بازار چانه‌زنی بین آمریکا و پاکستان

برای دولت آمریکا که به خاطر سر «اللیبی» یک میلیون دلار جایزه تعیین کرده بود این خبر مسرت‌بخش بود.

ابویحیی، اهل لیبی و رهبری اید‌ئولوگ به حساب می‌آمد که از سال ۲۰۰۵ تحت تعقیب قرار داشت و یک‌بار هم توانسته بود از زندانی در افغانستان بگریزد.

وی در سخنان تند خود خواستار یک جهاد بین‌المللی علیه منافع آمریکا بود. اللیبی علاوه بر آمریکا، پاکستان را هم بارها تهدید کرده و از مسلمانان این کشور خواسته بود علیه دولت بشورند و ثبات آنجا را برهم زنند.

پاکستانی‌ها با انجام حمله هواپیماهای بدون‌سرنشین به کشورشان مخالف بوده و در برابر آن مقاومت می‌کنند. این در حالی است که هنوز نیروهای نظامی پاکستان از ماجرای حمله مخفیانه کماندوهای آمریکایی به ابیت‌آباد که منجر به مرگ بن‌لادن شد احساس تحقیر شدیدی می‌کنند.

مرگ ۲۴ سرباز پاکستانی در مرز افغانستان نیز که نوامبر گذشته به اشتباه از سوی هواپیماهای آمریکایی هدف قرار گرفتند، اوضاع را بدتر کرد و آتش این اختلافات را دامن زد.

به طوری که مقامات پاکستانی با خشم تمام خواستار عذرخواهی رسمی آمریکا شدند. اتفاقی که تاکنون صورت نگرفته است حتی در نشست اخیر ناتو در شیکاگو، باراک اوباما، رییس‌جمهور آمریکا حاضر به ملاقات با آصف علی زرداری، رییس‌جمهور پاکستان نشد؛ چرا که این کشور با از سرگیری ارسال کمک‌های تدارکاتی ناتو از طریق پاکستان موافقت نکرده بود.

گرچه مقامات هر دو کشور گاهی اوقات خواهان پایان دادن به اتحاد بین آمریکا و پاکستان هستند، اما سیاست‌های هر دو کشور ایجاب می‌کند این وضع همچنان ادامه داشته باشد.

انتخابات پارلمانی پاکستان از یک‌سو و انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا از سوی دیگر در پیش است که کمی پس از آن برگزار خواهد شد.

این امر شرایط دیپلماتیک را در هر دو کشور به حالت تعلیق درآورده است. از این رو در حال حاضر گفت‌وگوهای دوجانبه عمدتا برمحور بازگشایی راه تدارکاتی ناتو متمرکز می‌شود که از سال ۲۰۰۱ تاکنون بااستفاده از خاک پاکستان عملی می‌شد.

ارسال این کمک‌ها از طریق پاکستان به این دلیل قطع شد که اسلام‌آباد برای عبور هر کامیون ۵۰۰۰ دلار حق ترانزیت می‌خواست. این در حالی است که تا همین اواخر حق ترانزیت هرکامیون ۲۵۰ دلار بود.

لئون پانه‌تا، وزیر دفاع آمریکا این مساله را نوعی باج‌خواهی ‌توصیف کرد. آمریکا قصد دارد این قیمت را همچنان پایین‌تر از هزار دلار برای هر کامیون نگه دارد.

البته با خروج نیروهای ناتو از افغانستان که قرار است تا سال ۲۰۲۴ انجام شود، مساله خروج تجهیزات این نیروها کم‌کم جایش را به مساله تدارکات آنها خواهد داد. اما تا آن زمان، ناتو در نظر دارد با همکاری کشورهای ازبکستان، قرقیزستان و قزاقستان بتواند کمک‌های تدارکاتی‌اش را از یک مسیر جایگزین ارسال کند.

این امر البته می‌تواند فشاری بر پاکستان تلقی شود، اما راه شمال گران‌تر خواهد بود و همین مساله راه را برچانه‌زنی‌های بیشتر هموار می‌کند.

آمریکا درحال حاضر پیشنهاد می‌کند راه‌هایی را که به خاطر ترافیک نیروهای ناتو تخریب شده‌اند، بازسازی کند و این به جای ۱٫۱ میلیارد بدهی عقب‌افتاده‌ای باشد که آمریکا باید طبق برنامه به پاکستان می‌پرداخت.

پاکستان می‌گوید تا عذرخواهی رسمی صورت نگیرد مایل نیست کشورش راهی برای عبور هواپیماهای بدون‌سرنشین باشد.

در کنگره آمریکا نیز فضا نسبت به پاکستان تیره و تار است. گرچه افرادی مانند سناتور جان کری از ادامه ‌دوستی ‌با پاکستان دفاع می‌کنند، اما به نظر می‌رسد که این دوستی دیگر کافی باشد.

آخرین اقدام تحریک‌آمیز مقامات پاکستانی دراین رابطه بازداشت شکیل افریدی،‌ پزشک پاکستانی به جرم همکاری با سیا در ماجرای شکار بن‌لادن بود که یک‌سری تنش‌های جدیدی را به وجود آورد.

پانه‌تا، وزیر دفاع آمریکا می‌گوید: ‌یک ارتباط کامل در بیشتر موارد ناکام یا دشوار خواهد بود. با این حال اضافه می‌کند که آمریکا نمی‌تواند بسادگی از این میدان کنار بکشد.

اکونومیست – مترجم: علیرضا ثمودی