جام جم آنلاین: یکی با چهره‌ای مغموم، هنوز رنج دوری از خانواده را هضم‌نکرده، دیگری با سیگاری بر لب، حسرت انتخاب رشته اشتباهش را می‌خورد و آن یکی هم از ترس کارکنان حراست، قلیانش را در گوشه‌ای از خوابگاه مخفی کرده است؛ چه بپذیریم و چه نپذیریم، هر روز این تصاویر رایج در بسیاری از بلوک‌های خوابگاهی دانشگاه‌های سراسر کشور تکرار می‌شود.
براساس آمارهای رسمی وزارت علوم، بالغ بر ۳۰۰ هزار دانشجو در خوابگاهها ساکن هستند، اما آمارهای غیررسمی از وجود حداقل نیم میلیون دانشجوی خوابگاهی خبر می‌دهد.
اگر بخواهیم صریح و براساس مشاهده‌هایمان سخن‌بگوییم، در بسیاری از این خوابگاهها، انواع سیگار، قلیان و حتی مواد مخدر سنگین هم یافت می‌شود که اگر مشکلات روحی روانی دانشجویان، شکست‌های عشقی و افت تحصیلی برخی دانشجویان خوابگاهی را هم در نظر بگیریم، آنگاه می‌توانیم بگوییم که بر فعالیت بیشتر خوابگاه‌های دانشجویی نظارت دقیقی نمی‌شود و بسیاری از دانشجویان ـ بخصوص دانشجویان سال اولی ـ تحت تاثیر آسیب‌های گسترده فضای خوابگاهها قرار دارند.
هرچه بگندد نمکش می‌زنند…
شاید آرزوی هر پدر و مادری باشد که فرزندش در دانشگاه صنعتی شریف درس بخواند؛ دانشگاهی که از آن به عنوان مادر علوم فنی کشور یاد می‌شود، اما حتی دانشجویان نخبه این دانشگاه معتبر نیز از آسیب‌های خوابگاهی در امان نیستند.
چندی است خبری در سایت‌‌های خبری منتشر شده است که بسیاری از کارشناسان آموزشی را در بهت فرو برده است، اصل خبر هم این بود که مدیر امور دانشجویی دانشگاه صنعتی شریف از دانشجویان خوابگاهی این دانشگاه خواسته بود که قلیان‌های خود را تا پایان هفدهم مهر به دانشگاه تحویل دهند و در غیر این صورت دانشجویان خاطی باید واحد دانشگاهی خود را تخلیه کنند و از خوابگاه خارج شوند.
در واقع متن این اطلاعیه به نحوی تنظیم شده بود که همه دانشجویان خوابگاهی دانشگاه شریف را خطاب قرار می‌داد و به طور ناخودآگاه، خواننده اطلاعیه را به این نتیجه می‌رساند که معضل قلیان در معتبرترین دانشگاه صنعتی کشور، یک معضل عمومی است.
محمود بهمن‌آبادی، معاون دانشجویی دانشگاه صنعتی شریف در همین باره به جام‌جم می‌گوید: این اخطار دانشگاه اصلا به این معنی نیست که همه دانشجویان خوابگاهی ما با این مشکل روبه‌رو هستند، البته می‌پذیرم که جمعیت اندکی از دانشجویان ما با این مشکل روبه‌رویند، ولی بیشتر دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف، دانشجویان سالمی هستند.
وی می‌افزاید: دانشگاه صنعتی شریف حدود ۴۰۰۰ دانشجوی خوابگاهی دارد و شاید ۱۰ نفر از این دانشجویان، اقدام به کشیدن قلیان می‌کنند، حتی ما اسامی این دانشجویان را هم می‌دانیم، اما دوست داشتیم که حراستی برخورد نکنیم و خود دانشجویان بیایند و قلیان‌هایشان را تحویل بدهند.
بهمن‌آبادی با بیان این‌که خود دانشجویان از ما خواسته‌اند که با دانشجویان خاطی برخورد کنیم، عنوان می‌کند: ما برای جلوگیری از فراگیر شدن مساله دخانیات در خوابگاهها، این برخورد را انجام می‌دهیم و به نظر ما حتی یک دانشجوی معتاد به سیگار یا قلیان در دانشگاه صنعتی شریف هم زیاد است، اما نباید از یاد ببریم که این مساله فقط مختص دانشگاه شریف نیست و در همه دانشگاه‌های کشور، شاهد گرایش برخی دانشجویان به سمت دخانیات هستیم.
این مسئول دانشگاهی درباره دلایل مصرف دخانیات در دانشگاه صنعتی شریف نیز می‌گوید: برخی دانشجویان دچار مشکلات روحی، روانی، اجتماعی و خانوادگی هستند که معمولا این مشکلات به خوابگاهها هم منتقل می‌شود، همچنین اغلب این‌گونه مشکلات نیز معضلات کلی جامعه است که از بیرون دانشگاه به محیط خوابگاهها منتقل می‌شود.
برون‌سپاری خوابگاهها به دانشجویان آسیب می‌زند
از ابتدای برنامه پنجم توسعه تا به امروز، طرح برون‌سپاری خوابگاه‌های دانشگاهی در بسیاری از دانشگاه‌های کشور شدت گرفته است. برون‌سپاری خوابگاهها به این معنی است که دانشگاه طی قراردادی چندساله، مسئولیت اداره خوابگاهها را به بخش خصوصی واگذار می‌کند تا هم دانشگاه درگیر فعالیت اجرایی گسترده نشود و هم با اشتغالزایی، بخش خصوصی نیز تقویت شود.
اما محمدعلی زلفی‌گل، رییس دانشگاه بوعلی‌سینای همدان ضمن انتقاد از طرح برون‌سپاری خوابگاهها به جام‌جم می‌گوید: طرح برون‌سپاری خوابگاهها، طرح خوبی نبوده و حداقل می‌توانم بگویم در شرایط فعلی این تصمیم درست نبوده است، زیرا به گمان من این طرح موجب ضربه‌های فرهنگی و اجتماعی به دانشجویان ساکن خوابگاهها شده است.
وی اضافه می‌کند: خصوصی‌سازی خوابگاه‌های دانشگاهی بدون نظارت صحیح، به دانشجویان ضربه می‌زند، زیرا از یک طرف بحث سود بیشتر و منافع بخش خصوصی به وسط می‌آید و از طرف دیگر هم با خصوصی‌سازی فعلی، قادر نیستیم که فعالیت‌های فرهنگی را برای کاهش آسیب‌های خوابگاهی انجام دهیم.
راهکارهای وزارت علوم
مسئول اداره خوابگاه‌های دانشجویی کشور، وزارت علوم است و طبیعی است که کارشناسان آموزش عالی و رسانه‌ها، هرگونه آسیب‌های اجتماعی در خوابگاهها را از چشم این وزارتخانه ببینند.
غلامرضا خواجه‌سروی، معاون فرهنگی وزارت علوم در‌این‌باره به جام‌جم می‌گوید: ما در جریان آسیب‌های اجتماعی خوابگاهها هستیم و در نظر داریم که در سال تحصیلی جدید، برای کاهش این‌گونه آسیب‌ها، برنامه‌های تقویت فرهنگی در خوابگاهها را با تاکید بیشتری انجام دهیم.
وی با اشاره به راهکارهای وزارت علوم برای پایین آوردن خطرات اجتماعی خوابگاهها، اظهار می‌کند: هم‌اکنون درحال انجام طرح نیازسنجی از دانشجویان هستیم تا به علایق دانشجویان برای گذراندن اوقات فراغتشان در خوابگاهها، اشراف بیشتری پیدا کنیم؛ همچنین راهکار دومی هم که در این زمینه درحال اجراست، طرح آموزش مسوولان خوابگاهها و به‌روز کردن اطلاعات این مسوولان از آسیب‌های اجتماعی رایج در محیط‌های خوابگاهی است.
این مقام مسوول در وزارت علوم اضافه می‌کند: راهکار سوم وزارت علوم برای کاهش آسیب‌های خوابگاهی، استفاده از ظرفیت‌های فرهنگی خود دانشجویان است تا به شکل روان‌تری، کارهای فرهنگی در خوابگاهها انجام شود.
خواجه‌سروی تاکید می‌کند: در سال تحصیلی جدید نیز از مسوولان همه دانشگاه‌ها خواسته‌ایم تا با حضور در خوابگاهها، مشکلات دانشجویان خوابگاهی را بشنوند و برای حل مشکلات این گروه از دانشجویان و کاهش آسیب‌های اجتماعی در خوابگاهها، با خود دانشجویان مشورت و برنامه‌ریزی کنند.
ارتباط خانواده و دانشگاه، آسیب خوابگاهها را می‌کاهد
بسیاری از والدین گمان می‌کنند که با ورود فرزندشان به دانشگاه دیگر هیچ آسیب اجتماعی، دختر یا پسر دانشجویشان را تهدید نمی‌کند و به همین علت هم هست که شاید خیلی از خانواده‌ها، حتی برای یک بار هم محیط خوابگاهی فرزندشان را از نزدیک ندیده باشند.
رییس دانشگاه بوعلی‌سینای همدان تاکید می‌کند: دو ترم اول دانشگاه، زمان بسیار حساسی برای دانشجویان خوابگاهی است و احتمال دارد که در صورت سهل‌انگاری مدیران خوابگاهها، دانشجویان در محیط‌های خوابگاهی با برخی بزه‌ها آشنا شوند و درواقع همنشین بد روی آنها تاثیر منفی بگذارد، اما در این شرایط خانواده‌ها می‌توانند نقش بسیار مثبتی داشته باشند.
وی عنوان می‌کند: باید ارتباط خانواده و دانشگاه‌ها، بسیار‌بیشتر از سطح فعلی باشد، اما در صورت نبود تعامل گسترده خانواده و دانشگاه و همچنین مدیریت غلط خوابگاهها احتمال‌دارد که ماهیت یک دانشجوی ترم اولی، حتی پس از گذشت سه ماه دگرگون شود.
به هر حال، جدای از مشکلات دانشجویان ساکن خوابگاهها، بسیاری از دانشجویان ساکن شهرهای بزرگ نیز در پانسیون‌های دانشجویی زندگی می‌کنند که حتی مسوولان از تعداد دقیق این پانسیون‌ها هم خبر ندارند؛ چه برسد به این‌که بخواهند بر فعالیت این پانسیون‌های خصوصی نظارتی داشته باشند.
براین اساس توصیه می‌شود مسئولان دانشگاهی کشور با نظارت درست و نه قهری و همچنین استفاده از قالب‌های فرهنگی، از آسیب‌هایی که در خوابگاه‌های دانشجویی کشور وجود دارد، بکاهند.
امین جلالوند – گروه جامعه
jamejamonline.ir – 22 – RSS Version