روزی که پری از خانه رفت+تصویر

به گزارش گروه وبگردی ممتاز نیوز، درست یک روز بعد از آن که مشاور ارشد میراث فرهنگی از تخریب عمارت‌هایی که جزیی از خاطره جمعی را می‌سازند صحبت کرد، در یکی از خیابان های شمالی شهر خانه بنان در حال فرو ریختن بود. خانه ای ۲۰۰متری در خیابان نیاوران، جمال آباد، نبش کوچه مینا که از این به بعد باید اسکلت‌های فلزی یک آپارتمان نوساز را به جای آن ببینیم.

محمد بهشتی، وقتی دربارهٔ تخریب بناهای تاریخی صحبت می‌کند، از فاجعه شهری نام می‌برد. فاجعه‌‌ای که با تخریب خانه‌های تاریخی تهران آغاز شده و کم‌کم پایتخت را از خاطره تهی می‌کند. بهشتی معتقد است تخریب این خانه به مثابه آن است که بگوییم تهران صاحبان اصلی خود را از دست داده است.

خانه بنان در خیابان نیاوران تهران

خانه دو طبقه بنان، حیاطی پر از چنار و اقاقیا و پیچک های قدیمی داشت که او از سال ۵۴ به مدت ۱۰ سال در آن زندگی کرد. بعد از مرگ بنان، همسرش ساکن این خانه بود تا ۱۱سال قبل که دیگر سربالایی های ارتفاعات شمال تهران، امکان تردد را از او گرفت و پری بنان، خانه را فروخت و به جای دیگری از شهر نقل مکان کرد. تا آن زمان مجسمه‌ نیم‌تنه استاد بنان که توسط جوانی کرمانی ساخته شده بود تنها نشانی به جا مانده از او بود که در همین خانه نصب شده بود اما بعد از اسباب کشی پری‌دخت آور، این مجسمه هم از خانه خارج شد.

بهشتی معتقد است که «ما هنوز یاد نگرفتیم، شواهد مربوط به خاطراتمان را حفظ کنیم. دوران سختی را داریم طی می‌کنیم. شهر به مثابه چیزی بودن با شهر به مثابه جایی بودن در تضاد و تعارض است.»

خطر بیخ‌گوش خانه‌ها

قبل از آنکه خانه بنان تخریب شود، گودبرداری در همسایگی خانه تاریخی عین‌الدوله و بعدتر ساخت پاساژ بر ویرانه‌های سرای دلگشا و در حریم کاخ گلستان تهران دوستداران میراث فرهنگی را نگران از دست دادن هویت فرهنگی تهران کرده بود.

عمارت تاریخی عین الدوله

باغ تاریخی عین الدوله که ۱۵سال قبل به تملک شهرداری درآمد، مدتی پیش با ساخت یک ساختمان ۲۵طبقه مورد تهدید قرار گرفت. این خانه در جریان جنگ جهانی دوم میزبان سران سه کشور روسیه، انگلیس و آمریکا بود و کنفرانس مشهور تهران هم در همین عمارت برگزار شد. اما ساخت ساختمان تجاری مسکونی ۲۵ طبقه در منطقه ۴تهران سبب قطع هزار اصله از درختان باغ شد و اگرچه کار تا مرحله گودبرداری هم رسیده بود، اما شهرداری با خرید دوباره زمین، ساخت بنا را متوقف کرد.

اما کمی دورتر از خانه تاریخی عین الدوله، یک میراث جهانی هم در میدان ارک تهران در معرض نابودی قرار گرفت. کاخ گلستان با از دست دادن حریم تاریخی خود تا پای خروج از میراث جهانی یونسکو هم پیش رفت و هنوز کشمکش ها برای حفظ آن ادامه دارد. بهانه این اتفاق، پاساژ تازهی است که قرار است روی ته مانده‌های سرای تاریخی دلگشا که در دولت احمدی‌نژاد تخریب شده بود ساخته شود. پاساژی که با ارتفاع بلندش حریم کاخ گلستان را به عنوان اولین بنای جهانی شده تهران به خطر می‌اندازد.

خانه سیمین دانشور و جلال آل احمد

خانه‌ای که لوکیشن شد

خانه سیمین دانشور و جلال‌آل‌احمد هم حال و روز بهتری ندارد. از دو سال قبل، بعد از فوت سیمین این خانه در کش و قوس انحصار وراثت افتاد تا ثبت آن در فهرست میراث ملی با مشکل رو به رو شود. حالا اگرچه خواهر و شوهرخواهر سیمین دانشور در این خانه سکونت دارند اما بعد از ۶۰ سال که از ساخت آن به دست جلال می‌گذرد، این خانه تبدیل به لوکیشین سریال‌های تلویزیونی شده است. در روزهای قبل بخش‌هایی از سریال بچه ‌های نسبتا بد به کارگردانی سیروس مقدم در این خانه تصویربرداری شده و به نظر می رسد ادامه این روند تخریب خانه تاریخی این دو چهره را در پی داشته باشد.