با من درست حرف بزن!

کودکان  > اجتماع– عباس تربن: از قدیم گفته‌اند «هر حرفی جایی دارد و هر نکته مکانی». این جمله به آدم یاد می‌دهد که هر حرفی را هر جایی نباید زد و در ضمن بدیهی است که برای بیان حرف‌ها باید از ادبیات مناسبی استفاده کرد.

توجه به مخاطبی که با او صحبت می‌کنی، کمک می‌کند که از کلمه‌ها و جمله‌بندی‌های شایسته و قابل‌قبولی برای بیان منظورت استفاده کنی. موقع حرف‌زدن با دوست و معلمت از دو ادبیات مختلف استفاده می‌کنی و دو نوع لحن و بیان متفاوت را به‌کار می‌گیری. اگر جای این دو را اشتباه کنی، اتفاقی نازیبا و غیرطبیعی رخ خواهد داد و احتمالاً موجب خواهد شد به هر دو نفر بربخورد. اما آن جمله‌ی بالا فقط مربوط به حرف یا نکته‌ای که قصد بیانش را داری نیست؛ ابزار و رسانه‌ای که برای انتقال حرفت از آن استفاده می‌کنی نیز به‌اندازه‌ی خود حرف مهم است.

فرض کن مشکلی برایت پیش آمده و نیاز به کسی داری که با او حرف بزنی یا درباره‌ی تصمیمی که می‌خواهی بگیری، مشورت کنی. موبایلت را برمی‌داری و خیلی خلاصه ماجرایی را که برایت پیش آمده می‌نویسی و برای دوستت می‌فرستی یا حتی از این هم ساده‌تر، بی‌هیچ توضیحی درباره‌ی اصل ماجرا فقط یک سؤال یک خطی را تایپ می‌کنی؛ مثلاً «به نظر تو ظلم نیست که پدر و مادر آدم نذارن آدم با دوستش بره بیرون؟»

خودت بگو توقع داری دوستت بی‌خبر از ماجرا چه جوابی به این سؤال کلی بدهد؟ واقعاً منظورت از این سؤال چیست؟ بیرون رفتن با دوست؟ کدام دوست؟ صبح، ظهر یا شب؟ برای چه‌کاری؟ در چه روزی؟ و… و… و…

اگر دوستت بخواهد دلسوزانه در این زمینه کمکت کند، حتماً به اطلاعات بیش‌تری نیاز خواهد داشت. بنابراین مجبور خواهد شد قبل از هر اظهارنظری درباره‌ی اتفاقی که برایت افتاده از تو سؤال کند و چند پیامک را به این‌کار اختصاص دهد.

تازه بعد از این‌که اصل ماجرا روشن شد، باید توضیحاتی را که به‌نظرش می‌رسد در پیامک یا پیامک‌های دیگری تایپ کند و برای تو بفرستد.

حالا حساب کن این‌همه پیامک چه‌قدر خرج روی دست او خواهد گذاشت؟ به‌نظرت سر و تهش پانصد تومان هم نمی‌شود، نه؟ قبول، ولی این را هم در نظر داشته باش که دوستت باید چه‌قدر وقت و انرژی صرف نوشتن جمله‌های مختلف پیامکی بکند. خب، این را دیگر چه می‌گویی؟ به‌نظرت خودخواهانه نیست که یک‌نفر به‌خاطر نیاز تو این‌طور به زحمت بیفتد؟

حتماً می‌پرسی یعنی دوستی ارزش نیم‌ساعت وقت گذاشتن را هم ندارد؟ چرا، قطعاً دارد، ولی همه‌ی این سؤال و جواب‌ها می‌تواند از طریق رسانه‌ای مناسب‌تر مثل تلفن یا حتی در یک دیدار حضوری رد و بدل شود. مطمئن باش آن‌وقت دوستت هم همه‌ی توان و ذهن خود را به حل مشکل تو اختصاص می‌دهد و سنگ تمام می‌گذارد.

اگر مسئله‌ای نیازمند گفت‌وگو و بحث است، حتماً تو هم می‌توانی برایش وقت بیش‌تری بگذاری و رسانه‌ی شایسته‌اش را پیدا کنی تا هم حرف‌هایت بهتر و کامل‌تر منتقل شود و هم در عمل (و شکلی که برای بیان حرفت انتخاب می‌کنی) به طرفت احترام گذاشته باشی؛ در غیر این‌صورت به‌نظر می‌رسد که برای خودت هم موضوع مهمی نبوده است.