۳۰ آبان ،
ممتاز نیوز : سال‌هاست که مشکلات بیماران کلیوی از نظر تأمین دارو، فرسودگی دستگاه‌های دیالیز، کمبود مراکز و تخت‌های درمانی دیالیز، بها‌های بالای رفت و آمد بیماران برای رسیدن به مراکز مجهز به دستگاه‌های دیالیز و چندین مشکل دیگر از سوی هر مسئول مرتبط و غیرمرتبطی مطرح می‌شود، اما هر سال دریغ از سال دیگر. نه‌فقط شاهد بهبودی در این زمینه نبوده‌ایم، بلکه با افزایش حجم بیماری‌های آسیب زننده به کلیه به سبب تغییر شیوه زندگی در جامعه، آمار مبتلایان به نارسایی‌های کلیوی روبه افزایش بوده و تلاش‌های مقطعی برای جبران این ضعف‌ها هم راه به جایی نبرده است. نهایت این که همه می‌پذیرند بیماران کلیوی و مبتلایان به نارسایی‌های کلیه، بسیار مظلوم واقع شده‌اند، اما به عنوان نمونه‌ای کوچک کمتر تلاشی حتی برای رسیدن به آماری جامع از این بیماران و نیازهای آنان می‌کنند. نبودن مرکز ثبتی برای بیماری در کشور سبب شده است که نتوانیم به آمارها و در نهایت برنامه‌ریزی‌های منسجمی برای انواع بیماری‌ها دست یابیم.
به گزارش تفسیری ممتاز نیوز به نقل از ایران ؛ این در حالی است که در بیماری‌های کلیوی که از نوع ابتلای ساده تا پیشرفته آن را شامل می‌شود، آمارها باید به نحوی باشد که پیش از ابتلای اشخاص و در اصل ورود آنها به مرحله بیماری‌های کلیوی آنها را شناسایی و از پیشرفت بیماری جلوگیری کنیم؛ اما متأسفانه آمارهای جسته و گریخته روایت‌های متفاوتی را از شیوع بیماری‌های کلیوی که از سنگ کلیه تا دیالیز را شامل می‌شود، ارائه می‌دهد. تا پایان سال ۹۰، ۲۰ درصد جمعیت کشور یعنی ۱۴ میلیون ایرانی را به نوعی درگیر با بیماری‌های کلیوی می‌دانستند و متأسفانه آمارهای متفاوتی از وجود ۱۵ هزار، ۲۰ هزار تا ۳۵ هزار بیمار دیالیزی در کشور حکایت می‌کند؛ این در حالی است که به نظر می‌رسد ما دست‌کم نباید از نظر دستیابی به آمار مبتلایان به دیالیز با مشکل روبه‌رو باشیم، اما نه فقط در این زمینه هم با ضعف روبه‌رو هستیم بلکه بررسی‌ها نشان می‌دهد رشد بیماران دیالیزی بیش از رشد شرایط درمانی برای آنهاست. مسئله‌ای که دکتر محمدرضا نوروزی، نایب رئیس شورای عالی نظام پزشکی و جراح و متخصص بیماری‌های کلیه به آن اشاره می‌کند حرکت ما به سمت مشکلات جدی در ابتلا به بیماری‌های کلیوی است. او توضیح می‌دهد: در حال حاضر ابتلا به بیماری‌های عمومی که می‌توانند بر کلیه اثر بگذارند و ناشی از عوامل اجتماعی، شیوه‌های زندگی و تغذیه‌ای و … بوده، در حال افزایش است و اکنون عامل اصلی آسیب‌دیدن کلیه، فشارخون و افزایش قند خون است که درمان قطعی ندارند و با درمان‌های کنترلی و حفاظتی می‌توان از آسیب رساندن آنها به کلیه جلوگیری کرد.
وی به ضرورت پیگیری و پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های کلیوی در صورت بروز کوچکترین علایم ابتلا به این بیماری‌ها اشاره و اظهار می‌کند که بیماری‌های کلیوی طیف وسیعی از ابتلا به سنگ کلیه تا دیالیز را شامل می‌شود که با در نظر گرفتن آخرین آمار متعلق به سال ۹۰ مبنی بر این که ۳۰ درصد جمعیت کشور یعنی ۱۴ میلیون ایرانی به نوعی درگیر بیماری‌های کلیوی می باشند، می‌توان گفت از هر ۵ ایرانی یک نفر نیاز به بررسی از نظر ابتلا به بیماری‌های کلیوی دارد، حال آن که مراجعات به مراکز درمانی برای بررسی از نظر ابتلا به این بیماری به این میزان نیست.
نوروزی با بیان این که سیستم‌های پیشگیری از ابتلا به نارسایی کلیه هنوز در کشور نهادینه نشده است، اظهار می‌کند: در این میان شاهد ارائه آمارهای متفاوتی از شمار بیماران کلیوی هستیم و با وجود اینکه به نظر می‌رسد از نظر آمار بیماران دیالیزی با مشکلی روبه‌رو نباشیم، اما در این زمینه هم آمارهای دقیقی ارائه نشده است. با همه اینها بررسی‌ها نشان می‌دهد که رشد بیماران دیالیزی از پیشرفت شرایط درمانی آنها بسیار بیشتر است و پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که سالی حدود ۲۰ درصد به تعداد بیماران دیالیزی اضافه می‌شود.
به گفته وی این در حالی است که هم‌اکنون ۲ هزار دستگاه دیالیز در کشور کم داریم و نیمی از عمر متوسط ۴۵۰۰ دستگاه دیالیز موجود در کشور هم پیش و در اصل عمر ۲ هزار دستگاه دیالیز موجود در کشور سر آمده است و لذا هر اندازه در تأمین تجهیزات برای این بیماران تلاش کنیم باز هم عقب خواهیم بود. البته نکته مهم این است که برای زیر پوشش بردن بیماران حاوی نارسایی کلیه نباید به تعداد آنها به نسبت جمعیت یا کم بودن شمار مبتلایان توجه کرد؛ چرا که همین امر سبب به نتیجه نرسیدن بسیاری از برنامه‌های درمانی خواهد شد.
نایب رئیس شورای عالی نظام پزشکی با اشاره به این که ۴۵۰ بخش دیالیز در کشور به شکل فعال در حال خدمت‌دهی به بیماران است، تصریح می‌کند: آمارها حاکی از آن است که بین ۱۵ تا ۳۰ هزار بیمار دیالیزی تحت درمان می باشند و با توجه به بالا بودن رشد این بیماری در کشور و کمبود دستگاه‌های دیالیز باید تلاش کنیم تا بیشتر به سمت بهبود بیماران با اتکا به پیوند پیش رویم. به عنوان نمونه ماهانه ۱۰۰ بیمار دیالیزی در تهران به جمع بیماران دیالیزی افزوده می‌شود، در حالی که با کمبود دستگاه روبه‌رو هستیم و در استان البرز هم سقف استفاده بیماران از دستگاه‌های دیالیز پر شده است و دیگر جایی برای بیمار تازه وجود ندارد. لذا به نظر می‌رسد با تأمین تجهیزات و دستگاه‌ها راه به جایی نخواهیم برد و بهترین امکان، استفاده از پیوند است.
وی پیوند از مرگ مغزی را بهترین شیوه درمان بیماران دیالیزی دانسته و می‌گوید: از ابتدای انجام پیوند کلیه در کشور یعنی از سال ۴۵ که اولین پیوند کلیه انجام شد تاکنون ۳۱ هزار و ۸۵۰ نفر پیوند کلیه شده‌اند که ۲۰ هزار مورد آن پیوند کلیه فعال است. به عبارتی در این میان سرنوشت ۱۱ هزار و ۸۵۰ نفر بیمار پیوندی نامعلوم است که ممکن است فوت کرده یا به چرخه دیالیز برگشته باشند که متأسفانه به سبب ضعف نظام بهداشت در داشتن آماری منسجم از این بیماران، هنوز شرح وضعیت مناسبی از این تعداد بیمار نداریم. از سویی سالانه ۲هزار پیوند کلیه در کشور انجام می‌شود که در سال ۸۸ سهم پیوند کلیه از مرگ مغزی حدود ۳۹۵، سال ۸۹، ۵۹۰ و سال ۹۰، ۷۶۰ مورد بوده است و شاهدیم که پیوند کلیه از مرگ مغزی در ایران حدود ۱۰ درصد واقعی تعداد مرگ مغزی است و این رقم می‌تواند بیش از اینها باشد.
به گفته دکتر نوروزی ایران در رتبه ۴۶ آمار مرگ مغزی در جهان قرار دارد، اما میزان اهدای عضو ما با جمعیت ۷۰ میلیون نفر، کمتر از کشورهایی است که جمعیتی کمتر اما مرگ مغزی بیشتری دارند و به نظر می‌رسد باید در این زمینه فعالیت‌های فرهنگی منسجم‌تری انجام شود؛ چرا که با احتساب شمار مرگ مغزی‌ها در کشور اگر همه موارد مرگ مغزی حاضر به اهدای هر دو کلیه خود شوند. بسیاری از مشکلات بیماران دیالیزی برطرف خواهد شد.البته در این میان نمی‌توان از مشکلاتی که پیش روی بیماران پیوندی است غافل ماند. مشکلاتی چون دلالی کلیه، که به نقل از مسئولان با بخشنامه‌های مختلف دیگر شاهد آن نیستیم و همچنان مشکل تأمین داروی بیماران پیوندی و بها‌های آن، بیمه نبودن بخشی از خدمات موردنیاز پیشگیری و درمان بیماران کلیوی و بازگشت این بیماران به زندگی و تأمین اشتغال برای آنها اگرچه در سال‌های پیش با مشکلی تحت عنوان دلالی کلیه روبه‌رو بودیم، اما به نقل از رئیس هیأت مدیره انجمن خیریه حمایت از بیماران کلیوی با صدور بخشنامه‌ای در آذر ۹۰ از سوی معاونت درمان وزارت بهداشت این مشکل مرتفع شده است. مصطفی قاسمی می‌گوید: براساس این بخشنامه پیوند کلیه در همه مراکز درمانی کشور فقط با مجوز انجمن خیریه حمایت از بیماران کلیوی امکانپذیر است و موضوع دلالی و خرید و فروش کلیه و بعضی دخالت‌ها در این زمینه به حداقل ممکن رسیده است.
وی در گفت‌وگو با توضیح می‌دهد: متأسفانه تا پیش از صدور بخشنامه وزارت بهداشت، بعضی دستگاه‌های غیرمسئول درباره هماهنگی و معرفی اهداکننده یا فروشنده کلیه به بیماران دیالیزی دخالت‌هایی می‌کردند که با پیگیری‌های مستمر و موافقت مسئولان بخشنامه مزبور برای همه دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور صادر و به این ترتیب همه مراکز درمانی موظف شدند تا فقط با معرفی‌نامه و مجوز انجمن خیریه حمایت از بیماران کلیوی دستور بستری و پیوند کلیه بیماران دیالیزی و اهداکنندگان کلیه را در بیمارستان‌ها و بخش‌های پیوند صادر کنند.
وی همچنین با اشاره به آخرین آمار تخت‌های دیالیز فعال در سراسر کشور می‌افزاید: هم‌اکنون ۴۵۰ بخش دیالیز فعال در کشور با بیش از ۴۵۰۰ دستگاه دیالیز به بیماران خدمات می‌دهند. حال آن که متأسفانه با توجه به رشد بسیار سریع و افزایش دائمی بیماران مبتلا به نارسایی حاد کلیوی و دیالیزی در سراسر کشور به طور قطع نیازمند راه‌اندازی بخش‌های تازه دیالیز و افزایش تعداد دستگاه‌ها در کل کشور هستیم.
رئیس هیأت مدیره انجمن خیریه حمایت از بیماران کلیوی کشور تصریح می‌کند: در حال حاضر تعداد قابل توجهی از بیماران دیالیزی به سبب کمبود تخت و دستگاه دیالیز مجبورند ده‌ها کیلومتر مسافت خانه تا مرکز دیالیز را هفته‌ای سه بار طی کنند و این موضوع بروز مشکلات جدی دیگر برای بیماران و خانواده‌هایشان را به دنبال دارد. ضمن این که بها‌های بیماران نیز به شکل قابل توجهی افزایش می‌یابد. البته بررسی‌ها نشان می‌دهد در سال‌های اخیر چند صد دستگاه دیالیز به چرخه دیالیز کشور اضافه شده است، متأسفانه همچنان دست‌کم با کمبود ۲ هزار تخت دیالیز فقط برای پاسخگویی به نیازهای بیماران موجود، روبه‌رو هستیم و با توجه به رشد سریع تعداد بیماران، باید برای آینده نزدیک نیز چاره‌ای جدی اندیشیده شود؛ چرا که سالانه چند هزار نفر به بیماران دیالیزی کشور اضافه می‌شود که امکانات فعلی به هیچ عنوان پاسخگوی آنها نیست. دکتر نوروزی هم در این زمینه به مشکل تأمین داروی بیماران پیوندی اشاره و اظهار می‌کند: داروهای این بیماران بسیار گران است و دسته‌ای از این داروها که وارداتی است، زیرپوشش بیمه نیستند و این موضوع بها بسیاری به بیماران تحمیل خواهد کرد.وی البته به مشکل نیروی انسانی برای رسیدگی به بیماران کلیوی اشاره می‌کند و می‌گوید: معمولاً رسیدگی به امور این بیماران برعهده نفرولوژیست‌ها است که اکنون با کمبود آنها روبه‌رو هستیم. به عبارتی هم‌اکنون ۲۵۰ نفرولوژیست داریم که به حدود سه برابر این رقم برای رسیدگی به بیماران دیالیزی نیازمندیم، اما از آنجا که این رشته تعهدات خاص خود را دارد و معمولاً ۶ سال پس از پزشکی عمومی باید درس بخوانند و از سویی تعرفه‌های آنها نیز کم است، لذا گرایش به این رشته‌ها بسیار کاهش یافته است.
در کنار همه این موارد اصلی‌ترین مشکل بیماران کلیوی این است که به سبب نوع درمان این دسته از بیماران، متأسفانه تعداد بسیاری از آنها به محض ورود به چرخه درمان بویژه با دیالیز، شغل و حرفه خود را از دست می‌دهند و در کنار همه مشکلات و بها‌های درمان، نداشتن درآمد مهمترین مسئله آزاردهنده برای آنهاست.
منبع: ممتاز نیوز
باز نشر: پورتال خبری ممتاز نیوز www.momtaznews.com