تلویزیون آگاتا کریستی را زنده نگه داشت

با این حال، این جنایی‌نویس معروف دنیای ادبیات ، به خاطر سوژه‌های جذاب و مردم‌پسند خود همیشه مورد توجه هر دو گروه برنامه‌سازان تلویزیونی و تماشاگر این قاب کوچک بوده است.

رسانه تلویزیون از قصه‌های مختلف کتاب‌های کریستی در طول سال‌های فعالیت خود بهره گرفته و این قصه‌ها میلیون‌ها مخاطب صفحه کوچک تلویزیون را در سراسر جهان جذب خود کرده است.

این نویسنده که اواسط سپتامبر سال ۱۸۹۰ به دنیا آمد (و ژانویه ۱۹۷۶ از دنیا رفت) هیچ‌وقت فکر نمی‌کرد قصه‌های جنایی و داستان‌های کوتاهش الهامبخش برنامه‌ها و نمایش‌های موفق تلویزیونی شود.

کریستی عمده شهرت خود را به خاطر نگارش ۶۶ قصه کارآگاهی خود و همچنین ۱۵ داستان کوتاهی (بویژه آنها که هرکول پوآرو و خانم مارپل را در راس ماجراهای خود دارند) دارد که نه‌تنها به صورت مجموعه‌های مختلف تهیه و تولید شدند، بلکه تبدیل به فیلم‌های سینمایی موفقی هم شدند.

این فقط دنیای ادبیات نیست که می‌تواند به خود ببالد که داستان‌های آگاتا کریستی جزو پرخواننده‌ترین و پرفروش‌ترین کتاب‌های تمام تاریخ ادبیات هستند.

مجموعه‌های تلویزیونی هم که براساس این قصه‌ها ساخته شدند هم همین ادعا را مطرح می‌کنند و نتیجه ارزشگذاری و رتبه‌بندی مجموعه‌های تلویزیونی، کارهایی مثل «پوآرو» و «خانم مارپل» را در راس جدول پربیننده‌ترین مجموعه‌های تلویزیونی قرار می‌دهند.

به احتمال زیاد قرارگرفتن نام آگاتا کریستی و کتاب‌هایش پس از ویلیام شکسپیر و انجیل به عنوان بهترین کتاب‌های تمام دوران در کتاب گینس بوده که صنعت تلویزیون (و همچنین سینما)‌ را وادار به تولید مجموعه‌هایی دنباله‌دار براساس نوشته‌های او کرده است.

اگر ۱۰۳ کشور جهان کتاب‌های این نویسنده را به زبان‌های محلی و مادری خود ترجمه کرده‌اند، بیش از این تعداد کشور نسخه‌های دوبله‌شده مجموعه‌های تلویزیونی وی را به نمایش گذاشته‌اند.

آگاتا کریستی اولین داستان خود ـ موضوع پررمز و راز ـ را در سال ۱۹۲۰ منتشر کرد. در همین داستان بود که شخصیت هرکول پوآرو به مردم معرفی شد و بزودی این مرد تبدیل به یکی از باسابقه‌ترین و طولانی‌ترین کارآگاه‌های ماجراجوی دنیای ادبیات و تلویزیون شد. پوآرو در ۳۳ داستان از مجموعه ۵۴ داستان کوتاه کریستی ظاهر شد.

دومین شخصیت معروفی که کریستی معرفی کرد، خانم مارپل است که اولین بار در قصه‌ کوتاهی در سال ۱۹۲۷ به ملاقات خوانندگان آثار ادبی آمد.

نویسنده این شخصیت را با الهام از مادربزرگ و یکی از خاله‌های خود خلق کرد. در دوران جنگ جهانی دوم، کریستی داستان‌های پرده و جنایات خاموش را نوشت.

این داستان‌ها به نوعی قصد داشتند آخرین پرونده‌های ماجراجویانه هرکول پوآرو و خانم مارپل ـ این دو کارآگاه بزرگ تمام دوران ـ را به نمایش بگذارند، اما این دو کتاب امکان انتشار پیدا نکردند و تنها اندکی قبل از مرگ کریستی بودند که منتشر شدند.

این درست در زمانی بود که این نویسنده متوجه شده بود دیگر توانایی نوشتن هیچ قصه‌ای را ندارد. انتشار این کتاب همزمان با موفقیت کلان بین‌المللی مجموعه‌های تلویزیونی پوآرو و مارپل و اکران عمومی نسخه سینمایی قصه «جنایت در قطار سریع‌السیر شرق» (۱۹۷۴)‌ بود.

منتقدان تلویزیونی برای هرکول پوآرو ارزش و اعتباری بالاتر از شرلوک هلمز (خلق‌شده توسط سر آرتور کانن‌دویل که به صورت یکسری مجموعه تلویزیونی موفق و دنباله‌دار درآمد)‌ قائل هستند. تماشاگران تلویزیونی هم با استقبال بیشتر از ماجراجویی‌های کارآگاهانه پوآرو به تایید این دیدگاه پرداختند.

صنعت تلویزیون انگلستان تا به امروز بیش از ۷۰ بار داستان‌های آگاتا کریستی را تبدیل به مجموعه‌ها و فیلم‌های سینمایی تلویزیونی کرده است. این در حالی است که هنرمندان تلویزیونی دیگر کشورها هم قصه‌های خود را از نوشته‌های کریستی گرفته‌اند.

اولین بار در سال ۱۹۳۷ بود که رسانه تلویزیون در انگلستان اقتباسی تصویری از یکی از قصه‌های کوتاه این نوشته را به تماشاگران ارائه داد.

این نمایش، تار عنکبوت نام داشت که براساس نمایش صحنه‌ای آگاتا کریستی به همین نام، به صورت یک نمایش تئاتری تلویزیونی اجرا شد.

در حقیقت، کارگردان نمایش همراه با بازیگران خود این نمایش را در یکی از استودیوهای تلویزیونی و در جلوی سه دوربین اجرا کردند. یک سال بعد، نمایش عشق یک غریبه هم به همین صورت تولید شد.

این نمایش سال ۱۹۴۷ تبدیل به یک مجموعه سه اپیزودی شد و با ترکیب بازیگران جدید و با دکوپاژ سینمایی تولید شد. تا دهه ۸۰ تنها شش بار رمان‌ها و داستان‌های کوتاه کریستی دستمایه اصلی تولید برنامه‌ها و نمایش‌های تلویزیونی شد، اما با ورود به دهه ۸۰ و اشتیاق تهیه‌کنندگان برای بهره‌گیری از شخصیت‌های معروف پلیسی پوآرو و مارپل، شمار تولید مجموعه‌ها و فیلم‌های سینمایی براساس قصه و شخصیت‌های خلق‌شده توسط این نویسنده رشد چشمگیری یافت.

مجموعه تلویزیونی پوآرو اولین بار در دهه ۹۰ میلادی و در سال ۱۹۹۰ بود که ساخته شد. این کتاب هفتمین کتاب آگاتا کریستی بود که شخصیت هرکول پوآرو در آن حضور داشت و قبل از آن در سال ۱۹۴۰ نمایش صحنه‌ای آن با موفقیت زیاد به روی صحنه تئاتر وست‌اند (مرکز اصلی تئاتری انگلستان در شهر لندن)‌ رفته بود.

روس‌ها هم در سال ۱۹۸۹ نسخه سینمایی این قصه را تولید کردند. نقش پوآرو را در مجموعه انگلیسی آن دیوید ساچت بازی کرد و نام و مهر پوآرو برای همیشه روی نام و چهره او خورد.

خانم مارپل هم به واسطه بازی جوآن هیکسن در نقش پیرزن ماجراجو و نکته‌سنج انگلیسی، محبوبیت زیادی در بین اقشار مختلف تماشاگران به دست آورد.

او در دهکده کوچک خود یکسری پلیس‌بازی بانمک درمی‌آورد و برعکس پوآرو، یک کارآگاه آماتور است که همیشه در پایان ماجرا به نتیجه‌های مثبت می‌رسد.

در کنار مجموعه‌های تلویزیونی و فیلم‌های سینمایی که براساس این شخصیت ساخته شد، رادیو و تئاتر هم خود را از ماجراجویی‌های بانمک این پیرزن شیرین‌زبان بی‌نصیب نگذاشتند.

در نسخه آمریکایی مجموعه خانم مارپل، گریسی فیلدز بازیگر انگلیسی‌تبار و قدیمی نقش مارپل را بازی کرد. نکته جالب این که آلمانی‌ها هم در سال ۱۹۷۰ نسخه آلمانی خانم مارپل را با بازی اینگه لانگن تهیه کردند.

هلن هایز هم در ۲ فیلم سینمایی تلویزیونی شبکه CBS در سال‌های ۱۹۸۳ و ۱۹۸۴ نقش خانم مارپل را به عهده گرفت.

از سال ۱۹۸۴ تا ۱۹۹۲ شبکه BBC هم یک مجموعه دنباله‌دار و طولانی از قصه مارپل را با بازی جوآن هیکسن تهیه کرد.

این مجموعه مشهورترین اثر تلویزیونی است که تا به امروز در رابطه با این شخصیت ساخته شده است. شخصیت خانم مارپل در سال ۲۰۰۵ تبدیل به یک آدم کارتونی شد.

انیمیشن ژاپنی ماجراجویی‌های پوآرو و مارپل نه‌تنها این پیرزن را به صورت یک چهره انیمیشنی محبوب درآورد، بلکه به هرکول پوآرو هم رنگ و روی کارتونی داد. این مجموعه کارتونی موفقیت زیادی در ژاپن و دیگر کشورهای آسیایی کسب کرد.

ورایتی ـ TVguide – مترجم :کیکاووس زیاری