برگزاری دومین نمایشگاه سازهای ابداعی استاد شجریان

گردآوری توسط گروه موسیقی ممتازنیوز

موسیقی > چهره‌ها– گروه ادب و هنر- ندا انتظامی:
این روزها خبرهای خوبی از حضور استاد محمدرضا شجریان در فضای موسیقی کشور به گوش می‌رسد.

 پس از حضور او در مراسم بزرگداشت ایرج خواجه‌امیری، خبرهایی از برپایی دومین نمایشگاه سازهای ابداعی او از ۲۲تا ۲۸شهریور در خانه هنرمندان ایران به گوش می‌رسد.

بیش از ۵۰سال است که صدای شجریان در کنار سازهای سنتی ایرانی نشسته است اما از چند سال پیش به‌دلیل نیاز به صداهای تازه وکمبود صداهای تازه، استاد آواز ایران به سمت ساز‌سازی‌ تمایل پیدا کرد. فروردین ۱۳۸۸محمدرضا شجریان به میان خبرنگاران آمد. او در جلسه رونمایی «آه، باران» سازهای ابداعی خود را معرفی کرد و بعضی از اعضای گروه شهناز هم ازجمله مجید درخشانی با این سازها نواختند تا صدای این سازهای ابداعی به گوش اهالی رسانه برسد اما این تمام تلاش شجریان برای معرفی سازهای ابداعی خود نبود، او در کنفرانس موسیقی پاریس که جمعی از اهالی سازسازی در سطح بین‌المللی حضور داشتند، به معرفی سازهای خود پرداخت و به سؤالات آنها پاسخ داد.

۲سال پیش یعنی اردیبهشت‌ماه سال ۹۰ او اولین نمایشگاه ساز‌سازی‌ خود را با نام «سنتور‌ها و سازهای ابداعی استاد محمدرضا شجریان» در تالار بهار خانه هنرمندان ایران برگزار کرد. در این نمایشگاه ۱۴ ساز ابداعی و ۱۰ سنتور در اندازه‌های مختلف و نمایش سازهای شهرآشوب، صراحی، ساغر، کرشمه، سبو، تندر و ۲ساز تازه باربد و ارغنون به معرض دید مخاطبان گذاشته شدند. همان زمان محمدرضا شجریان دربارهٔ سازهای نو اعلام کرد که انگیزه ساخت این سازها آفرینش نغمه‌های نو و افزایش توانمندی‌های سازهای موسیقی ایرانی بوده‌است. او به تجربه ۵۰ساله خود در عرصه آواز و موسیقی اشاره کرد؛ دورانی که به‌خاطر نزدیکی با مردم با سلیقه آنها آشنا و متوجه شده که مردم به اجرای موسیقی ایرانی توسط ارکسترهای بزرگ علاقه بیشتری نشان می‌دهند اما او در این وادی متوجه شده سازهای موسیقی ایرانی – به‌خصوص در تولید صداهای بم – برای استفاده در ارکسترهای بزرگ کارایی کافی ندارند؛ کمبودی که او همیشه احساس می‌کرده و این کمبود او را به سمت ساخت ساز سوق داده‌است.

سازهای ابداعی، او را در ارکستر بین‌المللی سازهای نوین در کانادا و آمریکا و گروه شهناز در ایران، ترکیه، اروپا، آمریکا و دبی در مقام خواننده همراهی کرده بود و آنطور که رسانه‌های آن سوی آب‌ها نوشتند، این سازها امکانات خاص و صدادهی بالایی دارند و بسیار موردتوجه مخاطبان قرار گرفته‌اند. سازهای ابداعی ساخته محمدرضا شجریان در ایران هم با استقبال مواجه شد و هم با انتقاد. با این حال شجریان بیکار ننشست و دست به برپایی دومین نمایشگاه خود زد؛ نمایشگاهی که قرار است خانواده صراحی در ۴اندازه (شاه صراحی، صراحی باس، صراحی آلتو و صراحی سوپرانو)، خانواده شهرآشوب در ۴اندازه (شه‌بانگ، شه‌نواز، شهرآشوب آلتو و شهر آشوب سوپرانو)، سبو، دل و دل در ۲ اندازه (دل و دل آلتو، دل و دل سوپرانو)، خانواده سازهای مضرابی (ساغر، باربد و کرشمه) و سنتورهای با ساختار تازه و تندر معرفی شوند. محمدرضا شجریان در گفت‌وگو با روابط عمومی شرکت فرهنگی – هنری ‌دل‌آواز دربارهٔ برگزاری این نمایشگاه گفت: «این نمایشگاه ادامه همان نمایشگاهی است که در سال ۱۳۹۰برگزار شد، با این تفاوت که سازها برای عرضه در دنیای موسیقی و سفارش تولید به نمایش درمی‌آیند.»

این سازها که امتحان خود را در ایران و خارج از کشور پس داده‌اند، حال با تجدید نظری از سوی شجریان در معرض تماشا قرارمی‌گیرند. او در مورد سازهای ابداعی خود و اصلاحات آنها پس از گذشت این مدت گفت: «این سازها در ۲سال قبل در کنسرت‌ها نواخته شدند و در این مدت روی سازها کار کردم تا کیفیت سازها و صدادهی آنها بالا برود.»

سازسازی و ابداع ساز، پدیده نوینی در موسیقی ایرانی نیست؛ چه هنرمندان جوان و تازه کار دست به ساخت سازهایی می‌زنند و چه هنرمندان شناخته‌شده‌ای همچون استاد قنبری‌مهر که به‌عنوان چهره شاخص ساز‌سازی‌ یک عمر مشغول‌سازسازی‌ بوده از او به‌عنوان پایه‌گذار سازسازی نوین درایران یاد می‌کنند و سازهای شاه‌رباب و شورانگیز را ساخته است که در موزه موسیقی در معرض دید عموم قرار دارد و حتی آهنگسازانی همچون کیهان کلهر که شاه‌کمان را ساخته است و از آن در کنسرت‌هایش بهره می‌برد و چه حسین علیزاده‌ که شورانگیز را ساخته و طرح ساز سلانه او توسط سیامک افشاری ساخته شده هم ازجمله آهنگسازانی می باشند که پا به دنیای ساز‌سازی‌ گذاشته‌اند. شجریان تا به امروز سازهای بسیاری ساخته است؛ سازهایی که به نقل از او قرار است کمبودهای صدا را در موسیقی سنتی ایران جبران کنند. اما آیا اینکه این سازها قابلیت وارد شدن به دنیای موسیقی ایرانی را دارند یا خیر او معتقد است: «سازهای ابداعی این قابلیت را دارند که در کنار سازهای سنتی قرار بگیرند. من بیش از ۵۰سال است که با موسیقی، خواننده، نوازنده و آهنگساز در ارتباط هستم و از سوی دیگر سلیقه مخاطب را می‌شناسم؛ به همین سبب معتقدم که موسیقی ایران به سازهای تازه و صداهای تازه نیاز دارد.» شجریان در ادامه با اشاره به شناخت خود از مقوله ساز، صدا و صدادهی گفت: «در طول عمر حرفه‌ای هنری خود، دانش و تجربه کسب کرده‌ام و به این نتیجه رسیده‌ام که در موسیقی ایران به سازهایی نیاز است که نوازنده یا آهنگساز با آن راحت باشند و صداهای تازه خلق کنند.»

به‌نظر می‌رسد که آهنگسازان جوان بیشتر به سازهای ابداعی ساخته او توجه نشان می‌دهند. او دربارهٔ استقبال جوانان از سازهای ابداعی خود گفت: «موزیسین‌های جوان از سازهای ابداعی استقبال کرده و هنرمندان قدیمی، به‌دلیل نگاهشان، در استفاده از این سازها با احتیاط برخورد می‌کنند. سازهای ابداعی برای نسل بعد است و آنها از این سازها که امکانات راحت‌تری در نوازندگی دارند، استفاده خواهند کرد.»

سازهای ابداعی حاصل تجربه محمدرضا شجریان در دنیای موسیقی، هنوز جوان می باشند با این حال استاد آواز ایران معتقد است: «این سازها به‌تنهایی امکانات بسیاری دارند، باید به صحنه بروند و نوازنده‌ها با آنها کار کنند تا به مرور زمان به آن عادت کنند.»


RSS
منبع: همشهری
بازنشر: ممتازنیوز

تا این لحظه ۱نظر ثبت شده
  1. داود خیری:

    با تشکر از شما و همت ارزشمندتان در ایجاد سازهای نو

نظرتان را در مورد مطلب فوق بنویسید. نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.