقات پایین یا کارگری نیست و افراد تحصیلکرده و متعلق به طبقه بالای جامعه بیشتر در معرض این بیماری هستند. اگرچه هنوز دلایل اصلی و کاملی برای این مورد ذکر نشده است.»