ظرف سنگی، سنگ کلیه نمی‌آورد

سلامت > عمومی– گروه دانش و سلامت – فتانه انفرادی:
اخیرا برخی منابع خبری ادعا کرده‌اند که براساس یافته‌های جدید دانشمندان مصرف غذا در ظروف سنگی خطر سنگ کلیه را افزایش می‌دهد و کسانی که غذاهای آبکی مانند انواع آش و سوپ را در ظروف سنگی پخت‌وپز می‌کنند در معرض خطر سنگ کلیه هستند.

این خبر چند روز قبل روی خروجی سایت باشگاه خبرنگاران قرار گرفت. اما آیا بین ابتلا به سنگ کلیه در افراد و ظروف مورد استفاده مردم رابطه‌ای وجود دارد؟ این بحث را با ۲ نفر از استادان و متخصصان تغذیه در کشور به گفت‌وگو گذاشته‌ایم تا صحت و سقم آن را بررسی کنیم. دکتر منصور رضایی، استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره صحت و سقم این موضوع گفت: اینکه گفته شود مصرف غذاهای آبکی در ظروف سنگی افراد را درمعرض خطر سنگ کلیه قرار می‌دهد، مبنای علمی ندارد و صحیح نیست.
او افزود: به اعتقاد من، هیچ رابطه‌ای بین مصرف غذاهای آبکی در ظروف سنگی و ابتلا به سنگ کلیه وجود ندارد.

این متخصص تغذیه اظهار داشت: از لحاظ علمی چندین عامل احتمال ابتلا به سنگ کلیه را افزایش می‌دهد که یکی از آنها بحث استعداد ژنتیک است. به‌عبارت بهتر، وراثت در ابتلا به سنگ‌کلیه نقش دارد.او افزود: از سوی دیگر، افرادی که مصرف مایعات آنها در طول شبانه‌روز کم است بیشتر در معرض خطر ابتلا به سنگ‌کلیه هستند به همین دلیل توصیه می‌شود که افراد روزانه و به‌طور منظم از مایعات استفاده کنند.

رضایی اظهار داشت: برای پیشگیری از ابتلا به سنگ کلیه، میزان مصرف مداوم مایعات در روز ۲٫۵لیتر از انواع مایعات است و این بدان معنا نیست که افراد صرفا به نوشیدن آب اکتفا کنند بلکه این مقدار شامل انواع مایعات از قبیل شیر، ماست و دوغ هم می‌شود. بنابراین اینکه افراد تصور کنند که باید حتما برای پیشگیری از ابتلا به سنگ کلیه روزانه فقط ۸ لیوان آب بنوشند تصور اشتباهی است چرا که مصرف انواع مایعات در روز به ازای هریک کیلو کالری دریافتی فرد در روز یک سی‌سی مایعات است.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در ادامه تصریح کرد: مصرف غذاهای فیبردار نیز خطر ابتلا به سنگ کلیه را کاهش می‌دهد چرا که مصرف غذاهای فیبردار از قبیل میوه و سبزیجات، انواع حبوبات و غلات سبب می‌شود تا محیط ادرار قلیایی شود و قلیایی‌شدن ادرار باعث رسوب نکردن سنگ می‌شود و این درحالی است که مصرف غذاهای حیوانی به‌دلیل آنکه محیط ادرار را اسیدی می‌کند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش می‌دهد.

رضایی یکی دیگر از عواملی که احتمال ابتلا به سنگ کلیه را افزایش می‌دهد، کم تحرکی اعلام کرد و افزود: نداشتن تحرک لازم سبب رسوب سنگ در کلیه خواهد شد و به همین دلیل به افراد توصیه می‌کنیم که از بی‌تحرکی پرهیز کنند چرا که در چنین شرایطی کلسیم بیشتری از استخوان برداشت می‌شود و غلظت کلسیم در ادرار افزایش می‌یابد.

این متخصص تغذیه همچنین درباره نوع ظروفی که برای طبخ و نگهداری مناسب است، گفت: واقعیت علمی آن است که هر ظرفی برای طبخ و نگهداری غذا محاسن و معایبی دارد اما در هرحال بهترین ظرف برای طبخ، نگهداری و پخت غذا ظروف پیرکس است چرا که در ظروف پیرکس کمترین واکنش بین غذا و ظرف اتفاق می‌افتد. دکتر سیدمرتضی صفوی، مدیرگروه تغذیه دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان هم در این‌باره گفت: اینکه اگر در ظروف سنگی غذا طبخ شود افراد مستعد مبتلا به سنگ‌کلیه می‌شوند مبنای علمی ندارد.

او اظهار داشت: سنگ کلیه بر اثر کریستال‌های نمک و مواد موجود در غذا ایجاد می‌شود و معمولا به‌تدریج اندازه سنگ‌های کریستال بزرگ می‌شود. این استاد دانشگاه با بیان اینکه افزایش فیبرغذایی باعث کاهش سنگ به‌خصوص سنگ‌های کلسیمی می‌شود، افزود: کم‌تحرکی نیز از عواملی است که در ابتلا به سنگ کلیه دخیل است چرا که در مواقعی که فرد بیمار یا ناتوان است این امر می‌تواند باعث افزایش غلظت کلسیم در ادرار شود.

صفوی افزود: علاوه براین پرکاری تیروئید نیز سبب افزایش دفع کلسیم می‌شود به‌طوری که حدود دوسوم افرادی که بیماری غدد درون‌ریز دارند مبتلا به سنگ کلیه می‌شوند چرا که این اختلال باعث بروز ۵درصد سنگ‌های کلسیمی می‌شود. این متخصص تغذیه گفت: نقص در تولید آمونیاک به وسیله کلیه و مصرف زیاد نمک نیز سبب افزایش دفع کلسیم در ادرار می‌شود و علاوه براین افزایش اگزالات ادرار هم می‌تواند سنگ کلسیمی ایجاد کند. او افزود: مصرف زیاد پروتئین‌های حیوانی نیز باعث افزایش دفع کلسیم می‌شود.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه جنس سنگ در افرادی که مبتلا به سنگ کلیه هستند متفاوت است، گفت: سنگ اگزالات و فسفات کلسیم معمولا در میانسالی اتفاق می‌افتد که پرکاری تیروئید و افزایش اسید اوریک سبب بروز آن می‌شود به همین دلیل توصیه می‌شود که از غذاهای بسیار چرب حیوانی و گوشت قرمز به مقدار زیاد، زردی تخم‌مرغ، آبگوشت، کله‌پاچه، مغز، زبان و جگر، کره و خامه پرهیز شود.