با دغدغه های دوران بارداری آشنا شوید

عکس های جذاب امروز

ارسال برای دوستان

باورهایی از این دست که مصرف داروهای روانپزشکی در دوران بارداری هوش کودک را تحت تاثیر قرار می دهد، او را ناآرام می کند و …

مادران بارداری را که به هر دلیل ناگزیر از استفاده از داروهای روان پزشکی هستند، نسبت به ادامه مصرف یا قطع آن ها دچار تردید می کند. از سوی دیگر مادرانی که به دلیل تغییرات هورمونی، دوران بارداری پرتنشی را از نظر روانی می گذرانند نمی دانند که روش مناسب، تحمل این شرایط نا آرام روحی است یا مراجعه به روانپزشک و کنترل این فشارها.

اما دکتر سیدسعید صدر، عضو هیئت علمی گروه روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و متخصص اعصاب و روان معتقد است در چنین شرایطی روش درست انتخاب راهی است که سلامت روح و روان مادر و به تبع آن، کودک را هم زمان تامین می کند. این روش بسته به شرایط مادر می تواند دستور به قطع داروهای روانپزشکی یا حتی ادامه مصرف آن ها باشد.

● کمی ناآرامی طبیعی است

به دلیل تغییرات هورمونی کمی تغییر در شرایط روحی و روانی مادران در دوران بارداری کاملا طبیعی است. بنابراین مادرانی که در این دوران دچار کمی اضطراب می شوند یا برنامه خواب شان با مشکل روبه رو می شود،

نباید نگران سلامت جسمی و روحی فرزندشان باشند و به داروهای روانپزشکی روی بیاورند. این شرایط کاملا طبیعی است و نه تنها مخاطراتی برای فرزند آن ها ندارد بلکه تنها با ایجاد تغییراتی در محیط و درمان های غیر دارویی فرآیند تغییرات سیستم عصبی آن ها به سادگی قابل کنترل است.

● سلامت مادر و کودک تعیین کننده است

برای تصمیم به تجویز کردن یا نکردن داروهای روانپزشکی به مادران چه قبل از بارداری و چه حین بارداری باید میزان نفع و ضرر مصرف یا قطع مصرف داروها را برای مادر و جنین سنجید. به این معنا که باید دید، سازگاری با بیماری چه خطراتی برای مادر یا جنین در پی دارد و در مقابل، درمان اختلال چه فوایدی برای آن ها دارد.

به عبارت دیگر، در مورد داروهای روانپزشکی باید قبل از هر چیز دید بیماریی که با آن مواجه هستیم، چه عارضه ای دارد. به عنوان مثال، بیماری که مبتلا به افسردگی شدید است باید این نکته را هم در نظر بگیرد که افسردگی حتی بر ضربان قلب، گردش خون بدن و کارآیی ذهن هم تاثیر می گذارد و تمام این ها می تواند جنین را هم متاثر کند.

از سوی دیگر، بی حوصلگی ناشی از افسردگی باعث می شود مادر در انجام دستورات پزشک معالجش مثل مصرف مکمل های غذایی، خوردن مواد غذایی مورد نیاز دوره بارداری، انجام فعالیت های ضروری و مراقبت های حین بارداری، کوتاهی کند. بنابراین رسیدگی به مادر و جنین به همین سادگی دچار اخلال می شود.

اگر این مادر حین بارداری درمان نشود نه تنها خود بلکه کودکش را نیز با صدمات جدی مواجه می کند. جنین به دلیل مراقبت های نادرست، رشد کافی نمی کند و از نظر روحی نیز نیازهایش تامین نمی شود. بنابراین در این شرایط طبیعی است که نوزادی به دنیا بیاید که ویژگی های یک نوزاد سالم را از نظر روحی و جسمی ندارد.

● مصرف هیچ دارویی ممنوع نیست

در بحث روان پزشکی باید گفت هیچ دارویی وجود ندارد که مصرف آن در دوران بارداری به دلیل عارضه ای که در جنین ایجاد می کند، ممنوعیت مطلق داشته باشد. اما چگونگی مصرف و قاعده تجویز این داروها با این که مادر در هفته یا ماه چندم بارداری باشد، مرتبط است.

مثلا ممکن است در ۳ ماهه اول بارداری گروهی از داروها به مادر تجویز شود که برای او بی خطر است و به ترتیب در ۳ ماهه دوم و سوم داروهای دیگری مناسب با شرایط مادر جایگزین شود.

داروهایی مانند کاربامازین یا سدیم در ۳ ماهه اول بارداری تجویز نمی شود. با این حال مادری که چند سال است این دارو را مصرف می کند، نمی تواند به صورت ناگهانی و با شروع بارداری یک باره آن را کنار بگذارد.

در چنین شرایطی مادر باید چند ماه قبل از شروع بارداری مصرف اسید فولیک را با این دارو هم زمان کند تا در حد امکان از عوارض احتمالی آن بر کودک جلوگیری شود. بررسی های آماری نشان می دهد عارضه این ۲ دارو که جزء پرعارضه ترین داروهای روانپزشکی هستند ۴ تا ۶ درصد است. یعنی از هر ۱۰۰ بارداری ۹۴ تا ۹۶ مورد آن سالم خواهند بود.

● برای مادر شدن تان برنامه ریزی کنید!

بهترین توصیه برای مادرانی که داروهای اعصاب و روان مصرف می کنند بارداری با برنامه ریزی قبلی است تا زمان کافی داشته باشند با مشاوره و تحت نظر پزشک معالج به تدریج مصرف داروها را کنترل یا در صورت لزوم جایگزین کنند.

به عبارت دیگر، قبل از قطع درمان دارویی باید ریسک عود بیماری و مشکلات ناشی از آن سنجیده شود. به طور مثال، مشکلاتی مانند بیماری های خلقی، دوقطبی و اختلالات اضطرابی شدید در دوران بارداری و حتی بعد از آن از جمله بیماری هایی هستند که مادر را به زحمت می اندازند، چرا که تغییرات خلق و خوی طبیعی مادران به دلیل تغییرات هورمونی در این دوران با این مشکلات هم زمان می شود و آثار سو آن ها را تشدید می کند.

استرس بالا، افسردگی حاد همراه با گریه های طولانی مدت و بی خوابی از مشکلات شایعی هستند که در این شرایط مادر را به مخاطره می اندازند. این فشار روحی قاعدتا بر جنین هم تاثیر سو می گذارد، به طوری که کودک به جای آرامش در رحم مادر ۹ ماه مدام در تنش است. در چنین شرایطی مسلم است که مصرف دارو مادر و کودک را از تحمل فشار در امان می دارد.

● داروهای روان پزشکی کم خطرترند!

بر خلاف تصور موجود به جرات می توان گفت داروهای روانپزشکی از بسیاری از داروهایی که در طب به کار می روند، کم خطرترند و برای جنین مخاطرات جدی در پی ندارند. اما متاسفانه به دلیل شناخت ناآگاهانه نسبت به تاثیرات این داروها بسیاری از مادرانی که به هر دلیل مدت هاست این داروها را مصرف می کنند

چه به دستور پزشک و چه خودسرانه در دوران بارداری ناگهان و بدون برنامه ریزی قبلی مصرف آن ها را قطع می کنند آن هم بدون در نظر گرفتن این نکته که این تصمیم عجولانه برای قطع ناگهانی دارویی که مادر مدت هاست آن را مصرف می کند او را از نظر روحی به هم می ریزد، بی قرار، مضطرب و بی خواب می کند. تمام این ها مشکلاتی هستند که خطرات جدی برای سلامت روح و روان کودک به دنبال دارند.

● نگران هوش کودک تان نباشید

با اطمینان می توان گفت باورهایی از این دست که مصرف داروهای روان پزشکی هوش کودک را تحت تاثیر قرار می دهد، اجازه رشد طبیعی استعدادهای ذاتی را از او می گیرد یا کودک را نا آرام می کند، از نظر علمی کاملا مردود است.

تنها عارضه احتمالی در مورد مصرف داروهای روانپزشکی در دوران بارداری برخی آنومالی های جنینی است که آن هم بین ۴ تا ۶ درصد از هر ۱۰۰ بارداری گزارش شده است.

اما در این شرایط هم باید نفع و ضرر مصرف یا قطع مصرف داروها را برای مادر و کودک سنجید. در صورتی که قطع داروها مادر را از لحاظ روحی در دوران بارداری به مخاطره بیندازد، قطع آن ها صحیح نیست. به عبارت دیگر، در شرایطی که خوردن این داروها به مادر و کودک آرامش می دهد ادامه مصرف آن ها یک تصمیم منطقی و صحیح است.

● چه زمانی باید به روانپزشک مراجعه کنید؟

در دوران بارداری به دلیل هم زمان شدن پاره ای تغییرات در سیستم عصبی با شرایط روحی و روانی مادر تشخیص این که این تغییر رفتار تا چه حد طبیعی است

و بدون نیاز به درمان های دارویی قابل کنترل است و چه زمانی به مراجعه به روانپزشک و درمان های دارویی نیاز دارد چندان ساده نیست؛ اما به طور کلی ۳ فاکتور رفتاری عمده وجود دارد که بروز آن ها نشان می دهد مادر نیاز به درمان جدی دارد. این ۳ فاکتور عبارتند از:

زمانی که میزان تحت فشار بودن مادر خارج از آستانه تحمل او باشد یا به عبارت دیگر از طاقتش فراتر باشد. مثلا نسبت به بچه حساس شده باشد یا کوچک ترین تنشی او را به شدت عصبی کند.

تغییرات خلقی مادر در روابط بین فردی او تاثیر گذاشته باشد. تاثیراتی مثل این که حوصله اطرافیانش را نداشته باشد یا ماندن در خانه را به شرکت در مهمانی ها ترجیح دهد.

زمانی که در عملکرد مادر اختلال ایجاد شده باشد. مثلا خانم خانه دار حوصله رسیدن به امور خانه از پخت و پز گرفته تا تمیزکردن را نداشتن باشد یا خانمی که کارمند است مرتب سر کار حاضر نشود و بر کارش تمرکز نداشته باشد.

این نکته باید در نظر گرفته شود که حتی با وجود بروز این نشانه ها تشخیص نهایی روش درمان به عهده متخصص است و تنها روانپزشک است

که با در نظر گرفتن این ۳ فاکتور و بررسی این که بیمار از نظر اختلالات روانی در چه مرحله ای قرار دارد، تصمیم به تجویز دارو آن هم با توجه به سن و شرایط مادر از جمله سابقه خانوادگی در اختلالات روان پزشکی و … کدام داروها را و به چه میزان تجویز کند.

منبع:ماهنامه شهرزاد