«بازرس» از کلیشه‌ها عبور کرده است

او این روزها بازی در مجموعه تلویزیونی «راه طولانی» را به کارگردانی رضا کریمی روی آنتن دارد.

ضیایی در این مجموعه نقش یک بازرس را ایفا می‌کند. به گفته خودش تلاش کرده تا این نقش متفاوت از دیگر بازرس‌های تلویزیونی اجرا کند.

او نوع نگاه رضا کریمی را در آثاری که می‌سازد، دوست دارد و معتقد است این مساله اولین اولویت او در پذیرش بازی در مجموعه تلویزیونی ​راه طولانی​ بوده است.

شما تاکنون در مجموعه‌های مختلف تلویزیونی بازی کرده و نقش پلیس را هم تجربه کرده‌اید، اما نقش بازرس در سریال راه طولانی را می‌توان متفاوت‌تر از نقش‌های قبلی شما دانست. این نقش چه ویژگی‌هایی داشت که اجرای آن را پذیرفتید؟

همان طور که اشاره کردید، من قبلا نقش پلیس را بازی کرده‌ام اما بازرس ​راه طولانی​ با بقیه فرق می‌کند. من نوع نگاه رضا کریمی را در آثاری که می‌سازد، دوست دارم. او وسواس زیادی درباره شخصیت‌ها دارد و سعی می‌کند در آثارش شخصیت‌پردازی‌های مناسبی داشته باشد. من ساخته سینمایی ایشان را دوست دارم و علاقه‌مند بودم با او تجربه همکاری داشته باشم. از سوی دیگر رضا کیانیان از دوستان قدیمی من در تئاتر است و محمدرضا تخت کشیان هم از تهیه‌کنندگان باسابقه محسوب می‌شوند. همه این موارد باعث شد تا من بازی در مجموعه تلویزیونی راه طولانی را بپذیرم. می‌دانستم کاری که این جمع تولید کنند، مسلما خوب خواهد شد.

یعنی قصه سریال در انتخاب شما نقشی نداشت؟

اتفاقا فیلمنامه منسجم مجموعه تلویزیونی راه طولانی در انتخابم خیلی تاثیر داشت، چرا که احساس می‌کردم قصه به گونه‌ای روایت شده که هر بیننده‌ای با آن همذات‌پنداری می‌کند. این مجموعه روایتگر زندگی مشکلات بیشتر خانواده‌های ایرانی است. مسائلی که شخصیت‌های قصه با آن درگیر هستند، امکان دارد برای تک‌تک ما هم اتفاق بیفتد. گرفتاری‌های خانواده مرتضی امیری شامل نسل خاصی نمی‌شود. در این سریال می‌بینیم که شخصیت‌های مختلف که متعلق به نسل‌های مختلف هستند، با مشکلات دست و پنجه نرم می‌کنند.

شما اشاره کردید به آثاری که رضا کریمی در تلویزیون و سینما ساخته است، علاقه‌مند هستید. کارهای کریمی چه ویژگی‌هایی دارد که شما را جذب می‌کند؟

کارهایی که ایشان می‌سازند به قول معروف حرکت دارد. به همین دلیل کارهایش را دوست دارم. این اتفاق هم در مجموعه تلویزیونی راه طولانی افتاده است. دوربین در این مجموعه تلویزیونی ثابت نیست و در طول قصه سیال است.

از سوی دیگر، شخصیت‌های این سریال کلیشه‌ای نیستند. گرچه قصه درباره کلاهبرداری است، اما کارگردان این کلاهبرداری را به شکل تصنعی نشان نداده است. کریمی جزو کارگردانانی است که هیچ وقت سراغ کلیشه‌ها نمی‌رود. این اتفاق هم در شخصیت بازرس این مجموعه افتاده است. بیننده شاهد بازرسی است که با دیگر کارهای تلویزیون تفاوت دارد. این بازرس ویژگی‌های خودش را دارد.

یکی دیگر از امتیازات کارهای رضا کریمی این است که به شخصیت‌ها تک‌بعدی نگاه نمی‌کند. این طور نیست که ما شخصیتی را سفید یا سیاه مطلق ببینیم. آدم‌های سریال به گونه‌ای هستند که هر روز در زندگی روزمره و واقعی خودمان می‌بینیم. وقتی به شخصیت‌ها تک‌بعدی پرداخت نشود، مسلما برای بازیگر هم جذابیت دارد تا آن شخصیت دراماتیک را مقابل دوربین اجرا کند.

بازرسی که شما در این مجموعه بازی می‌کنید، علاوه بر این‌که آدم جدی است، اما رگه‌هایی از طنز هم در شخصیت‌اش دیده می‌شود و همین مساله باعث شده تا این شخصیت تک‌بعدی به نظر نرسد. برای رسیدن به این موارد خودتان پیشنهاد دادید تا بازرس به این شکل باشد یا هدایت کارگردان بود؟

بخش زیادی از این مواردی که شما به آن اشاره کردید، نتیجه همفکری من و رضا کریمی بود. در فیلمنامه به این موارد پرداخت نشده بود. من و کارگردان در ارتباط با نقش ساعت‌ها با هم صحبت می‌کردیم تا این نقش خلاقانه اجرا شود.

ما سعی کردیم از کلیشه‌های رایج دوری کنیم تا مخاطبان با این شخصیت همذات‌پنداری کنند. یکی از ویژگی‌های خوب کارگردان تعامل با بازیگران بود و روی تک‌تک سکانس‌ها کار می‌کردیم و بعد از جمع‌بندی صحبت‌هایی که ایشان با بازیگران داشتند یک سکانس ضبط می‌شد.

پس با این حساب قبل از شروع ضبط دورخوانی داشتید؟

بله، برای ضبط هر سکانسی دورخوانی از قبل داشتیم و بعد از آن دکوپاژ (نمابندی) انجام می‌شد و ضبط می‌کردیم.

با توجه به این‌که شما سال‌ها در تئاتر سابقه بازی دارید و دورخوانی در تئاتر به شکل مداوم انجام می‌شود، به نظرتان دورخوانی تا چه حد می‌تواند به بهبود آثار تلویزیونی کمک کند؟

این مساله کمک زیادی به ارتقای کیفیت نقش‌ها می‌کند، ولی متاسفانه در کارهای تلویزیونی دورخوانی کمرنگ شده است. در حالی که این روش می‌تواند به بهبود کارها کمک زیادی کند. به این ترتیب این اتفاق خوبی است که در آثار تلویزیونی بیفتد. در دورخوانی نقش‌ها بهتر جا می‌افتد و بازیگران می‌دانند که باید چگونه عمل کنند. وقتی اتفاقی می‌تواند به رونق کار کمک کند، چرا در کار آن را حذف کنیم. در تئاتر این مساله خیلی پررنگ است. امیدوارم در کارهای تلویزیون هم روز به روز پررنگ‌تر شود.

رضا کیانیان از سال‌ها پیش با شما در تئاتر کار کرده است، اما تا به حال کار تصویری در کنار هم نداشته‌اید. بازی در کنار رضا کیانیان در راه طولانی چه تجربه‌ای برایتان به همراه داشت؟

من و آقای کیانیان از سال ۷۴ با همدیگر دوست هستیم و سال ۷۶ با علی رفیعی نمایش «یک روز خاطره‌انگیز برای دانشمند بزرگ» را بازی کردیم. تجربه‌ای که در صحنه داشتیم باعث شد در این کار تصویری راحت‌تر با هم کار کنیم و به قول معروف بده​ بستان‌های خوبی داشته باشیم.

از آنجا که کار با آقای کریمی راحت بود و او به بده​ بستان‌های ما مطمئن بود، باعث شد دست ما باز باشد و بتوانیم به راحتی نقش‌هایمان را ایفا کنیم. کار در کنار رضا کیانیان برایم افتخار بزرگی بود و تجربه خوبی به همراه داشت. کارگردان با شیوه خودش بازیگران را هدایت می‌کرد و در مجموع تجربه شیرینی بود. امیدوارم باز هم تکرار شود.

یکی از تکه‌کلام‌هایی که شما در این مجموعه خطاب به مرتضی امیری (رضا کیانیان) دارید، این است که «روبه‌روتو نگاه کن!». این دیالوگ چگونه برای نقش بازرس انتخاب شد؟

این تکه‌کلام هم نتیجه همفکری میان ما بود. این دیالوگ بخشی از شخصیت بازرس شده و می‌خواستیم بازرسی که بینندگان در این مجموعه می‌بینند، متفاوت از دیگر بازرس‌ها باشد. البته هر چه قصه جلوتر برود شما شاهد اتفاقات جالبی خواهید بود. این تکه‌کلام ویژگی منحصر به فرد بازرس است.

الان که این مجموعه تلویزیونی را می‌بینید، به نظرتان تا چه حد توانسته‌ دغدغه مردم جامعه را روایت کند؟

با صحبت‌هایی که با اطرافیان دارم، متوجه شدم مردم تا حدود زیادی با این مجموعه تلویزیونی ارتباط برقرار کرده‌اند. البته نمی‌خواهم بگویم که صددرصد راضی هستم، چرا که اگر روزی بازیگری به این نتیجه برسد که صددرصد از کارش راضی است، آن روز مرگ آن بازیگر است و باید بازیگری را کنار بگذارد.

وقتی برخورد مردم را می‌بینم که چگونه مجموعه تلویزیونی راه طولانی را پیگیری می‌کنند، خوشحال می‌شوم که این سریال توانسته تا این حد برایشان جذاب باشد که پیگیر ماجرا باشند و به تماشای آن بنشینند. من همیشه برای کارهایی که انجام می‌دهم، نقطه اوجی انتخاب می‌کنم که البته هنوز به آن نقطه اوج نرسیده‌ام. در این مجموعه تلویزیونی هم تلاش کرده‌ام به اوجی که برای خود انتخاب کرده‌ام، نزدیک شوم.

فاطمه عودباشی – جام جم