حذف دختران در ۷۷ رشته دانشگاهی

احمدی‌نژاد در آن نامه رسمی به‌صراحت عنوان کرده بود؛ «شنیده شده است که در برخی دانشگاه‌ها، رشته‌ها و کلاس‌های تک‌جنسیتی بدون لحاظ تبعات اعمال می‌گردد. ضروری است فوری از این اقدامات سطحی و غیرعالمانه جلوگیری شود.» اما حالا در دفترچه انتخاب رشته کنکور امسال، وضع به‌گونه‌ای است که دختران کنکوری تنها به دلیل جنسیت‌شان نمی‌توانند در ۷۷ رشته مقطع کارشناسی به دانشگاه‌ها راه یابند.

گرچه در کنکور سال گذشته هم دو رشته تحصیلی از ظرفیت پذیرش دختران حذف شده بود، اما امسال حتی رشته‌هایی چون حسابداری، علوم تربیتی و راهنمایی و مشاوره ـ که تحصیل در این رشته‌ها ربطی به جنسیت متقاضی ندارد ـ از تیغ تیز حذف جنسیتی در امان نمانده‌اند.

وزارت علوم: ما مسوول نیستیم

با بالا گرفتن دامنه نارضایتی‌های بسیاری از داوطلبان کنکور، خیلی‌ها منتظر اعلام موضع وزارت علوم درخصوص حذف جنسیتی برخی از رشته‌های کنکور ۹۱ بودند.

در حالی که ابتدا مسوولان وزارت علوم نسبت به این موضوع واکنش اعتراضی نشان دادند و حتی وزارت علوم در مکاتبه با این مراکز آموزش عالی، خواستار توضیح دانشگاه‌ها درباره دلایل این اقدام اخیر شد، اما ابوالفضل حسنی، مدیرکل شورای گسترش آموزش عالی وزارت علوم در همین رابطه به مهر اعلام کرد: شورای گسترش آموزش عالی، هیچ گونه دخالتی در درج ظرفیت پذیرش دانشجو برای دانشگاه‌ها در پورتال سازمان سنجش ندارد.

این مقام مسوول در وزارت علوم با صراحت عنوان کرد: امکان برگزاری کلاس‌های خاص به صورت مجزا برای دختران و پسران و همچنین میزان ظرفیت پذیرش دختر و پسر به‌عهده خود دانشگاه‌های پذیرنده است.

حال با توجه به مواضع کج‌دار و مریز وزارت علوم در موضوع حذف جنسیتی رشته‌ها، این سوال پیش می‌آید، چرا در حالی که این وزارتخانه مسئول مستقیم نظارت بر فرآیند آموزش عالی در تمام دانشگاه‌های کشور است، اما هم‌اکنون وزارت علوم نسبت به تفکیک جنسیتی دانشگاه‌ها از خود سلب مسئولیت می‌کند؟

دلایل مبهم دانشگاه‌ها برای حذف جنسیتی رشته‌ها

در شرایطی که در کنکور امسال، حتی رشته‌هایی مثل حسابداری و شیمی محض هم قربانی حذف جنسیتی شده‌اند، مسوولان برخی از دانشگاه‌ها در اظهارنظرهایی متفاوت به توضیح این تصمیم تازه خود پرداخته‌اند؛ توضیحاتی که البته بیشتر از آن که به‌دلایل منطقی این موضوع اشاره کند، به دلیل‌تراشی‌ها و بازی با کلمات شباهت دارد.

به‌طور مثال، محمد حسین رامشت، رییس دانشگاه اصفهان در این باره می‌گوید: در بررسی که صورت گرفت مشخص شد ۹۸ درصد خانم‌های فارغ‌التحصیل رشته معدن در این رشته مشغول به کار نیستند؛ این درحالی است که هزینه‌ای که در طول دوره دانشجویی صرف دانشجو می‌شود باید بازگشت داشته باشد، بنابراین نیاز است که پذیرش رشته‌ها ساماندهی شود.

حسن زمانیان، رییس دانشگاه لرستان نیز معتقد است: برخی رشته‌ها ماهیت مردانه دارند و باید مرد پذیرش کرد، مانند رشته دامپزشکی که ماهیت آنها مردانه است و نیاز است که هر ساعت از شبانه‌روز برای کار دامپزشکی در روستا حاضر شد و این کار از عهده مردان برمی‌آید.

این در حالی است که از ابتدای تشکیل این رشته‌ها در دانشگاه‌های کشور پذیرش دختران در این رشته‌ها پیش‌بینی شده بود و نمی‌توان پذیرفت که بعد از چند دهه، ناگهان روسای دانشگاه‌ها متوجه شده‌اند این رشته‌ها به درد دختران نمی‌خورد.

زمانیان عنوان می‌کند که صفر کردن پذیرش دختران یا پسران در برخی رشته‌ها، حاکی از ساماندهی کردن پذیرش‌هاست نه حذف آن و این در واقع بیشتر شبیه به بازی با کلمات است.

رییس دانشگاه صنعت نفت هم با بیان این که این دانشگاه دیگر دانشجوی دختر پذیرش نخواهد کرد، تاکید می‌کند: سختی شرایط کار و نبود نیاز فعلی وزارت نفت، منجر به حذف پذیرش دانشجویان دختر در مقطع کارشناسی شده است.

غلامرضا راشد خاطرنشان می‌کند: البته در سال‌های پیش هم تنها ۱۰درصد پذیرش به دانشجویان دختر اختصاص پیدا می‌کرد، یعنی از ۳۰ نفر تنها سه نفر دانشجوی دختر (در دانشگاه صنعت نفت) پذیرش می‌شد.

دانشگاه محقق‌اردبیلی هم از جمله دانشگاه‌هایی است که در جریان کنکور امسال، رکورددار حذف جنسیتی در ۲۴ رشته دانشگاهی است.

مسعود گنجی، رییس این دانشگاه می‌گوید: پذیرش دانشجویان دختر در این رشته‌ها حذف نشده است؛ پذیرش در دانشگاه محقق‌اردبیلی دوظرفیتی شده است؛ به این گونه که اگر دو روان‌شناسی عمومی و بالینی در دانشگاه تدریس می‌شود، مهرماه یکی از این روان‌شناسی‌ها به دانشجویان دختر و یکی به دانشجویان پسر اختصاص داده می‌شود و در بهمن‌ماه پذیرش بالعکس خواهد بود.

در هر حال با وجود اعتراض‌های ادامه‌دار بسیاری از داوطلبان دختر کنکور نسبت به روند بی‌سابقه تفکیک جنسیتی رشته‌ها، همچنان این وضع تغییر نکرده است و شاید اگر در نهایت این مشکل در کنکور ۹۱ حل نشود، آنگاه بتوان آزمون سراسری امسال را جنسیتی‌ترین کنکور تاریخ نظام آموزشی کشور دانست.

امین جلالوند -‌ گروه جامعه