مقام حضرت عباس (ع) از زبان اهل بیت علیهم السلام

با توجه به روایاتی که در شان حضرت عباس (ع) از ائمه علیهم السلام رسیده و در آن به ایثار و فداکاری در راه امام خویش تصریح شده است، به روشنی، فضیلت و مقام آن بزرگوار آشکار می‌شود.

حضرت عباس (ع) فرزند کسی است که آیه ۲۰۷ سوره بقره در شانش نازل شد و از سلاله دودمانی است که اسوه ایثار و از خودگذشتگی بودند و سوره هل اتی، در شان ایثار ایشان نازل شده است.

حضرت عباس (ع) با کمال معرفت در راه دین و امام خویش جانبازی کرده و مراحل کمال و تعالی را طی کرد.

روز عاشورا هنگامی که حضرت عباس (ع) از اسب بر روی زمین افتاد، امام حسین (ع) فرمودند: ‘اکنون پشتم شکست و چاره ام کم شد.’ این جمله بیانگر اهمیت حضرت عباس (ع) و نقش ایشان در پشتیبانی از امام حسین (ع) است.

امام صادق (ع) عقل ابداعگر و اندیشمند اسلام و چهره بی‏مانند دانش بشری، همواره از عمویش عباس (ع) تجلیل به عمل می‏آورد و با درود و ستایش های عطرآگین از او یاد می‏کرد و مواضع قهرمانانه‏اش در روز عاشورا را بزرگ می‏داشت.

از جمله سخنانی که امام درباره قمر بنی‏هاشم (ع) فرموده آن است که ‘عمویم عباس بن علی (ع) بصیرتی نافذ و ایمانی محکم داشت. همراه برادرش حسین جهاد کرد، به خوبی از بوته آزمایش بیرون آمد و شهید از دنیا رفت…’

یکی دیگر از صفات بارز حضرت، ایمان استوار و پولادین اوست. از نشانه های استواری ایمان حضرت، جهاد در کنار برادرش، ریحانه رسول اکرم (ص) بود که هدفش جلب رضایت پروردگار متعال به شمار می‏رفت. و همانطور که در رجزهایش روز عاشورا بیان داشت از این جانبازی کمترین انگیزه مادی نداشت و همین دلیلی گویاست بر ایمان استوار حضرت.

فضیلت دیگری که امام صادق (ع) برای عمویش، قهرمان کربلا، عباس (ع) نام می‏برد، جهاد تحت فرماندهی سالار شهیدان، سبط گرامی پیامبر اکرم (ص) و سرور جوانان بهشت است. جهاد در راه آرمان برادر، بزرگترین فضیلتی بود که حضرت ابوالفضل بدان دست یافت و نیک از عهده آزمایش به درآمد و در روز عاشورا قهرمانی هایی از خود نشان داد که در دنیای دلاوری و شجاعت بی‏مانند است.’

مصلح بزرگ، حجت خدا و بقیه الله الاعظم، امام زمان (عج) نیز در بخشی از سخنان زیبای خود درباره عمویش عباس (ع) چنین می‏ فرماید: ‘سلام بر ابوالفضل، عباس بن امیرالمومنین، همدرد بزرگ برادر که جانش را فدای او ساخت و از دیروز بهره فردایش را برگزید، آنکه فدایی برادر بود و از او حفاظت کرد و برای رساندن آب به او کوشید و دستانش قطع گشت. خداوند قاتلانش، ‘یزید بن رقاد’ و ‘حیکم بن طفیل طایی’ را لعنت کند…’

امام عصر (عج) صفات والای ریشه دار در عمویش، قمر بنی‏هاشم و مایه افتخار عدنان را چنین بر می‏شمارد و می‏ستاید: همدردی و همگامی با برادرش سید الشهداء (ع) در سخت‏ترین و دشوارترین شرایط تا آنجا که این همگامی و همدلی ضرب المثل تاریخ گشت، فرستادن توشه آخرت با تقوا، خویشتنداری و یاری امام هدایت و نور، فدا کردن جان خود، برادران و فرزندانش در راه سرور جوانان بهشت، امام حسین (ع)، حفاظت از برادر مظلومش با خون خود و کوشش برای رساندن آب به برادر و اهل بیتش هنگامی که نیروهای ستمگر و ظالم مانع از رسیدن قطره‏ای آب به خاندان پیامبر (ص) شده ‏بودند.

* حضرت عباس (ع) از بدو تولد تا شهادت

حضرت عباس (ع) در سال ۲۶ هجری قمری پای به عرصه گیتی نهاد. مادر گرامیش فاطمه، دخت حزام بن خالد بن ربیعه بن عامر کلبی و کنیه اش (ام البنین) بود.

چند سال پس از شهادت حضرت فاطمه (س) بود، که امیرالمومنین از برادرش عقیل، که به اصل و نسب قبایل آگاه بود، درخواست کرد زنی را از دودمانی شجاع برای او خواستگاری کند و عقیل، فاطمه کلابیه (ام البنین) را برای آن حضرت خواستگاری کرد و ازدواج صورت گرفت.

امیرالمومنین (ع) از این بانوی گرامی، صاحب چهار پسر به نام های عباس، عثمان، جعفر و عبدالله شد.

عباس (ع) از برادران دیگرش بزرگ تر بود و هر چهار برادر به امام خویش، حسین (ع) وفادار بودند و در روز عاشورا در راه آن امام جان خود را نثار کردند.

ارادت قلبی ام البنین (س) به خاندان پیامبر (ص) آنقدر بود که امام حسین (ع) را از فرزندان خود بیشتر دوست می داشت؛ به طوری که وقتی به این بانوی گرامی خبر شهادت چهار فرزندش را دادند فرمود: مرا از حال حسین (ع) باخبر سازید و چون خبر شهادت امام حسین (ع) به او داده شد، فرمود رگ های قلبم گسسته شد، اولادم و هر چه زیر این آسمان کبود است، فدای امام حسین (ع).

در روزهای کودکی عباس، پدر گرانقدرش چون آیینه معرفت، ایمان، دانایی و کمال در مقابل او قرار داشت و گفتار الهی و رفتار آسمانی‏اش بر وی تاثیر می گذاشت. او از دانش و بینش علی(ع) بهره می‏برد. حضرت درباره تکامل و پویایی فرزندش فرمود: ‘همانا فرزندم عباس در کودکی علم آموخت و به سان نوزاد کبوتر، که از مادرش آب و غذا می‏گیرد، از من معارف فرا گرفت.’

در آغازین روزهایی که الفاظ بر زبان وی جاری شد، امام(ع) به فرزندش فرمود: بگو یک. عباس گفت: یک حضرت ادامه داد: بگو دو عباس خودداری کرد و گفت: شرم می‏کنم با زبانی که خدا را به یگانگی خوانده ‏ام، دو بگویم.

پرورش در آغوش امامت و دامان عصمت، شالوده ‏ای پاک و مبارک برای ایام نوجوانی و جوانی عباس فراهم کرد تا در آینده نخل بلند قامت استقامت و سنگربان حماسه و مردانگی باشد. گاه که علی(ع) با نگاه بصیرت‏ آمیز خود آینده عباس را نظاره می‏کرد، با لبخندی رضایت ‏آمیز، سرشک غم از دیدگان جاری می‏کرد و چون همسر مهربانش از علت گریه می‏پرسید، می‏فرمود: دستان عباس در راه یاری حسین(ع) قطع خواهد شد.

آنگاه از مقام و عظمت پسر دلبندش نزد خداوند چنین خبر می‏داد: پروردگار متعال دو بال به او خواهد داد تا به سان عمویش جعفر بن ‏ابی‏طالب در بهشت پرواز کند. محبت پدری گاه علی(ع) را بر آن می‏داشت تا پاره پیکرش را ببوسد، ببوید و با آداب و اخلاق اسلامی آشنا سازد.

از این رو لحظه‏ای عباس را از خود دور نمی‏ساخت. فرزند پاکدل علی(ع) در مدت ۱۴ سال و چهل و هفت روز، که با پدر زیست، همیشه در حرب و محراب و غربت و وطن در کنار او حضور داشت.

در ایام دشوار خلافت، لحظه ‏ای از وی جدا نشد و آنگاه که در سال‏۳۷ هجری قمری جنگ صفین پیش آمد، با آن که حدود دوازده سال داشت، حماسه‏ای جاوید آفرید.

حضرت عباس (ع) در خانه ای زاده شد که جایگاه دانش و حکمت بود. آن حضرت از محضر امیرمومنان (ع) و امام حسن (ع) و امام حسین (ع) کسب فیض کرد و از مقام والای علمی برخوردار شد.

از خاندان عصمت (ع) در مورد حضرت عباس (ع) نقل شده است که فرموده اند: ‘همان طور که پرنده به جوجه خود مستقیما غذا می دهد، اهل بیت (ع) نیز مستقیما به آن حضرت علوم و اسرار را آموختند.’

علامه محقق، شیخ عبدالله ممقانی، در کتاب نفیس تنقیح المقال، در مورد مقام علمی و معنوی ایشان گفته است: آن جناب از فرزندان فقیه و دانشمندان ائمه (ع) و شخصیتی عادل، مورد اعتماد، با تقوا و پاک بود.

حضرت عباس (ع) در روز عاشورا در برابر دشمنان کوردل با شجاعت و از خودگذشتگی مقاومت کرد و سرانجام به شهادت رسید، شهادت حضرت عباس (ع) برای امام حسین (ع)بسیار ناگوار و شکننده بود.

پیکر آن حضرت پس از شهادت کنار نهر علقمه ماند و سید الشهدا به سوی خیمه آمد و شهادت او را به اهل بیت علیهم السلام خبر داد، هنگام دفن شهدای کربلا نیز، در همان محل دفن شد از این رو امروز حرم ابوالفضل (ع) با حرم سید الشهدا فاصله دارد.

فراهنگ ۱۸۸۳**۱۵۸۸

انتهای خبر / خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) / کد خبر ۸۰۱۹۶۹۲۲


ایرنا: خبرگزاری جمهوری اسلامی

نظرتان را در مورد مطلب فوق بنویسید. نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.