علایی: گفتمان اهل سنت نسبت به اهل شیعه بسیار خشونت‌آمیزتر است

یک کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: برای کاهش چالش تقابل بین شیعه و سنی لازم است تا مسلمانان به گفتمان امام خمینی (ره) در بدو انقلاب اسلامی دربارهٔ وحدت بین مسلمین باز گردند.

به گزارش خبرنگار سیاسی خارجی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، حسین علایی، استاد دانشگاه و تحلیل‌گر مسائل بین‌المللی در نشست “چالش‌های شیعه و سنی در منطقه” که صبح یک‌شنبه در موسسه دیپلماسی ایرانی برگزار شد، افزود: ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی فرصت‌هایی را برای وحدت میان شیعه و سنی ایجاد کرد و امام خمینی (ره) فتاوای بسیار مهمی را در این زمینه صادر کردند که مهم‌ترین آن‌ها اقتدا به اهل سنت در نماز جمعه و جماعات به ویژه در مسجدالحرام و مسجدالنبی بود. تعیین هفته وحدت در سال‌روز تولد پیامبر رحمت (ص) تلاشی برای کاهش اختلافات تاریخی در بین مسلمانان و جمع کردن آن‌ها تحت پرچم توحید و لا اله الا الله بود. ایران به تقویت نگاه ضدسلطه غرب و شرق در بین مسلمانان همت گماشت و سعی کرد تا مساله فلسطین را از یک مساله عربی به دغدغه همه مسلمانان عرب و غیرعرب تبدیل کند. اما دستگاه‌های جاسوسی غربی با استفاده از زمینه‌های تاریخی اختلاف بین اهل تسنن و مسلمانان شیعه سعی کردند تا از تضاد بین شیعه و سنی استفاده کنند تا از این طریق از حملات گروه‌های سلفی و القاعده علیه اسراییل و آمریکا در امان باشند. قتل عام بیش از ۱۰۰ شیعه در پاکستان در ماه‌های قبل و حمله به مساجد و حسینیه شیعیان در عراق و کشتار مسلمانان نمازگزار در کشورهای اسلامی حکایت از موفقیت قدرت‌های سلطه‌جو در گسترش اختلاف بین مسلمانان دارد.

او ادامه داد: پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، روحانیت علاوه در بین شیعیان در بین اهل تسنن هم تقویت شد. برای مثال در بلوچستان و کردستان ایران که ساختار اداره آن‌ها تا حدودی فئودالی و مبتنی بر خانواده‌های بزرگ و قبیله‌ها و عشایر بود بر هم خورد و روحانیت اهل تسنن در مقابل سران عشایر و طوایف محلی تقویت شدند. علایی گفت: معتقدم در این زمینه یک سناریوی آینده‌نگر وجود نداشت و در این میان بسیار از جریان‌های افراطی مثل القاعده نیز فرصت را برای تقویت خود در جهان اسلام مغتنم شمردند. جریان القاعده ابتدا از جریان‌های مبارز اهل سنت بودند که در مقابله با اشغال افغانستان توسط شوروی عمل می‌کرد و ایران هم به مجاهدین افغانی با نگاه انقلابی می‌نگریست و در بسیار جاها هم از آن‌ها در برابر سلطه الحاد حمایت می‌کرد.

این کارشناس مسائل بین‌الملل تصریح کرد: اما متاسفانه روحانیت اهل تسنن نتوانست گروه‌های جهادی اهل سنت را از افراطی‌گری دور کند و آن‌ها به‌جای مقابله با سلطه آمریکا بر خاورمیانه و تلاش برای آزادی فلسطین از چنگال صهیونیست‌ها به جان شیعیان بی‌دفاع در بعضی از کشورهای اسلامی مانند عراق و پاکستان افتاده‌اند و در سوریه نیز به درگیری‌های فرقه‌یی ‌ دامن می‌زنند. هم اکنون مشخص شده است که بافت عشیره‌یی و قبیله‌یی قدرت بیش‌تری در جلوگیری از افراط‌گرایی گروه‌هایی مانند القاعده داشته است و از طریق سران عشایر بهتر می‌توان از خشونت‌های فرقه‌یی در بعضی از مناطق مانند بلوچستان جلوگیری کرد.

وی یکی از معضلات امروز شیعیان و اهل سنت در منطقه را نبود وحدت و هم‌گرایی میان این دو دانست و گفت: نبود وحدت و هم‌گرایی میان اهل شیعه و سنت، سبب ایجاد معضلاتی برای مسلمانان در عراق و افغانستان و پاکستان و لبنان شده است و این معضلات بسیار تحریک‌کننده و خطرآفرین می باشند.

علایی با اشاره به رقابت قدرت‌های بزرگ در منطقه، گفت: تا وقتی بین قدرت شیعه در ایران و قدرت اهل سنت در کشورهایی مثل عربستان و مصر هم‌گرایی ایجاد نشود و جلوی ارسال پول کشورهایی مانند قطر به افراطیون گرفته نشود، کشتار و خشونت در میان این دو طایفه از مسلمین ادامه خواهد داشت.

این کارشناس مسائل بین‌المللی با اشاره به تلاش آمریکا برای تسلط بر منطقه، خاطرنشان کرد: آمریکا به دنبال استفاده از فرصت‌ها در منطقه خاورمیانه برای دستیابی به منافع بیش‌تر خویش است. هر وقت میان ایران و آمریکا بر سر منافع مشترک مثل سرنگونی صدام و کنار زدن طالبان در منطقه همکاری صورت گرفته است، امنیت مسلمانان افزایش یافته است و کشتارهای مردم بی‌گناه کاهش یافته است. اما وقتی در این حوزه، گفتمان‌ها از یکدیگر فاصله گرفته و تضادها افزایش یافته است منطقه شاهد افزایش خشونت‌ها و کشتار بین مسلمانان به ویژه در مناطق شیعه‌نشین بوده‌ است.

او با بیان این که متأسفانه همیشه کشتار از طرف بعضی از افراطیون اهل سنت آغاز شده است و این یک واقعیت تاریخی است، تصریح کرد:‌ این اقدام سبب شده تا بعضی از شیعیان تنها در شرایطی که خواسته‌اند واکنشی به اقدام‌های خشونت‌آمیز داشته باشند و از حمایت دولت‌ها مأیوس شده‌اند دست به واکنش بزنند که این هم مشکل را حل نکرده است. بنابراین می‌توان گفت که لازم است تا گفتمان اهل سنت و شیعیان از خشونت‌ فاصله گرفته و به سوی هم‌گرایی پیش رود همان‌طور که در قرآن حتی پیشنهاد شده که با اهل کتاب هم بر روی مواضع مشترک تفاهم شود. قال الله الحکیم: قل یا اهل الکتاب تعالوا الی کلمه سواء بیننا و بینکم الا نعبد الا الله.

علایی تاکید کرد: معتقدم نقش دولت‌ها در کنترل بحران و چالش میان شیعه و سنی در منطقه بسیار حائزا همیت است و در این میان دولت جمهوری اسلامی ایران با کمک سایر دولت‌های مسلمان برای حل این مسائل باید سناریوی جامعی طراحی کند تا سیاستی که اول انقلاب برای هم‌گرایی میان اهل شیعیان و اهل سنت وجود داشت در عمل و در گفتمان توسعه پیدا کند.

انتهای پیام