تبر خشکسالی بر درخت زندگی

هم اکنون بیش از نیمی از آمریکا با بحران خشکسالی روبه‌روست و این درحالی است که بسیاری از کشورهای جهان نیز با چنین وضعیتی مواجهند.

در این کشورها صنعت کشاورزی بشدت در تنگناست به طوری که کشت برخی اقلام کشاورزی در این مناطق عملا غیرممکن شده است، اما اراضی کشاورزی تنها یکی از قربانیان خشکسالی است.

پیامدهای شوم خشکسالی برای سلامت انسان‌ها به دغدغه اصلی دانشمندان علوم پزشکی و تغذیه تبدیل شده است به طوری که برخی از دانشمندان آن را مهم‌تر از اثرپذیری صنایع کشاورزی از خشکسالی عنوان می‌کنند. از این رو دانشمندان مخاطرات بالقوه خشکسالی برای سلامت انسان‌ها را در هفت‌بند مجزا تشریح کرده‌اند.

آب و هوای بد: به عقیده دانشمندان وقوع خشکسالی و تداوم آن از کیفیت هوای تنفسی می‌کاهد. این وضع زمانی نگران‌کننده‌تر می‌شود که صحبت از افرادی با شرایط خاص جسمانی است.

در طول یک دوره خشکسالی، خاک منطقه خشک‌شده و همزمان امکان آتش‌سوزی‌های جنگلی نیز افزایش می‌یابد.

در نتیجه حجم ذرات آلاینده معلق در هوا نیز تا حد زیادی افزایش پیدا می‌کند. این ذرات موجب می‌شوند مجاری تنفسی افراد ملتهب شده و همچنین وضعیت بیماری مبتلایان به مشکلات تنفسی از جمله مبتلایان به آسم و تنگی نفس نیز تشدید شود.

نکته مهم دیگر این است که تنفس هوای مملو از ذرات معلق و در کل هوای بی‌کیفیت، خطر ابتلا به عفونت‌های تنفسی را افزایش می‌دهد. التهاب ریه که عامل باکتریایی دارد از جمله پیامدهای نگران‌کننده تنفس هوای مملو از ذرات آلاینده است.

تب دره: یکی از نتایج شوم خشکسالی، افزایش احتمال ابتلای افراد به نوعی بیماری قارچی عفونی موسوم به کوکسیدیومایکوزیس (Coccidioidomycosis) یا تب دره است. این بیماری قارچی ناشی از گونه‌های Coccidioides است. این موجودات در خاک مناطق نسبتا کم آب از جمله جنوب غرب آمریکا و بخش‌هایی از مکزیک زندگی می‌کنند.

افرادی که معمولا فعالیتشان به گونه‌ای است که ناچار در معرض گرد و غبار و خاک آلوده به قارچ قرار دارند (مانند ساخت‌وساز، کشاورزی، آموزش‌های نظامی و اکتشافات باستان‌شناسی) بیش از سایر افراد در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. این بیماری به واسطه استنشاق هاگ قارچ نهفته در خاک و وارد شدن آنها به ریه آغاز می‌شود.

از مهم‌ترین عوارض این بیماری می‌توان به سرفه، تب، کاهش وزن، خستگی، احساس درد در ماهیچه‌ها و قفسه سینه و حتی کهیر اشاره کرد.

دستان همیشه آلوده: در مناطق خشک و بویژه در دورانی‌ که خشکسالی تداوم دارد، افراد به صورت ناخودآگاه عادت به استفاده کم از آب پیدا می‌کنند.

از این‌رو مردمی که در این مناطق زندگی می‌کنند کمتر از سایر افراد دست و صورت و در کل بدن خود را می‌شویند و برای حفاظت از منابع محدود آب تا آنجا که بتوانند از استفاده از این ماده ارزشمند خودداری می‌کنند.

پیامدهای شوم خشکسالی برای سلامت انسان‌ها دغدغه اصلی دانشمندان علوم پزشکی است و دانشمندان آن را مهم‌تر از اثرپذیری صنایع کشاورزی از خشکسالی عنوان می‌کنند

این نگرش نگران کننده ممکن است به افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌های عفونی منجر شود که از جمله آنها می‌توان به مشکلات حاد تنفسی و بیماری‌های روده‌ای اشاره کرد.

کارشناسان امور تغذیه به این نکته مهم اشاره می‌کنند که گرچه در مناطق خشک و مستعد وقوع خشکسالی، حفاظت از منابع آبی و صرفه جویی در مصرف آب اهمیت زیادی دارد، اما این ضرورت نباید افراد را در وضعی قرار دهد که استفاده‌نکردن از آب را به حفظ سلامت و بهداشت روزمره ترجیح دهند.

یکی از اقدامات مؤثری که در این مناطق می‌توان انجام داد، استفاده از شیرهای کم فشار است. استفاده از این شیرها نه‌تنها موجب صرفه‌جویی در مصرف آب می‌شود، بلکه افراد می‌توانند امور بهداشتی خود را نیز بدون هیچ‌گونه دغدغه‌ای انجام دهند.

اثرات روحی و روانی: افراد ساکن در مناطقی که همواره در معرض خشکسالی یا کم‌‌آبی مداوم قرار دارند، با مشکلات دیگری غیر از بهداشت فردی نیز روبه‌رو هستند.

افرادی نظیر کشاورزان و باغبان‌ها که گذران زندگی‌شان ارتباط تنگاتنگی با کشاورزی و وجود منابع آبی دارد، همواره نسبت به وقوع خشکسالی نگرانند.

همین نگرانی، ناراحتی‌های عصبی و رفتاری زیادی را برای آنها به همراه دارد. کارشناسان به استرس‌های اقتصادی ناشی از تداوم خشکسالی‌ها نیز اشاره می‌کنند.

همچنین در برخی موارد افسردگی به سراغ این دسته از افراد می‌آید که حتی می‌تواند در مواردی خاص به خودکشی نیز بینجامد.

مطالعاتی در این خصوص انجام شده که نشان می‌دهد، نرخ خودکشی میان کشاورزان و باغداران در دورانی که خشکسالی تداوم دارد افزایش پیدا می‌کند.

تغذیه ناسالم: کاهش قابل توجه بارش‌ها در دوران‌ خشکسالی، نتایج شومی برای این مناطق به همراه دارد. در چنین شرایطی، پرورش محصولات کشاورزی و باغی محدودتر می‌شود.

در صورتی که این شرایط ادامه پیدا کند، شاهد وضع خطرناک تری هستیم و آن چیزی نیست جز هجوم حشرات موذی و آسیب‌رسان به اراضی تحت کشت.

معمولا در چنین مواقعی هزینه تمام‌شده محصولات کشاورزی نیز افزایش قابل توجهی پیدا می‌کند و در‌عین‌حال برخی اقلام کشاورزی کمیاب می‌شود. برآیند چنین شرایطی بحران تازه‌ای به نام سوءتغذیه را به همراه خواهد داشت.

در دوران‌ خشکسالی، کشاورزان از شیوه‌های گوناگونی برای تأمین آب مورد نیاز اراضی کشاورزی استفاده می‌کنند که از آن جمله می‌توان به استفاده از آب بازیافتی اشاره کرد؛ البته این کار مشکل خاصی به همراه ندارد، اما اگر این آب بدرستی و با رعایت تمام نکات بهداشتی بازیافت نشده باشد، می‌تواند به آلوده‌شدن محصولات کشاورزی به عوامل میکروبی خطرناک نظیر E. coli منجر شود.

ابتلا به بیماری‌های ناشی از پشه‌های ناقل: در مناطقی که خشکسالی برای مدت نسبتا زیادی تداوم پیدا می‌کند، عرصه برای فعالیت حشرات و پشه‌ها مهیا می‌شود.

ویروس نیل غربی برای بسیاری از مردم شناخته شده است. این ویروس به وسیله پشه‌ها انتقال پیدا می‌کند که این خود ارتباط مستقیمی با خشکسالی دارد. در چنین مواقعی حوضه‌های آبی تا حد چشمگیری تحلیل می‌روند که در نتیجه آب بتدریج راکد می‌شود.

آب راکد نیز مکان بسیار مناسبی برای فعالیت و ازدیاد پشه‌ها به شمار می‌آید. به عقیده کارشناسان، تداوم خشکسالی‌ها می‌تواند به تغییر رفتار پشه‌ها و در نتیجه گسترش بیماری‌های عفونی بینجامد.

جراحات ناخواسته در سفرهای تفریحی: پایین آمدن سطح آب در مناطقی که دچار خشکسالی شده‌اند و در عین‌حال پذیرای گردشگران و علاقه‌مندان به تفریح در مناطق آبی هستند، خطرات خاص خود را به همراه دارد. گردشگرانی که برای تفریح و سرگرمی وارد حوضچه‌های آبی می‌شوند، بشدت در معرض جراحات ناخواسته قرار دارند.

افرادی که وارد گودال‌های آبی می‌شوند، از وضع بستر آنها هیچ اطلاعی ندارند و همین مسأله می‌تواند خطرات زیادی از جمله گزیدگی و خراشیدگی پوست را برای آنها به همراه داشته باشد. (جام جم – ضمیمه سیب)

مترجم: مهدی پیرگزی
منبع: Live Science