تقابل خیر و شر، عصاره عاشورایی تعزیه

علی عزیزی پژوهشگر هنر نمایشی تعزیه در رابطه با اجرای تعزیه و قدمت آن به خبرنگار تئاتر هنرآنلاین گفت: با رسمی شدن تشیع در ایران طبق سفارش ائمه دهه اول محرم مردم به سوگواری پرداخته و دسته‌های عزاداری شکل میگرفت. وی ادامه داد: ریشه‌های آیین تعزیه به آیین‌های سوگواری پیش از اسلام بازمی‍‌‌گردد، آیین‌هایی چون سوگ سیاوش که پیش از این در ایران انجام می‌شده و نمادهایی چون تابوت سیاوش که در این مراسم استفاده می‌شد در تعزیه نیز نمادهایی از واقعه عاشورا همچون نخل، علم‌ها استفاده می‌شود و با گذشت وقت دیالوگ و گفتگو نیز وارد ایا نمایش آیینی و سنتی شد.

پژوهشگر نمایش‌های آیینی و سنتی بیان کرد: تعزیه‌ها ابتدا به صورت سیار بودند با گذشت وقت به مجالس ثابت تبدیل شدند و با گسترش مجالس شبیه خوانی و استقبال مردم مجالس متعددی شکل گرفت و ابتدا مجالس ۷۲ تن مربوط به روز عاشورا و بعد مجالسی با موضوعات دیگر ایجاد شد.

عزیزی با بیان اینکه بیش از ۴۰۰ موضوع و عنوان برای تعزیه وجود دارد که اگر هر روز از سال یک موضوع اجرا شود باز هم هم موضوعاتی باقی می‌ماند که در سال اجرا نشوند تصریح کرد: هر موضوعی که توسط افراد مختلف و با شیوه‌های گوناگون اجرا می‌شود که زمینه‌های متفاوتی را به وجود می‌آورند، آیین‌های نمایشی همچون نخل‌گردانی، پرده‌خوانی و نقالی نیز با موضوعات عاشورایی ویژه محرم اجرا می‌شوند که اگر این مراسم همراه حرکات نمایشی، دیالوگ و بیان باشد جز آیین‌های نمایشی محسوب می‌شوند.

نویسنده مقاله‌هایی همچون “آسیب شناسی موسیقی تعزیه” و “رمز اندیشی در شبیه خوانی” بیان کرد: عصاره تعزیه تقابل خیر و شر است که از آغاز پیدایش همواره دغدغه انسان بوده است و همچنین دفاع از مظلوم که در مشرق زمین مورد توجه بسیاری است این موضوع در تعزیه به شکلی هنرمندانه و آمیخته با اعتقتادات مذهبی بیان می‌شود، از این طریق مفهوم عمیقی با شیوه‎‌ای مناسب به گونه‌ای که مردم در آن نقش فعال دارند بیان می‌شود.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا تکنیک فاصله گذاری در تئاتر از تعزیه منشا گرفته است گفت: شیوه فاصله گذاری در آیین‌های مذهبی فاصله‌ای است بین نقش و نقش پوش د تعزیه استفاده از این شیوه به سبب اعتقادی است که افراد دارند که نقش قدیسینی را بازی می‌کنند که اجازه ندارند تصویر واقغی از آنها را ایجاد کنند و این روش ریشه در اعتقاد مذهبی افراد دارد و نقش‌پوش‌ها در واقع راوی می باشند اما در تئاتر غربی و مسئله‌ای که برشت بیان می‌کند این است که در حین اجرا تلنگری به مخاطب زده شود تا درگیر احساسات نشود و تعقل کند.

عزیزی عنوان کرد: خلوص تعزیه، تنوع و جذابیت در شیوه اجرایی آن بسیار تاثیرگذار است و اگر قرار باشد ملاک ارزش گذاری ما مخاطب باشد هیچ اثر نمایشی در دنیا همانند تعزیه مخاطب را جذب نمی‌کند.
وی تصریح کرد: اجرا ضمانت دوام این هنر آیینی و سنتی است و لازم است یک مکان بزرگ برای اجرای دائم تعزیه در سال وجود داشته باشد.

انتهای پیام/۵۴/۵۳