خشکی دهان؛ علائم، علل و درمان

خشکی دهان غالبا که در اثر کمبود ترشح بزاق دهان رخ می دهد، نه تنها به سلامت عمومی بدن آسیب می رساند، بلکه در کیفیت زندگی فرد نیز موثر است.

علت های متفاوتی می توانند سبب خشکی دهان در اشخاص شوند که بنا به سبب ایجادکننده، روش های درمانی مختلفی برای رفع این حالت وجود دارد.

علایم خشکی دهان

– احساس خشک شدن دهان

– بروز مشکل حین صحبت کردن، چشیدن و جویدن غذا

– خشک شدن زبان و یا گلو

– ترک خوردگی لب ها

– ایجاد زخم در دهان

– احساس سوزش در ناحیه دهان

دلایل خشکی دهان

۱- اثرات جانبی مصرف بعضی از داروها: مصرف بعضی از داروها مانند داروهای ضد افسردگی، داروهای آنتی هیستامین و ضد احتقان، داروهای ضد اسهال، شل کننده های عضلانی، داروهای فشار خون بالا، داروهای بی اختیاری ادراری، داروهای بیماری پارکینسون و ایدز و دیابت می توانند منجر به خشکی دهان در اشخاص شوند.

۲- بالا رفتن سن: بالا رفتن سن به خودی خود نمی تواند سبب مهمی برای خشک شدن دهان باشد، اما معمولا اشخاص مسن به سبب درمان های پزشکی و مصرف داروها با این مشکل دست و پنجه نرم می کنند.

۳- درمان های پزشکی: روش درمان بعضی بیماری ها می تواند خشکی دهان را در اشخاص تشدید کند، به طور مثال داروهای شیمی درمانی به سبب آسیب رساندن به سلول های دهان می توانند در کیفیت و کمیت بزاق ترشح شده اختلال ایجاد کنند و خشکی دهان را سبب شوند.

به اشخاصی که دچار خشکی دهان می باشند، پیشنهاد می گردد حداقل سالی دو مرتبه به دندان پزشک مراجعه کنند و از سالم بودن دندان های خود اطمینان کافی کسب کنند، زیرا خشکی دهان سبب تسریع خرابی دندان ها می گردد

هم چنین در طی روش پرتودرمانی (رادیوتراپی) اگر اشعه وارد شده به ناحیه گردن و سر، غدد ترشح کننده بزاق را تحت تأثیر قرار دهد، سبب اختلال در تولید بزاق می گردد. هم چنین بیمارانی که تحت همودیالیز قرار می گیرند، به سبب محدودیت در میزان مصرف مایعات، با خشکی دهان مواجه می شوند.

۴- آسیب های عصبی: اگر طی اتفاق ای (مثل تصادف رانندگی)، به ناحیه صورت و یا گردن فرد آسیب وارد شود و یا تحت عمل جراحی ناحیه گردن و یا صورت قرار بگیرد، احتمال دارد به سبب آسیب عصب هفتم جمجمه ای (عصب فاسیال)، تولید بزاق دچار مشکل شود.

۵- بعضی بیماری ها: ابتلا به بعضی بیماری ها می تواند خشکی دهان را ایجاد کند، مثل سندروم شوگرن، دیابت، ایدز، اضطراب، افسردگی، پارکینسون، عفونت های باکتریایی و ویروسی.

تذکر

مصرف سیگار و تنباکو و الکل نیز منجر به خشکی دهان می گردد و اگر با علل گفته شده همراه شوند، می توانند میزان خشکی دهان را افزایش دهند.

راه کارهای جلوگیری از خشکی دهان

۱- داشتن دندان های سالم یکی از عواملی است که از خشک شدن دهان جلوگیری می کند. حداقل سه بار مسواک زدن در شبانه روز، سبب تمیزی دندان ها شده و دهان را نیز مرطوب نگه می دارد.

۲- نوشیدن مقدار کافی آب در طی شبانه روز برای هر فردی لازم است که این میزان با گرم شدن هوا، بیشتر می گردد.

۳- به اشخاصی که دچار خشکی دهان می باشند، پیشنهاد می گردد حداقل سالی دو مرتبه به دندان پزشک مراجعه کنند و از سالم بودن دندان های خود اطمینان کافی کسب کنند، زیرا خشکی دهان سبب تسریع خرابی دندان ها می گردد. هم چنین دندان پزشک می تواند با بررسی دهان فرد، پیشنهاد های لازم را جهت جلوگیری از خشک شدن دهان ارائه دهد.

۴- جویدن آدامس بدون قند، ارزان ترین و شاید لذت بخش ترین پیشنهاد برای جلوگیری از خشک شدن دهان باشد. جویدن آدامس به تولید و ترشح بزاق کمک بسیاری می کند و در تمام اوقات امکان دسترسی به آن برای همه وجود دارد. البته مصرف آدامس های بدون قند پیشنهاد می گردد، زیرا مصرف آدامس های دارای قند به سلامت دندان ها آسیب جدی وارد می کند.

۵- به اشخاصی که از خشکی دهان رنج می برند پیشنهاد می گردد که از مصرف نوشیدنی های کافئین دار مانند چای، قهوه و نوشابه سیاه (کولا) اجتناب کنند. هم چنین مصرف سیگار و توتون و تنباکو را قطع کنند و هرگز از الکل استفاده نکنند.

۶- به اشخاصی که از خشکی دهان رنج می برند پیشنهاد می گردد که رطوبت محیط زندگی خود را بالا ببرند و از دستگاه بخور در اتاق خود استفاده کنند تا خشک شدن دهان را کمتر احساس کنند.

افرادی که از خشکی دهان رنج می برند، باید بیشتر به بهداشت دهان و دندان خود اهمیت دهند و مسواک بزنند و از دهان شویه و نخ دندان استفاده کنند

۷- مقداری آلوئه ورا را به لثه ها و گونه هایتان از داخل دهان بمالید و یک ساعت صبر کنید. پس از یک ساعت اقدام به خوردن و یا آشامیدن کنید. آلوئه ورا علاوه بر مرطوب نگه داشتن دهان، به پاکسازی دهان و دندان نیز کمک بسیاری می کند.

۸- نوشیدن چای سبز، دمنوش بابونه و یا دم کرده زنجبیل برای تحریک ترشح بزاق مفید است.

چند پیشنهاد

– اشخاصی که از خشکی دهان رنج می برند، باید بیشتر به بهداشت دهان و دندان خود اهمیت دهند و مسواک بزنند و از دهان شویه و نخ دندان استفاده کنند و دفعات مراجعه به دندان پزشک را در طول سال افزایش دهند.

– خشکی دهان می تواند منجر به عفونت و التهاب لثه ها شود. بنابراین تمیزی لثه ها و اهمیت به این عضو بدن بسیار مهم به نظر می رسد.

– اگر خشکی دهان در فردی طولانی شود، باید حتما علل زمینه ای آن را تحت نظارت پزشک پیگیری کند و به آن به چشم یک بیماری نگاه کند و در پی درمان آن برآید. خشکی دهان یکی از علایم اصلی سندروم شوگرن است که نوعی بیماری خودایمنی می باشد.

زهره لطیفی

بخش سلامت ممتاز

مطالب مرتبط:

پیامدهای خشکی دهان

خشکی دهان هم یک بیماری است

علت خشکی دهان چیست

با خشکی گلو چه کنیم؟

خشکی دهان سبب پوسیدگی دندان می‌شود

اسرار مشکلات دهان پیدا شد

۱۰ سبب خشکی لب ها

بوی بد دهان علامت بیماری است

خشکی دهان و خرابی دندان‌ها