دوچرخه‌سازان ایرانی مونتاژکار شدند

تابستان که می‌شود، بازار دوچرخه و دوچرخه بازی همانند روزهای این فصل سال، داغ می‌شود، وسیله‌ای که تنها در معدود کشورهایی همچون ایران، وسیله بازی و تفریح است و آنچنان در حمل و نقل درون شهری مطرح و نمایان نیست.

با این حال در کشور ما با آغاز فصل گرما، تب استفاده از این وسیله بالا می‌رود و بازار دوچرخه‌فروشان، تعمیرکاران و حتی پنچری‌گیران حسابی داغ و پررونق می‌شود. این وسیله تفریحی، ورزشی که زمانی رویای دوران کودکی ما بوده از سال‌های دور و در ابتدای دهه ۵۰ خورشیدی در کارخانه‌های ایرانی ساخته می‌شد و در کنار آن دوچرخه هایی از کشورهایی مانند چین، هند و اروپای غربی به کشور وارد می‌شد و هنوز هم تعدادی از این دوچرخه‌ها به ویژه دوچرخه‌های خاص چینی که روزگاری به وسیله کار قشر لحاف دوزان تبدیل شده بود به صورت بسیار محدود در برخی مناطق دیده می‌شود.

با اتمام جنگ تحمیلی راه اندازی کارخانه‌های مختلف در سراسر کشور پیگیری شد که از جمله آنها، کارخانه‌های دوچرخه‌سازی بود، کارخانه‌هایی که میزان تولید کشور را افزایش دادند و ادامه آن روند، کشور را از واردات دوچرخه‌های مختلف خارجی بی‌نیاز می‌کرد.

کارخانه‌های دوچرخه‌ای که به مونتاژ موتور سیکلت مشغولند

با این حال رشد و توسعه کارخانه‌های دوچرخه سازی کشور نیز همانند صنایع دیگر با باز شدن دروازه‌ها به روی شرق در یک دهه گذشته به تدریج متوقف شد و دوچرخه‌های چینی و تایوانی به سرعت در مقابل محصولات ایرانی ارز اندام کردند.

واردات دوچرخه در یک دهه گذشته سرعت شتابانی داشت و این موضوع سبب شد که کارخانه‌های تولید دوچرخه عطای تولید را به لقایش ببخشند و یا به تولید و مونتاژ موتور سیکلت روی آورند، همچون کارخانه بزرگ و معتبر ایران دو چرخ که در سال ۱۳۴۷ به عنوان نخستین کارخانه دوچرخه سازی در کشور آغاز به کار کرد و هم‌اکنون این کارخانه به تولید انواع موتور سیکلت مشغول است و یا به مانند کارخانه‌های دیگر به تولید محدود دوچرخه و لوازم یدکی آن مشغول شوند، مانند کارخانه دوچرخه سازی آساک  دو چرخ قوچان که بزرگترین مجتمع صنعتی تولید دوچرخه در خاورمیانه است و در سال ۱۳۷۷ برای تولید و صادرات انواع دوچرخه راه اندازی شد.

ظرفیت یک میلیونی که هیچگاه بالفعل نشد

در حال حاضر تعداد تولیدکنندگان دوچرخه در ایران حتی به تعداد انگشتان یک دست نیز نمی‌رسد و توان تولید دوچرخه در ایران که در سال‌های دهه ۷۰ در حدود یک میلیون در سال بود هیچگاه بالفعل نشد و واردات گسترده تا به امروز این ظرفیت را به صورت بالقوه نگه داشت.

کشش ۷۰۰ هزاری بازار دوچرخه

“علی طالعی”، مدیرعامل شرکت آساک دوچرخ قوچان در خصوص وضعیت بازار دوچرخه می‌گوید: بازار دوچرخه‌های ساخت داخل با ورود دوچرخه‌های چینی در رکود به سر می‌برد.

وی معتقد است: دوچرخه‌های چینی از لحاظ کیفیت نیز مانند کالاهای دیگر چینی حدود ۳۰درصد پایین‌تر از تولیدات داخلی است.

طالعی در حالی که کشش بازار دوچرخه را حدود ۷۰۰ هزار دستگاه اعلام می‌کند، می‌افزاید: تولیدکنندگان داخلی توان تولید این میزان و حتی بیشتر را با کیفیت بهتر دارند و نیازی به واردات نیست ولی متاسفانه واردات بی‌رویه و بدون برنامه این باز‌ار را با رکود مواجه کرده است.

مدیرعامل شرکت آساک دوچرخ و دبیر انجمن دوچرخه‌سازان ایران می‌افزاید: این شرکت که بزرگ‌ترین تولیدکننده انواع دوچرخه در خاورمیانه است در سال گذشته ۳۵۰ هزار دستگاه انواع دوچرخه تولید و به بازار عرضه کرد و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال جاری این میزان به ۴۰۰ هزار دستگاه برسد.

وی معتقد است: به دلیل واردات، بیشتر دوچرخه‌های ساخت داخل در انبارها خاک می‌خورد و متقاضی برای خرید آنها نداریم.

به گفته طالعی دوچرخه‌های ایرانی ارزان‌تر از دوچرخه‌های خارجی هستند و با قیمتی حدود ۸۰ تا ۱۹۰ هزار تومان به فروش می‌رسند، البته این قیمت‌ها تا حد زیادی به سایز، مدل‌ و طرح دوچرخه بستگی دارد.

تابستان‌هایی که عید دوچرخه فروشان  است

“خداداد عسگرزاده”، یکی از فروشندگان انواع دوچرخه در میدان گمرک نیز، در مورد وضعیت بازار این کالا، می‌گوید: «فروشندگان دوچرخه چشم انتظار زمان پایان امتحانات مدارس و آغاز تعطیلات تابستان هستند، زیرا بیشترین متقاضیان دوچرخه را نوجوانان و دانش آموزان تشکیل داده وبهترین زمانی که این بازار رونق یافته و جنب و جوشی در آن ایجاد می شود، فصل تابستان است.»

علی عسگری نیز یکی دیگر از فروشندگان دوچرخه در میدان گمرک معتقد است: دوچرخه‌های ساخت داخل به مراتب از دوچرخه‌ای واردتی از چین و تایوان با کیفیت تر هستند ولی قیمت پایین و ارزان محصولات چینی بازار را از دست تولید کنندگان ایرانی خارج کرده است.

وی تاکید می‌کند: شرکت‌های چینی چند سالی است که محصولا ت خود را با نام محصولات تایوانی به تاجران ایرانی عرضه می‌کنند و این موجب آشفتگی بازار دوچرخه شده است.

با وضعیت کنونی تعطیلی کارخانه‌های محدود دور از انتظار نیست

آنچه که مسلم است، دوچرخه و دوچرخه سواری در ایران بیش از آنکه وسیله  و راه  و روشی برای مدیریت حمل و نقل و باز کردن گره کور ترافیک و آلودگی هوا باشد، وسیله‌ای برای تفریح تعداد محدودی از نوجوان و جوانان در فصل گرم سال و در تعداد محدودی از اماکن تفریحی همچون پارک‌ها است.

غلبه چنین رویکرد و نگاهی امروزه شاید یکی از دلایل اصلی رکود صنعت دوچرخه سازی کشور در کنار واردات گسترده به کشور باشد و با تداوم چنین روندی صنعت دوچرخه سازی کشور اینده روشنی نخواهد داشت و باید منتظر تعطیلی چند کارخانه محدود ساخت دوچرخه در کشور باشیم، کارخانه هایی که زمانی با هدف تولید و صادرات به کشورهای منطقه با سرمایه های بسیار احداث و راه اندازی شده بود.(سایت تولید ایرانی)