سایه تحریم بر توافق ‌ژنو

ایران > سیاست‌خارجی– گروه سیاسی:
چهارشنبه‌ این هفته دور بعدی مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵در ژنو ازسرگرفته می‌شود و در همین فاصله کوتاهی که از مذاکرات سه روزه ۱۶، ۱۷و ۱۸‌ماه جاری می‌گذرد، تلاش‌ها برای کامل شدن توافقاتی که در مذاکرات قبلی ناتمام ماند مشهود است.

رفع موانعی که فرانسه در مسیر مذاکرات ژنو۲ایجاد کرد این بار مسئله‌ای است که مذاکره‌کننده غربی باید راه‌حلی برای آن بیندیشد و نظر دولت این کشور را با ۵عضو دیگر گروه موسوم به ۱+۵همسو کند. پس از پیشنهاد‌هایی که بعضی دیپلمات‌های اروپایی به فرانسه برای مسدود نکردن مسیر توافق در پرونده هسته‌ای ایران داشتند، رسانه‌های غربی نقل قولی از یک مقام ارشد در دولت آمریکا را منتشر کردند که در جمع خبرنگاران دربارهٔ رسیدن به یک توافق هسته‌ای با ایران در دور بعدی مذاکرات ابراز امیدواری کرده است.

این مقام آمریکایی اگرچه خواسته بود که نامش ذکر نشود اما خبرگزاری‌های غربی به نقل از او گزارش دادند که «در مذاکرات ۲۰نوامبر که درخصوص موضوع هسته‌ای ایران از سر گرفته می‌شود کاملا محتمل است که کشورهای ۱+۵و جمهوری اسلامی به توافق برسند.» به نقل از این مقام آمریکایی گروه ۱+۵در زمینه خطوط فعلی توافق پیشنهادی «اتحاد کامل» دارند. وزیر خارجه روسیه هم مشابه همین پیش‌بینی را اعلام کرد که ایران و گروه ۱+۵ به‌احتمال بسیار دربارهٔ سندی مشترک به توافق خواهند رسید که متن آن توسط نیروهای خارجی تحمیل نشده است.

براساس گزارش راشاتودی سرگئی لاوروف این را هم گفته که ایران و گروه ۱+۵ تفاوت‌های بزرگی ندارند. چنین احتمالی با توجه به تلاش‌هایی که دوطرف تا آخرین ساعات مذاکرات دور قبلی برای انتشار یافتن متن بیانیه توافق مشترک بین خود داشتند دور از ذهن نیست.

این بیانیه اگرچه انتشار یافتن نیافت اما خبرها مذاکرات حکایت از آن داشتند که با توافق بر سر بعضی جزئیات مذاکرات در تاریخ بعدی مسیر ساده‌تری پیش‌رو خواهد داشت. جدای از انتقادهایی که از فرانسه به‌دلیل سنگ‌اندازی در مذاکرات با ایران صورت گرفت در آمریکا نیز رئیس‌جمهور و معاون وزیرخارجه ایالات متحده کنگره این کشور را از تصویب تحریم‌های بیشتر علیه ایران به‌دلیل تأثیری که می‌تواند بر ناکام گذاشتن توافق هسته‌ای با ایران داشته باشد برحذر داشتند و نسبت به عواقب احتمالی آن اخطار دادند. مقام ارشد دولت آمریکا که خبرگزاری‌های غربی عنوان پایان خوش پرونده هسته‌ای درصورت توافق با ایران را به نقل از او منتشر کرده‌اند با اشاره به همین اختلاف‌نظرها میان دولت آمریکا و کنگره این کشور گفته است: با وجود ادامه تلاش‌ها در کنگره برای تشدید تحریم‌ها علیه ایران، بعضی از سناتورهای صاحب‌نفوذ آمریکایی با آن مخالفت کرده‌اند.

چنین حساسیت‌هایی برای حفظ آنچه در مذاکرات میان ایران و گروه ۱+۵گذشته پس از آن صورت می‌گیرد که مقامات آمریکایی و اروپایی در چند روز قبل تأکید کرده‌اند در گام نخست توافق با ایران، کاهش تحریم‌ها به‌صورت محدود صورت می‌گیرد تا ساختار تحریم‌ها تا زمان دستیابی به توافق نهایی، بر هم نخورد. هرچند که مقامات آمریکایی این کاهش تحریم‌ها را «هدفمند و برگشت‌پذیر» توصیف کرده‌اند ولی گام آخری که ایران در پیشنهاد خود به غرب پیش‌بینی کرده متضمن رفع دائمی این تحریم‌هاست.

با این همه رژیم صهیونیستی همچنان ساز خودش را می‌زند و مواضع نخست‌وزیر این رژیم نشان می‌دهد که فرانسه در مذاکرات ژنو۲در حفظ منافع رژیم صهیونیستی بر آمریکا پیش‌دستی کرده است. بنیامین نتانیاهو در گفت‌وگو با روزنامه فیگارو از فرانسه خواست موضع‌اش در برابر ایران را در دور بعدی مذاکرات پیرامون برنامه هسته‌ای تهران ضعیف نکند و گفت: ما امیدواریم که فرانسه ضعیف نشود. ما به‌ مصمم و منسجم فرانسه در قبال ‌ایران درود می‌فرستیم. نتانیاهو در مذاکرات ژنو۲هم نسبت به توافق در پرونده هسته‌ای ایران اعلام نارضایتی کرده بود ولی اتفاقات اخیر نشان داد که صورت‌بندی نهایی مذاکرات هسته‌ای را رژیم صهیونیستی به تصویر نمی‌کشد.

قبل از مذاکرات ژنو۳هم به نقل از یک مقام آمریکایی کاترین اشتون، رئیس سیاست خارجه اتحادیه اروپا بیستم نوامبر (۲۹آبان) پیش از برگزاری دور تازه مذاکرات ایران و ۱+۵در ژنو با محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران دیدار و گفت‌وگو خواهد داشت. به نقل از این مقام آمریکایی پیشرفت‌ها در مذاکرات کاملا مثبت است، اما اطمینان دادن‌ این نکته که آیا توافق به‌دست آمده وجهه خوبی خواهد داشت، امری مشکل است. او با بیان اینکه اعمال تحریم‌های تازه علیه ایران به حسن نیت به‌وجود آمده در مذاکرات تازه لطمه می‌زند گفته است: مقام‌های آمریکایی و بریتانیایی در پیش‌نویس توافق پیشنهادی، کاهش موقت تحریم‌ها در مورد ایران را مدنظر قرارداده‌اند.

ظریف در گفت‌وگویی که دیروز با ایسنا داشت قبل از مذاکرات بار دیگر اعلام کرد که حق غنی‌سازی‌ ایران براساس ان. پی. تی حقی غیرقابل انفکاک است و افزود: آنچه برای ما ضروری است این است که همه طرف‌ها به ایران که این حق خود را در زمینه غنی‌سازی‌ اعمال می‌کند احترام بگذارند و از تضییع حق ایران اجتناب کنند. محمدجواد ظریف خاطرنشان کرد: این مسیری است که مشغول بحث دربارهٔ آن هستیم. امیدواریم که در طول مذاکرات و در نگارش متن توافق نهایی بتوانیم این موضوع را به‌صورت جدی مورد توافق قرار دهیم.