ممتاز نیوز – طی مصوبه ای که هیات دولت امروز تصویب کرد واحد پول رسمی ایران از ریال به تومان تبدیل شد. مشکلاتی که ریال داشت دلیل تصمیم دولت حسن روحانی بر تغییر واحد پول ایران را عملی کرد. مشکلات ریال در ادامه می آید.
ریال نخستین بار در سال ۱۷۹۸ میلادی معروف شد. ریال سکه‌ای جهانی بود که ۱۲۵۰ دینار یا یک‌هشتم تومان ارزش داشت. از سال ۱۸۲۵ ریال از رواج افتاد و به‌جای آن قران، که معادل هزار دینار (یک‌دهم تومان) ارزش داشت، رواج یافت (به‌این‌ترتیب، واحد پول ایران وارد سیستم اعشاری شد). در سال ۱۹۳۲ (۱۳۱۱ خورشیدی) ریال جایگزین قران شد. همچنین ریال به صد دینار جدید تقسیم‌پذیر بود.
واحد پول ایران در زمان محمدشاه قاجار (۱۲۵۰–۱۲۶۴ هـ. ق) از مسکوکات نقره و معادل ۱۲۵ دینار بود. در اواخر قاجاریه ریال معادل یک قران و پنج شاهی بود.
واحد پول ایران از سدهٔ هفتم هجری تا زمان اوایل حکومت پهلوی دینار بود. یک تومان واحد شمارش برای دینار و برابر ده قران یا ده‌هزار دینار بود. مشکلات ریال را بررسی می کنیم.
در سال ۱۳۰۸ ناگهان واحد پول «تومان» کنار گذاشته شد و واحد «ریال»، که ریشهٔ اسپانیایی و پرتغالی دارد و سابقهٔ تاریخی در ایران نداشت، به‌عنوان واحد رسمی پول ایران برگزیده شد. ریال در میان مردم مقبولیت و رواج نیافت و مردم ایران ۱۰ ریال را یک تومان فرض کردند و در میان مردم، واژگان تومان و قران (تُمَن و قِرون) کاربرد دارد و واحدهای رسمی ریال و دینار در محاورات مردم استفاده نمی‌شود. حتی در میان رسانه‌های ایران و مسئولان کشوری نیز استفاده از تومان مرسوم‌تر است.
مشکلات ریال
با وجود کنار گذاشتن رسمی تومان در سال ۱۳۰۸ (دورهٔ زمامداری رضاشاه پهلوی) و تغییر واحد پولی، بسیاری از مردم واحد پولی ریال را به کار نگرفتند و به ازای هر ۱۰ ریال از ۱ تومان استفاده کردند. با وجود گذشت سالیان بسیار هنوز واحد ریال بین مردم اندازه تومان استفاده ندارد. مشکلات ریال به اینجا ختم نمی شود.
استفاده مردم ایران از واحد پولی تومان به جای ۱۰ ریال همواره با سردرگمی و مشکلاتی همراه بوده‌است. بسیاری از ایرانیان در نوشتن یا خواندن صفرها در عملیات بانکی هنگام تبدیل تومان به ریال یا هنگام شنیدن گزارش‌های اقتصادی در رسانه‌ها دچار مشکل می‌شوند. ازآنجاکه عموم مردم در معادلات ذهنی خود از تومان به جای ریال استفاده می‌کنند، مجبورند برای درک قیمتی که به ریال درج شده‌است، آن را به تومان تبدیل کنند. این موضوع یک تلاش ذهنی بی‌فایده را بر آنان تحمیل کرده‌است که گاهی نیز با خطا همراه می‌شود. همچنین در بسیاری از مواقع نیز مشخص نیست که آیا قیمت درج شده به تومان است یا به ریال. چنین وضعیتی که دو واحد پولی متفاوت به این شکل در یک کشور در کنار هم استفاده شوند، تنها در ایران دیده می‌شود. موضوع ریال و تومان به خصوص برای گردشگران خارجی حاضر در ایران، به علت ناآشنایی با واحد پولی ایران، مشکلات عدیده‌ای پدیدمی‌آورد.
امروزه واحد پول ریال نسبت به تومان در زندگی مردم نقش چندانی ندارد. بی کاربردی ریال به حدی است که ارتباط قیمت‌ها با ریال برای جامعه قابل لمس نیست.
باز نشر: اخبار ایران و جهان ممتاز نیوز