فریب محصولات رژیمی را نخورید

محصولات رژیمی کالری کمتری در مقایسه با نوع معمول دارند. در واقع، اساس تهیه محصولات رژیمی، کم کردن یا حذف عوامل انرژی‌زا (به خصوص قند و چربی) و جایگزین کردن عوامل غیرانرژی‌زا یا کم‌انرژی به جای این گونه ترکیبات است.

افرادی که قصد کاهش وزن دارند، فرآورده‌هایی را که با عنوان کم‌چرب به بازار عرضه می‌شوند، معجزه روش‌های مدرن در عرصه مهندسی تولید محصولات غذایی می‌دانند. بر اساس مطالعات تازهی که در این زمینه انجام گرفته است، روغن‌های مصنوعی تازه که جذب بدن نمی‌شوند و میزان کالری کمتری دارند، مانع از افزایش وزن اشخاص نخواهند شد.

غذاهایی که برای تهیه آن‌ها از روغن‌های مصنوعی استفاده و با عنوان محصولات کم‌چرب تولید می‌شوند، نه‌تنها سبب کاهش وزن نمی‌شوند بلکه زمینه‌ای را برای افزایش وزن اشخاصی که از این گروه مواد غذایی تغذیه می‌کنند، ایجاد می‌کنند. می‌توان گفت اشخاصی که از ترکیب غذاهای کم‌چرب و پرچرب تغذیه می‌کنند، در مقایسه با اشخاصی که تنها محصولات غذایی پرچرب می‌خورند، بیشتر در معرض ابتلا به چاقی می باشند. البته محققان تاکنون دلایل قانع‌کننده‌ای برای توجیه این موضوع نیافته‌اند، اما به نظر می‌رسد افزایش وزن اشخاص در نتیجه مصرف روغن‌های مصنوعی و محصولات غذایی کم‌چرب به این سبب است که عملکرد بدن در شناسایی و تشخیص مولکول‌های چربی و واکنش به این گروه از چربی‌ها در مقایسه با روغن‌های طبیعی متفاوت است. بر اساس این نظر، زمانی که مغز مولکول‌های چربی را شناسایی می‌کند، بدن را برای ورود میزان بالایی از کالری آماده و برای تنظیم اشتهای فرد، مکانیسم‌هایی را تنظیم می‌کند، اما وقتی به طور ناگهانی متوجه می‌شود مولکول‌های چربی شناسایی‌شده از انواع چربی‌های مصنوعی می باشند که در مقایسه با چربی‌های طبیعی کالری کمتری دارند، در سیستم عملکرد بدن اختلال ایجاد می‌شود. 

بنابراین مغز، اختلال ایجاد شده را با افزایش نیاز بدن به جذب کالری جبران می‌کند که این تغییر سبب افزایش اشتها و در نتیجه افزایش وزن فرد خواهد شد. البته از آنجا که این تحقیقات روی گروهی از موش‌ها انجام گرفته است، محققان تصور می‌کنند این گروه از چربی‌ها روی اشتهای اشخاص تأثیر مشابهی ندارد و به همین سبب، لازم است تحقیقات بیشتری در این زمینه روی انسان‌ها انجام شود تا واکنش بدن نسبت به چربی‌های واقعی و مصنوعی مورد بررسی قرار گیرد. به هر حال باید پذیرفت، خوردن غذاهایی که به طور طبیعی چربی و کالری کمتری دارند، بهتر از مصرف مواد غذایی است که برای تهیه آن‌ها از چربی‌های مصنوعی یا شیرین‌کننده‌های جایگزین قند استفاده می‌شود.

در تبلیغات ادعا می‌شود که محصول‌های رژیمی، کم‌کالری و مناسب برای اشخاصی می باشند که به دلایل مختلف (دیابت، چاقی و…) باید میزان قند مصرفی‌شان را کاهش دهند. اما در واقع سبب کم‌کالری بودن این محصول‌ها، قند و شکر مصنوعی است که در آن‌ها استفاده می‌شود. ترکیب این قندها در بدن همانند قند و شکر معمولی متابولیزه نشده و در نتیجه میزان کالری تولیدی‌شان کمتر است اما این شیرین‌کننده‌های مصنوعی – به غیر از آسپارتام که از بعضی واحدهای پروتئینی تشکیل شده است – ترکیب‌های شیمیایی شیرین‌کننده‌ای می باشند که بعضی حتی تا ۲۰۰ یا ۳۰۰ مرتبه شیرین‌تر از ساکاروز می باشند و به سبب اینکه در بدن متابولیزه نمی‌شوند عملاً اثر قند معمولی را ندارند.

خوراکی‌هایی مثل قند، نوشابه، مربا و عسلی که به عنوان رژیمی تبلیغ می‌شوند به سبب داشتن این ترکیب‌های شیمیایی می‌توانند مضر باشند و مصرف بیش از حدشان می‌تواند سلامت فرد را به خطر بیندازد. به هر حال نباید از این موضوع غافل شد که این ترکیب‌ها، شیمیایی می باشند و باید از بدن دفع شوند و در نتیجه کار بسیاری را به کبد و کلیه تحمیل می‌کنند و اگر مداوم مصرف شوند، آثار منفی فراوانی روی بافت کبد و کلیه می‌گذارند. از سوی دیگر، چون شیرینی آن‌ها بیش از قند و شکر معمولی است، حس چشایی را دچار سردرگمی می‌کند. در واقع فردی که به مصرف خوراکی‌هایی با قند مصنوعی عادت می‌کند حساسیت سلول‌های چشایی‌اش تغییر می‌کند و مواد غذایی که شیرینی معقول دارند را شیرین حس نمی‌کند بنابراین به اشخاصی که در مصرف قندهای ساده محدودیت دارند، پیشنهاد می‌کنم قندهای معمولی را به میزان کم مصرف کنند و سراغ مصرف قندهای مصنوعی و محصول‌های رژیمی نروند زیرا عوارض مصرف این محصول‌ها بیش از عوارض ناشی از مصرف قندهای ساده است.

این محصول‌ها را فقط باید در حد کم و در مدت زمانی کوتاه مصرف کرد به طور مثالً به یک بیمار دیابتی اصلاً پیشنهاد نمی‌شود هر روز صبح مربای رژیمی بخورد و خیالش راحت باشد که هیچ قندی در بدنش بالا نمی‌رود. این محصول‌ها مخصوصاً برای بیماران دیابتی که مشکل متابولیک دارند بسیار مسئله‌ساز است. در ضمن معمولاً با خوراکی‌های دیگری خورده می‌شوند که خودشان مشکلات عدیده‌ای ایجاد می‌کنند. یک بیمار دیابتی نوع ۲ که اضافه‌وزن دارد با مصرف ساندویچ همراه نوشابه رژیمی یا کره همراه مربای رژیمی، کالری اضافی دریافت می‌کند و مشکلش دو برابر می‌شود.

فرآوری: مریم مرادیان نیری

بخش تغذیه و آشپزی تبیان

منابع:

جام جم – سهیل امیری

سلامتیران – دکتر محمدرضا وفا، متخصص تغذیه و رژیم درمانی

مطالب مرتبط:

آیا محصولات رژیمی برای دیابتی‌ها قابل اعتمادند؟

شیرین‌کننده‌های مصنوعی خطرناک‌تر از قند

بیسکویت‌های سبوس‌دار لاغرتان نمی‌کنند

نکاتی دربارهٔ‌ی نمک‌های رژیمی (نمک پتاسیم)

نان‌های رژیمی هم چاق می‌کند

شکر قهوه‌ای رژیمی نیست

نوشابه بدون قند ننوشید!

شیرین کننده‌های مصنوعی لاغرتان نمی‌کنند