درباره حضور دوبلورها در حیطههای مختلف هنری
جام جم آنلاین: شاید این حرفها از پشتوانه قابل دفاعی برخوردار نباشد و طرحش بیش از هر چیز برآمده از تجربه و شناخت شخصی باشد.
سلیقه و نظری که البته میتواند مشترک بین نگارنده این سطور و آنهایی باشد که یاد و خاطرهای از دوران طلایی دوبلاژ فیلم در ایران دارند و بخشی از خاطرات سینماییشان با آن صداهای آشنا و خاطره انگیز پیوند خورده است.
یاد و خاطرهای که در دوران اخیر و به واسطه عملکرد بعضی گویندگان و دوبلورها درحال تخریب و از بین رفتن است و همین زوال و نابودی تدریجی، انگیزه نوشتن این یادداشت است.
دورانی را به یاد داریم که دوبلورها و گویندگان فیلم از آفتابی شدن در انظار، مصاحبه و مثلا حضور در تلویزیون اکراه داشتند و چنین شیوهای را مغایر با ذات و ماهیت حرفهشان میدانستند و حق با آنها بود.
بخش عمدهای از جذابیت و کشش آن صداها، مدیون ناشناخته بودن چهره صاحبانش بود و تجسم ناپذیری آن. البته بودند برنامههایی مانند«صداهای ماندگار» که مبنایشان بر حضور صداپیشهها و مصاحبه با آنها بود و طبعا در چنین برنامهای حضور شخص گوینده گریزناپذیر و ضروری مینمود.
اما نکته اینجاست که حداقل در آن برنامهها، این حضور در پیوندی تنگاتنگ و به بهانه آن فیلمهای درخشان و دوبلههای ماندگار شکل میگرفت و آن حضور در حد یک حضور صرف باقی میماند و عملکردی از جانب گوینده و دوبلور در کار نبود.
ما با چهره آنها آشنا میشدیم، اما این آشنایی، صرفا در حد تغییر کردن تصور احتمالی ما از چهره آن دوبلور باقی میماند و خدشه و آسیبی در کار نبود.
اما در سالهای اخیر، اصرار بعضی گویندگان به حضور بیش از حد در تلویزیون، آن هم در حیطهای غیر از حیطه دوبله فیلم، کار را به دلزدگی و تخریب کشانده است.
برای مثال، یکی از دوبلورهای بسیار باسابقه و متبحر که از استادان این حرفه است، تلاش کرد ذوق خود را در بازیگری بیازماید و جلوی دوربین کارگردانان مجموعههای تلویزیونی قرار بگیرد.
حاصل کار در هر دو موردی که او را در این کسوت دیدیم، بسیار ضعیف بود و در یکی از آن دو مورد، حتی پهلو به کمدی هم میزد و نتیجه نهایی واقعا جای هیچ بحث و توجه جدی نداشت.
همچنان که همین گوینده بهطور وسیع، گویندگی بسیاری از آگهیهای تلویزیونی را بهعهده گرفته که البته محتوای بعضی از آنها با صدای او هیچ تناسبی ندارد و حاصل کار را بشدت تصنعی و انجام شده از سر اجبار جلوه میدهد.
چیزی که نمونههایش را در مورد دیگر دوبلورهای سینما هم شاهد بودهایم و نتیجه همه آن موارد چیزی در حد هیچ بوده است؛ هیچی که در ازای از دست رفتن بخشی از آن خاطره و گذشته درخشان بهدست آمده است.
البته بدیهی است در چنین مواردی، باید اقتضاهای مالی و تنگناهای معیشتی این قشر را هم در نظر گرفت. اما چرا باید آنهایی را که تحت هیچ شرایطی تن به مخدوش کردن گذشته و سابقه خود نمیدهند و آنها را که براحتی قافیه را میبازند، یکسان فرض کرد و از تفاوتها نگفت؟ جوانترهایی هستند که به اقتضای جوانی و صدالبته اقتضای روزگار، دست به چنین تجربههایی میزنند، بازیگری میکنند، در نقش مجری برنامههای تلویزیونی ظاهر میشوند و البته در اغلب موارد بیش از آن که به دست بیاورند، از دست میدهند.
البته حرجی به جوانترها نیست. اما انتظاری که از قدیمیترها و استادان این حوزه میرود، چیز دیگری است.
میتوان قبول کرد عدهای از این بزرگواران به دلایل مختلف مجبور به حضور در این عرصه باشند و البته شاید حق هم با آنها باشد اما رعایت حداقل کیفیتها و کمی وسواس در انتخابها، کمترین چیزی است که از آنها انتظار میرود.(جام جم – ضمیمه قاب کوچک)
مسعود ثابتی
jamejamonline.ir – 22 – RSS Version