تأثیر دوران کودکی بر شخصیت

نوزاد انسان با ظرفیت های شناختی و ذهنی و رفتاری فراوانی که خداوند در دستگاه عصبی او به ودیعه گذاشته است به دنیا می آید اما این ظرفیت ها برای به فعلیت درآمدن نیازمند محیط مناسب، آموزش و تجربه است. برای نمونه، ظرفیت زبان آموزی در وجود هر کودکی وجود دارد، اما اگر در یک دوره حساس رشدی که از یک تا چهار سالگی این ظرفیت فعال نشود، کودک دیگر هیچ گاه نمی تواند سخن گفتن را بیاموزد.

 کودکانی که با محرک های مناسب و در محیط شایسته بار می آیند، یعنی پدر و مادر و اطرافیان با آنان وقت صرف می کنند، می گویند و می شنوند، آنچه را در اطراف آنان است می بینند و کتاب می خوانند از نظر هوشی و ذهنی بر کودکانی که در محیط محروم و انزوا بار می ‎آیند برتری دارند. نقش پذیری در شکل دادن به روحیه و رفتار کودکان و نوجوانان اهمیت بسیار دارد. به این موضوع در علوم رفتاری همانندسازی گفته می گردد. یعنی کودک ویژگی های فکری و عاطفی و رفتاری اشخاص شاخص زندگی خود را می پذیرد و بی آنکه بداند شبیه آنان می گردد.

به همین سبب پدر خوب، پسر خوب را پرورش می دهد و مادر خوب نیز برای دخترش نمونه زن بودن، همسر بودن و مادر بودن می گردد. اگر پدر و مادر در زندگی فرزند نقشی نداشته باشند، فرزند هویت مناسب پیدا نمی کند و اگر پدر و مادر بدرفتار باشند، فرزندی با هویت منفی و اجتماع ستیز را پرورش می دهند. قبل همیشه به صورت دیدگاه های شخصیتی، در زندگی آینده فرد تجلی می کند. در دنیای امروز علاوه بر پدر و مادر و آموزگاران، رسانه های گروهی بویژه تلویزیون بر شکل دادن خلق و رفتار کودک و نوجوان نقش دارند اگر نمونه هایی که آنها تبلیغ می کنند شایسته باشند، کودک به وسیله همانندسازی با این نمونه های خوب، رفتار آنان را تقلید می کند اما اگر نمونه هایی که در رسانه ظاهر می شوند نماینده گفتار و رفتار نادرست باشند مروج بی مسئولیتی، دروغ گویی، رفتارهای غیراخلاقی و قانون شکنی خواهند شد.

به همین سبب ضروری است پدران و مادران از هم اکنون نه تنها به فکر اصلاح رفتارهای نامناسب خود باشند، بلکه در مورد کاربرد اینترنت و ماهواره و غیره مراقب باشند که مبادا در اثر غفلت با فرزندی کج رفتار مواجه شوند. پدران و مادران آگاه، فرزندان آگاه به جامعه تحویل خواهند داد.