ممتاز نیوز : به طــور کلی، الکل در تمام کشورها در ایجاد بیمـــاریهای اجتماعی نقش عمدهای ایفا میکند. یکی از مهمترین مشکلاتی هم که الکل ایجاد میکند در بروز تصادفهای رانندگی است.
استفاده از مشروبات الکلی میتواند روی رانندهها اثر بگذارد، حتی یکی دو ساعت بعد از آن، چرا که بدن میتواند مواد الکلی را تا حد معین و ثابتی جذب کند و بسوزاند.
به همین خاطر اگر راننده از یک نسبت بیشتر مصرف کند، الکل درون رگهایش میماند و به طور دائم در رفتار او اثر میگذارد.
مصرف مواد الکلی، علاوه بر اینکه موجب کمبود هماهنگی اندامهای فکری،کندی تصمیمگیری و خوابآلودگی می شود، روی نحوه رانندگی نیز تأثیر فراوان دارد، بدین طریق که توجه راننده را در محیط اطراف و قسمت درونی وسیله نقلیه معطوف میسازد. در نتیجه مانع بررسی دقیق راننده از مسیر مقابل میشود و او نمیتواند به درستی پیشبینی رویدادهای چند لحظه بعد را بنماید.
همچنین باید توجه داشت که رانندگی در حال مستی و خوردن مواد الکلی اغلب باعث از دست دادن کنترل رانندگی می شود و عامل مهمی در تصادفهای جادهای محسوب میشود.
هماکنون نیز ثابت شده مصرف الکل حتی مصرف کم آن بخصوص اگر با دیگر مواد اعتیادآور همراه باشد به مهارت رانندگی صدمه و آسیب جدی میرساند، چرا که زمان پاسخدهی عصبی را کاهش میدهد.
این موضوع که رانندگی در حال مستی خطر عمدهای را برای عموم افراد ایجاد میکند از نخستین روزهای ترافیک شناخته شده است. در قانونی که سال ۱۸۷۲ در انگلستان تصویب شد کسی که وسیله نقلیه دارای موتور بخار را در حال مستی هدایت میکرد مشمول جریمه زندان میشد.
در بسیاری از کشورها نیز سازمانها، نهادهای اجتماعی و مجلات پرطرفداری وجود دارند که به طور انحصاری به موضوع تأثیرات الکل بر ایمنی ترافیک اختصاص دارند. تنها در مروری بر یک جنبه از این موضوع یعنی تأثیرات الکل در مهارتهای مربوط به رانندگی، بیش از یکهزار و ۷۳۳ تیتر مقاله مشخص شده است. در مروری دیگر ۷۳۸ مقاله جدید در مورد تأثیر خاص الکل به دست آمده است. تعداد زیادی از مقالههای جدید نیز هر ساله منتشر میشود.
الکل و میزان خطر تصادف
باید توجه داشت اثر مستقیم الکل بر کارایی راننده یا رفتار او نیست که آن را در ایمنی ترافیک تا این حد بااهمیت میکند بلکه تغییرات میزان خطر تصادف ناشی از تغییرات در کارایی و رفتار رانندگان است که اهمیت دارد. از نخستین روزهای پیدایش خودرو، به خوبی روشن بود که مصرف الکل میزان خطر تصادف را به شدت افزایش میدهد چرا که الکل در رفتار تأثیر عمدهای دارد از جمله کاهش خودداری از بروز احساسات و احتیاط فرد و افزایش حس تهاجم و خطرپذیری. در حالی که چنین تغییراتی در رفتار دارای تأثیرات مؤثر بزرگی در ایمنی ترافیک باشند. الکل تنها به این دلیل تلفات را افزایش میدهد که خطر تصادف را افزایش میدهد.
از افزایش نقش الکل با افزایش شدت تصادف چنین برمیآید که تأثیر اصلی الکل این است که رفتار راننده را در مورد خطرپذیری بیشتر و انتخاب سرعتهای بالاتر تغییر میدهد. اگر تنها اثر آن نقص در کارایی راننده بود – که منجر به خطای وی میشود- آنگاه ممکن بود افزایش مشابه میزان خطر تصادف در تمام شدتها مشاهده شود. چنین به نظر میرسد که رانندگان در حال مستی کارهایی را انجام میدهند که در هنگام هوشیاری انجام نمیدهند و به ندرت پیش میآید کارهایی را که در زمان هوشیاری با مهارت انجام میدهند در حال مستی ضعیفتر انجام دهند.در سال ۲۰۰۶ در امریکا تصادفات ناشی از مصرف الکل، موتوسیکلتسواران بیش از سایر وسایل نقلیه بوده است.
سهم هر یک از وسایل نقلیه در این تصادفها نیز به این شرح بوده است:
موتوسیکلت ۲۷ درصد، خودروی شخصی ۲۳ درصد، کامیون سبک ۲۴درصد، کامیون سنگین یک درصد.
مقدار بالای مصرف الکل در گروه سنی ۳۹-۳۵ سال به مقدار ۴۱ درصد و در گروه سنی ۴۴-۴۰ سال ۳۹ درصد و در گروه سنی ۴۹-۴۵ سال در حدود ۳۴ درصد بوده است. آمارها نشان میدهد موتوسیکلتسوارانی که به دلیل مصرف بالای الکل در تصادفها کشته شدهاند هنگام شب ۴۳ درصد و در طول روز ۱۲ درصد بودهاند. یعنی در شب ۳ برابر روز بوده است.
براساس گزارشهای ارائه شده، موتوسیکلتسوارانی که الکل بالا مصرف کردهاند در ۴۵ درصد موارد از کلاه ایمنی استفاده کردهاند و برای سایر موتوسواران میزان کاربرد کلاه ایمنی ۶۶ درصد بوده است.
در همین حال باید توجه داشت که رانندگی در حال مستی عامل ۳۰درصد تصادفات منجر به فوت است.
الکل با توجه به سرعت بسیار کمی که از بدن دفع میشود حتی محتاطترین رانندگان را هم میتواند غافلگیر کند.الکل از دشمنان شماره یک ایمنی در رانندگی بوده و اثرات کم آن نیز خطر تصادف را افزایش میدهد. مقدار الکل در خون اگر بین ۳ دهم درصد تا نیم گرم بر لیتر باشد توهم آغاز شده و راننده اقدام به حرکات خطرآفرین میکند و همچنین برآورد درستی از فاصلهها ندارد. تا ۸دهم گرم واکنشها کند شده و بیش از آن فرآیند تصمیمگیری و تطبیق با وضعیت ترافیکی را دچار مشکل میکند.
بررسیها نشان میدهد خطر تصادف مرگبار با وجود نیم گرم بر لیتر الکل در جریان خون دو برابر افزایش مییابد. میزان ۸ دهم این خطر را ده برابر کرده و رسیدن میزان الکل به ۲/۱ گرم بر لیتر این خطر را تا ۳۵ برابر افزایش میدهد.
بدن یک فرد سالم در هر ساعت یکدهم تا ۱۵ صدم گرم بر لیتر در خون الکل دفع کرده و هیچ عاملی نمیتواند موجب تسریع این فرایند شود.این در حالی است که مصرف نوشیدنیهای الکلی در کشور ما حرام و غیرقانونی بوده و در قانون جدید جرایم رانندگی جریمهای تا ۲۰۰ هزارتومان و کسر امتیاز منفی از گواهینامه نیز برایش پیشبینی شده است.
پیشگیری از رانندگی درحال مستی در سایر کشورها
صدمات زیادی که الکل در ترافیک به وجود آورده موجب اقدامات پیشگیرانه زیادی شده است. اگرچه پیشرفتهای بسیاری انجام شده اما باز هم الکل یکی از عوامل عمده در تلفات و سوانح ترافیکی در تمام جوامعی است که الکل در آنها مصرف میشود. در ابتدا اقدامات پیشگیرانه به استفاده از قوانین کیفری برای تنبیه متخلفان متمرکز شده بود. ولی بعدها حمایت سازمانهای غیردولتی و مردمی، تأثیر فراوانی در مهار رانندگان الکلی به دنبال داشت.در سالهای ۱۹۸۰ اقداماتی توسط گروههای فعال به نمایندگی خانوادههای قربانیان موارد رانندگی در حال مستی صورت گرفته است.
انجمن «مادران بر ضد رانندگی در حال مستی» بهترین نمونه شناخته شده از این گروهها است. انجمن MADD توسط فردی پس از آنکه یکی از دخترهای ۱۳ ساله دوقلویش را یک راننده مست با خودرو کشت تأسیس گردید.این حادثه هولناک روز ۳ ماه مه سال ۱۹۸۰، زمانی رخ داد که دختر نوجوان در یک راه مخصوص دوچرخه در حال پیادهروی بود. راننده پیشتر نیز به علت تخلف متهم شده و تنها دو روز قبل از تصادف از زندان آزاد شده بود. جرم قبلی او هم تصادف در حال مستی و فرار پس از تصادف بود. آزادی این راننده توسط دادگاه توجه افراد را به ناکارآمدی سیستم قضایی در حفاظت از مردم در مقابل حوادث غمانگیزی مانند این مورد جلب نمود.
٭ مدیر گروه ترافیک دانشگاه
علوم انتظامی و عضو مرکز پیشگیری
از سوانح دانشگاه شهید بهشتی
٭ منبع : روزنامه ایران
منبع: ممتاز نیوز