سفر به چشمه های طبیعی یکی از رایج ترین سفرهای دوستداران طبیعت و همچنین افرادی است که در پی استفاده از خاصیت درمانی این مناطق هستند.
تجربه خاطره انگیز سفر به مناطق طبیعی دارای چشمه های قابل استفاده می تواند فرصت مناسبی برای برقراری ارتباط با فرهنگ های بومی و همچنین تمدد اعصاب در آب های شفابخش و سودمند این چشمه ساران و زدودن خستگی و غبار راه از تن و بدن خسته مسافران باشد.
اگرچه امروزه بسیاری از هتل های مدرن و پنج ستاره دنیا برای جلب رضایت مشتریان خود، سرویس هایی عجیب و غریب مانند شست وشوی پای مسافران با آب چشمه های طبیعی ارائه می دهند که در آن بنا به درخواست مسافر، پاهای او با آب معدنی و گرم منتقل شده از یکی از چشمه های آب معدنی به همراه عطر و گل شسته می شود، ولی این خدمات به هیچ عنوان نمی تواند جایگزین مزایای طبیعی آب چشمه ها در خود منطقه شود که گذشته از استفاده از زیبایی منطقه، در پرداخت هزینه اضافه برای سرویس های این چنینی در هتل ها نیز صرفه جویی می شود.
عموما چشمه هایی که خاصیت شفابخش و درمانی به صورت استحمام را دارند شامل چشمه های آبگرم می شوند.
چشمه های آبگرم به دو نوع تقسیم می شوند. نوع نخست چشمه های آبگرمی که منابع آب زیرزمینی هستند و بر اثر فشار و فعل و انفعالات گدازه های مذاب لایه های زیرین زمین درجه حرارت بالایی پیدا می کنند و در حالت عادی به اندازه ای این حرارت زیاد است که برخورد آن با پوست انسان می تواند آسیب رسان باشد ولی خوشبختانه این آب های گرم شده در طول مسیری که از اعماق زمین تا سطح آن طی می کنند، با آب های زیرزمینی دیگر مخلوط شده و دمای آنها تعدیل می شود و درنهایت هنگام خروج با گرمایی قابل تحمل و مناسب به سطح زمین می رسد. نوع دیگر این چشمه ها، از بخار خمیره سنگ های سوزان درون پوسته زمین به وجود می آیند. در سراسر دنیا چشمه های آب گرم بیشتر در نزدیکی کوه های مراکز آتشفشانی قرار دارند.
این چشمه ها در طبیعت بوده و مالک شخصی ندارند ولی در برخی موارد ممکن است به دلیل ایجاد خدمات رفاهی در اطراف آن از مراجعه کنندگان ورودیه دریافت شود.
البته در اینجا باید به یک نکته بسیار مهم اشاره کرد که چشمه های آبگرم با چشمه های آب معدنی فرق دارد ولی امکان دارد که چشمه آب معدنی، سرد یا گرم باشد.
این چشمه ها می توانند جاذبه گردشگری مناسبی برای مناطقی باشد که به طور طبیعی گردشگران کمتر به آن سفر می کنند ولی با ارائه امکانات و تبلیغات مناسب می توان از این اماکن به عنوان مقصد گردشگران مختلفی استفاده کرد که با انگیزه های متفاوتی ازجمله درمان، تمدد اعصاب و… به آنها مراجعه می کنند.
در سطح دنیا نمونه های بسیاری از این قبیل وجود دارد که شاید بتوان بهترین مورد مشابه آن را در ایران، سرعین اردبیل دانست که بدون اغراق بیش از نیمی از گردشگرانی که به این منطقه سفر می کنند، هدفشان مراجعه به حمام های چشمه آبگرم سرعین است.
خدماتی که در مراکز درمانی چشمه های آبگر م ارائه می شود، بسیار متنوع و گسترده و وابسته به موقعیت چشمه و امکانات تعبیه شده در آن است.
عموما در چشمه های آبگرم ساده ترین و ابتدایی ترین امکانات ارائه شده، حمام های اختصاصی جهت شست وشو و زدودن لایه های مرده پوست با آبگرم است.
در کنار این حمام ها امکاناتی از قبیل ماساژ و استفاده از گیاهان دارویی برای درمان بیماری های مختلفی ازجمله عوارض و ضایعات پوستی و… نیز می تواند به گردشگران ارائه شود.
موضوع درمان بخشی و فواید پزشکی موجود در آب های معدنی و چشمه های آب گرم مربوط به دوران امروز نیست و اگرچه پزشکی مدرن آن را کاملا تایید کرده است ولی در روزگار گذشته نیز حکما و طبیبان به خاصیت درمانی چشمه های آبگرم اشاره کرده اند که از مشهورترین آنها می توان بقراط و ابن سینا را نام برد.
در اغلب چشمه های معدنی و گرم، گازهای زیادی مانند ئیدروژن سولفوره، دی اکسیدکربن و مواد رادیواکتیو وجود دارد.
در بخش های مختلف ایران، چشمه های آبگرم متعددی وجود دارد که در این میان، استان اردبیل دارای بیشترین آنهاست و استان های مازندران، گیلان و هرمزگان نیز از این حیث در رتبه های بعدی قرار می گیرند.
کورش تعالی
روزنامه جام جم