تازه‌ترین راه‌های درمان تنبلی چشم

سلامت > عمومی– گروه دانش و سلامت- آرش نهاوندی:
سازمان بهزیستی استان تهران در راستای پیشگیری از نابینایی و کم بینایی شدید ناشی از تنبلی چشم، طرح غربالگری بینایی کودکان یک تا شش سال که جمعیتی معادل یک میلیون و ۷۰هزار نفر را در برمی‌گیرد به اجرا در می‌آورد.

از هر ۱۰۰کودک دو تا سه نفر در اثر تنبلی چشم و عدم‌پیشگیری دچار کم بینایی و یا نابینایی مطلق می‌شوند و با توجه به توصیه سازمان بهداشت جهانی، کودکان در سه نوبت سه ماهگی، سه تا چهار و چهار تا شش سالگی باید مورد معاینه قرار گیرند تا از درمان بهنگام استفاده شود و بتوان از اختلال جلوگیری کرد.

به‌منظور آشنایی با بیماری تنبلی‌چشم و دلایل بروز آن و نحوه درمان و پیشگیری از آن با دکتر ضیاءالدین یزدیان، فوق تخصص چشم پزشکی اطفال و انحراف چشم و استاد سابق دانشگاه علوم پزشکی تهران و بنیانگذار رشته انحراف چشم در ایران گفت‌وگو کرده‌ایم.دکتر یزدیان در این گفت‌وگو بر این مسئله تأکید کرد که سن درمان تنبلی چشم زیر ۱۲سال است و درصورت دیرکرد در درمان به سختی بتوان در سنین بالاتر این عارضه را که احتمال دارد منجر به کم بینایی یا نابینایی شود، درمان کرد.

دکتر یزدیان افزود: نکته مهمی که در این میان وجود دارد این است که اگر بیماری تنبلی چشم به موقع تشخیص داده شود قابل درمان است. در واقع این بیماری را تا قبل از ۱۰سالگی می‌توان درمان کرد. اما مشکل در اینجاست که نمی‌توان با آزمایش‌های مختلف تشخیص داد که کدام چشم دچار تنبلی است یا اینکه آیا فرد اساسا از تنبلی چشم رنج می‌برد یا خیر. امکان دارد بر اثر تنبلی چشم انحراف به‌وجود بیاید یا خیر.

انحراف چشم باعث دو بینی می‌شود، البته دوبینی بیشتر از سن ده سالگی به بعد که بینایی تکامل یافته ایجاد می‌شود. در بچه‌ها ما دوبینی نداریم.این متخصص درباره درمان تنبلی چشم و احتمال درمان این عارضه در سنین بالاتر نیز گفت: امکان درمان تنبلی چشم بعد از ۱۰سالگی خیلی کم است. شاید بیماران انگشت شماری باشند که بعد از سنین ۱۰تا ۱۲سالگی بتوان بیماری تنبلی و انحراف چشم را در آنها درمان کرد.

حتی در کشورهایی که علم پزشکی پیشرفت کرده و از فناوری‌های نوین برای درمان تنبلی چشم استفاده می‌کنند احتمال درمان افراد ۱۲تا ۱۷ساله بسیار پایین است. زمانی که یک چشم دچار انحراف می‌شود تصویر روی نقطه اصلی تشکیل بینایی نمی‌افتد، بنابراین تصویر در نقطه‌ای دیگر از شبکیه تشکیل می‌شود. حداکثر هدایت بینایی روی نقطه زرد است و اگر تصویر روی این نقطه نیفتد و در جای دیگری تشکیل شود، تصویر به‌طور واضح دریافت نخواهد شد و باعث خواهد شد تا ما تصاویر را تار ببینیم. تصویر تار از چشم منحرف به مغز انتقال پیدا می‌کند و تصویر واضح از چشم سالم.

این دو تصویر در نهایت باید در مغز با یکدیگر ترکیب شوند تا بتوانیم یک شیء را به‌صورت واحد ببینیم، اما تصویر تار را مغز نمی‌تواند استفاده کند یا به‌اصطلاح فیوز کند، مغز آن تصویری را که مربوط به چشم منحرف است حذف می‌کند، بنابراین ما می‌گوییم آن کودکی که در سن چهار یا پنج سالگی دارای انحراف در یک چشم است و چشم دیگر وی انحراف ندارد، دچار تنبلی چشم است.

در مان این عارضه نیز به این صورت است که ما چشم قوی تری را که دچار انحراف نشده می‌بندیم تا آن چشمی که دچار انحراف و تنبلی است فعال شود و دیدش بهتر شود، البته برای اینکه چشم تنبل را فعال کنیم در ابتدا باید چشم منحرف را معاینه کنیم تا اگر عیب انکساری دارد این عیب را با عینک اصلاح کنیم تا تصویر واضحی از چشم به مغز برود و سپس درمان را با بستن چشم سالم آغاز کنیم. یعنی اگر چشم ضعیف باشد و ما با استفاده از عینک چشم را درمان نکنیم، نخواهیم توانست انحراف و تنبلی چشم را در مراحل بعدی درمان کنیم.

دکتر یزدیان همچنین به این نکته اشاره کرد که از دلایل تنبلی و انحراف چشم ضعف عضله است، او در این‌باره گفت: زمانی که ضعف عضله ایجاد می‌شود چشم به‌طور طبیعی انحراف پیدا می‌کند، در واقع ضعف عضله باعث انحراف چشم می‌شود و انحراف چشم هم تنبلی چشم را در پی می‌آورد. ضعف عضله چشم می‌تواند ارثی هم باشد یا بر اثر سانحه‌‌ای پدید آمده باشد.