ماهیت تئاتر بر دیالوگ است

این برنامه بخش‌های مختلفی چون بررسی مشکلات تئاتر، نقد و بررسی تئاترهای در حال اجرا، اتاق خبر، رویدادهای هفته و مسابقه‌ای برای بینندگان دارد که می‌توان گفت در مجموع از یک برنامه تخصصی در رابطه با حوزه تئاتر نشان دارد.

اولین موضوعی که می‌توان به عنوان ویژگی مثبت این برنامه و الگویی برای ساخت برنامه‌هایی اینچنینی مطرح کرد، انتخاب گروه سازنده برنامه است که همگی متخصصان این حوزه هستند.

عنصری که نادیده گرفتن آن ساخت برنامه‌ای چون مجله تئاتر را به مثابه راه رفتن بر لبه تیغ می‌کند و البته مربوط به ماهیت این هنر می‌شود، مخاطب برنامه است.

باید توجه داشت تئاتر به دلیل محدودیت ارائه، اجرا و مخاطب، از برد کمتری نسبت به دیگر هنرهای نمایشی چون سینما برخوردار است بنابراین سازندگان برنامه باید هوشیار باشند که با انتخاب هر اجرای تئاتر به عنوان سوژه نقد، ناخودآگاه تعدادی از بینندگان برنامه را که به هر دلیلی موفق به دیدن آن تئاتر نشده‌اند از دست می‌دهند.

البته مجله تئاتر برای پوشش دادن این کاستی تدابیری اندیشیده که قابل ملاحظه است. به عنوان مثال با ارائه گزارش تصویری از تئاتر مورد بحث، یک تصور کلی به بیننده داده می‌شود.

تدبیر دیگر این برنامه پرداختن به مسائل، رویدادها و مشکلات تئاتر و جامعه تئاتری در کنار نقد اثر است که دغدغه همه هنرمندان این عرصه در سراسر کشور به حساب می‌آید.

منوچهر اکبرلو، مجری برنامه ـ که خود مدرس و پژوهشگر حوزه تئاتر است ـ اگرچه می‌توانست یکی از نقاط قوت برنامه باشد، عاری از عیب نیست و گاه به دلیل تمایل فراوان به دادن اطلاعات شخصی خود به مخاطب، نوعی بی‌نظمی فاقد زیباشناسی تصویری به برنامه تحمیل می‌کند که به مذاق مخاطب خوش نمی‌نشیند.

موضوع دیگری که هم در مورد مجری و هم کارشناس برنامه اشکان غفار عدلی صدق می‌کند و قابل انتقاد است، انتخاب سوال و شیوه پرسیدن آن از مهمانان برنامه است.

انتخاب سوال به عنوان یک عنصر سازنده و پیش برنده بحث در یک برنامه تخصصی و زنده از اهمیت بالایی برخوردار است.

سوالی که توسط مجری و کارشناس پرسیده می‌شود باید کارگشا و منطبق با سوالاتی باشد که در ذهن بینندگان تلویزیون هم مطرح می‌شود. نباید جهتگیری داشته باشد و منجر به جنجال‌آفرینی شود.

بی‌توجهی به این مساله، فضای برنامه را به تشویش می‌کشد و بیشتر از این که کارگشا باشد، مشکل‌آفرین می‌شود.

باید به خاطر داشت که مهمانان برنامه قرار است پاسخگو باشند، نه خبرساز. استفاده از سوالات سطحی و جهتگیری شده جز جنجال و در ادامه خبرسازی، موضوع دیگری در پی ندارد.

منتقد برنامه، امین عظیمی هم گاه به این ورطه می‌افتد و پیش از این که اعتماد مهمان را در نقدی که قرار است به کارش شود، جلب کند با اتخاذ لحنی ناصحیح در لحظات آغازین بحث، او را به ورطه مقابله و جدال می‌کشاند.

باید توجه داشت ماهیت تئاتر بر دیالوگ کردن است که این دیالوگ یا دیالکتیک چیزی نیست جز دوگویی، جز گفت و شنود و اگر این گفت و شنود بدرستی انجام نشود تبدیل می‌شود به گفت‌وگو. یعنی هر دو می‌گویند و هیچ کدام حاضر به شنیدن حرف دیگری نیستند و حاصلی جز بحث و جدال دربر نخواهد داشت.

این موضوع در اتاق خبر به گونه دیگری تجلی می‌یابد. گویندگان این بخش بهاره برهانی و فریبرز دارایی هستند که هر دو دستی در مطبوعات دارند. متاسفانه این دو، بخصوص بهاره برهانی در اتاق خبر، هنگام گفتن اخبار مربوط کاملا رویکرد فکری خود را رو کرده و جهتگیری دارند.

گاه هنگام خواندن خبرها چنان به هیجان می‌آیند که لکنت و سکته به کلام آنها راه می‌یابد. البته در اتاق خبر مجله تئاتر قرار نیست اخبار به صورت تیتروار عنوان شود و کاملا مشهود است در این بخش قصد بر آن است که به تحلیل اخبار پرداخته شود؛ اما تحلیل نباید به قضاوت بینجامد و و گویندگی را به مخاطره بیندازد.

مجله تئاتر در بخش تصویری بدرستی از انسجام و زیباشناسی تئاتری بهره می‌برد. استفاده از دکوری شبیه سالن ‌های تئاتر، تصویر و صدابرداری خوب و در نهایت تیتراژی که به صورت بروشور تئاتر ارائه می‌شود نشان از شناخت درست و دانش بصری سازندگان مجله تئاتر دارد.(جام جم – ضمیمه قاب کوچک)

مریم رها