قلعه ایرج ورامین،بزرگترین بنای خشتی جهان

قلعه ایرج دژی باستانی است در نزدیکی شهر پیشوای ورامین در استان تهران . ابعاد این قلعه بزرگ خشتی در حدود ۱۴۴۰ در ۱۲۸۰ متر است . امروزه از چهار دروازه آن ، تنها دروازه اصلی باقی مانده است .
به باور بعضی ، قلعه ایرج همان دژ وارنا است که در « وندیداد » نام آن آمده ‌است .این قلعه یکی از بزرگترین قلعه های ایران به حساب می آید این قلعه به شکل مستطیل است و ساختمان آن با خشت و گل ساخته شده . قلعه ایرج یکی از قلعه های خشتی مهم جهان است که با ارتفاع ۵۰ فوت ، وسعت ۲۰۰ هکتار و ابعاد ۱۲۰۰ در ۱۰۰ متر در دوران ساسانی ساخته شده است . البته باستان شناسان به سبب نبود کاوش های مورد نیاز، نظرقطعی دربارهٔ قدمت آن نداده اند .
این بنای تاریخی که بزرگترین قلعه خشت و گل دفاعی جهان به شمار می رود در سمت شمال جاده ارتباطی ورامین به پیشوا قرار گرفته و در ۴ جهت بنا، دروازه هایی به منظور فراهم ساختن امکان ورود و خروج به داخل این بنای ساخته شده است .از چهار دروازه تنها دروازه اصلی که در شمال شرقی این گنجینه عظیم واقع شده هنوز پس از گذشت قرن ها پایدار باقی مانده است .در وندیداد آمده است : « اهورا مزدا گفت آفریدم قلعه ای چهار گوش با نام وارنا » . بعضی کارشناسان و متخصصان تاریخی این قلعه را همان قلعه ایرج ورامین می دانند .