موج فوتبال قاره سبز در رادیو ورزش

برنامه در حال پخش است و در فواصل برنامه، احمدرضا طاهری ـ تهیه‌کننده برنامه ـ مدام با علیرضا چنگرلو ـ گوینده برنامه ـ در ارتباط است. ریتم تند، شاد و سریع گوینده هیجان خاصی ایجاد کرده و رفت و برگشت‌های سریع میان استودیو و اتاق فرمان و همچنین استفاده از صداهای پس‌زمینه باعث جذابیت بیشتر برنامه شده است. این هیجان، مخاطبان را آماده شنیدن گزارش مستقیم فوتبال می‌کند که خسرو والی‌زاده قرار است آن را گزارش کند.

شنیدن حاشیه‌های جذاب

برنامه‌های ورزشی همیشه طرفداران و علاقه‌مندان خاص خود را دارد. به همین دلیل، رقابت قابل‌ملاحظه‌ای میان برنامه‌هایی از این دست چه در رادیو و چه در تلویزیون وجود دارد. طراحی درست برنامه به نوعی که هم اطلاعات درست به مخاطب بدهد و هم باعث جذابیت برنامه شود به برنامه‌ریزی مدیر گروه برنامه‌ساز وابسته است.

احمد طبخی، مدیر گروه ورزش و تفریحات رادیو ورزش در استودیو و در کنار عوامل است.

وی با بیان این که هشت نفر از تهیه‌کنندگان شبکه رادیویی ورزش، تهیه‌کنندگی برنامه‌های ورزشی یورو ۲۰۱۲ را بر عهده دارند، می‌گوید: در این برنامه‌ها هشت نفر از گزارشگران و ۱۲ نفر از کارشناسان خبره در تولید و پخش با شبکه رادیویی ورزش همکاری دارند.

وی می‌افزاید: کارشناسان در استودیو حضور دارند تا اطلاعات مفید و لازم را در اختیار مخاطبان قرار دهند.

طبخی می‌گوید: فوتبال یکی از جذاب‌ترین و پرحاشیه‌ترین ورزش‌هایی است که در حال حاضر وجود دارد و خیلی از مردم تمایل دارند از چند و چون این مسابقات باخبر شوند. برنامه‌های چهاردهمین جام و فوتبال در قاره سبز برای پاسخ به این نیاز مخاطب روی آنتن می‌رود.

جذب مخاطب با نقد منصفانه

اگر چه رادیو نمی‌تواند از عناصری مانند تصویر و رنگ استفاده کند، اما گاه یک برنامه رادیویی آنچنان در ذهن مخاطب تصویرسازی می‌کند که باعث کشش مخاطب و جذب او به برنامه می‌شود، بخصوص اگر آن برنامه فوتبالی باشد و پشت پرده‌های این ورزش را بی‌پرده و شفاف به شنونده منتقل کند. برنامه‌های ورزشی رادیو بویژه برنامه‌های مختص فوتبال تلاش می‌کنند با استفاده از تکنیک و خلاقیت در برنامه‌سازی شنوندگان بیشتری را جذب کنند.

مسابقه بین تیم‌های انگلیس و ایتالیا در حال برگزاری است و والی‌زاده هم با شور و هیجان، بازی را گزارش می‌کند. احمدرضا طاهری، تهیه‌کننده فوتبال در قاره سبز – که تهیه‌کنندگی برنامه چهاردهمین جام را هم بر عهده دارد ـ درباره ساختار این برنامه‌ها می‌گوید: در دو ویژه برنامه که برای مسابقات یورو ۲۰۱۲ در نظر گرفته‌ایم سعی ما بر این است که از کارشناسان خوشنام و منصف استفاده کنیم که نقد منصفانه و فنی داشته باشند و کمتر موضع شخصی خود را در برنامه مطرح کنند.

وی درباره تفاوت‌های یک برنامه ورزشی رادیویی با برنامه‌های تلویزیونی می‌گوید: رادیو سریع‌تر از رسانه‌های تصویری اطلاع‌رسانی می‌‌کند.

برنامه‌سازان رادیو می‌توانند با استفاده از خلاقیت و جذابیت برنامه‌های رادیویی را به حدی بالا ببرند که مردم ترجیح دهند یک گزارش فوتبال را از رادیو بشنوند. بخش کارشناسی بازی که بیشتر گفت‌وگومحور است، نیاز به تصویر ندارد؛ بنابراین اگر گفت‌وگو‌ها کارشناسانه و جذاب باشد حتما می‌تواند شنونده رادیو را راضی کند و نیازهای او را برآورده نماید.

برنامه فوتبال در قاره سبز، بخش‌‌های متنوعی دارد علاوه بر این که انصاری‌فرد در حین بازی نکات برجسته بازی را مورد بررسی قرار می‌دهد، محمد فنایی نیز به نکات داوری می‌پردازد.

وقتی در پشت صحنه یک برنامه رادیویی هستی می‌توانی بخوبی این نکته را متوجه شوی که داشتن یک گروه برنامه‌ساز مطلع، به روزبودن و داشتن اطلاعات لازم درخصوص فوتبال، همراه بودن با جوان امروز و حضور و مشارکت افراد متخصص در فواصل برنامه می‌تواند علاوه بر موفقیت یک برنامه رادیویی به آموزش مخاطبان نیز کمک کند.

هماهنگی عوامل برنامه با هم و آشنایی آنها با شرایط رسانه، داشتن خلاقیت و… می‌تواند به جذابیت و متفاوت بودن یک برنامه رادیویی کمک کند.

نیاز مخاطب به اطلاعات فراوان

خسرو والی‌زاده یکی از گزارشگران برنامه فوتبال در قاره سبز است. او از سال ۷۲ فعالیتش را در رادیو شروع کرده است. البته والی‌زاده سال‌ها سردبیر بخش ورزشی خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران هم بوده است.

والی‌زاده درباره فعالیتش در رادیو می‌گوید: رادیو برای من حکم یک رسانه گرم را دارد. به نظر من رمز ماندگاری صدای یک گوینده همراه بودن با مردم است. پذیرفته‌شدن یک گوینده از طرف مخاطب ارزشمند است.

به گفته والی‌زاده، اجرای برنامه‌های ورزشی از دشوارترین برنامه‌های رادیو است، چون عموم مخاطبان این‌گونه برنامه‌ها به فوتبال علاقه‌مند هستند و اطلاعات خوبی درباره این ورزش دارند به همین دلیل از گزارشگران انتظار دارند اطلاعات دقیقی در مورد‌ بازی‌ها داشته باشند.

وی درباره تفاوت‌ گویندگی برنامه‌های ورزشی در رادیو با تلویزیون می‌گوید: اگرچه رادیو و تلویزیون اهداف مشترکی دارند، اما هرکدام ساختار متفاوتی دارند به همین دلیل نوع کار مجریان و گویندگان نیز در این دو رسانه با هم متفاوت است. درست به همان اندازه که شنیدن و دیدن با هم فرق دارد. در رسانه شنیداری مانند رادیو کار بسیار مشکل‌تر از تلویزیون است، چون مخاطب رادیو فقط می‌شنود، اما در تلویزیون، جذابیت‌های تصویری از قبیل فضای محیط ورزشی، رنگ، دکور، نور و… به کمک برنامه‌سازان و اجراکنندگان می‌آید و کارشان را راحت‌تر می‌کند.

والی‌زاده می‌گوید: وقتی حرفه‌ای نگاه کنید و این احساس را داشته باشید که طرفدار هیچ تیمی نیستید آن‌گاه می‌توانید اجرای خوبی داشته باشید.

گرچه نادیده‌گرفتن تمایل شخصی کار سختی است، اما اگر این باور را داشته باشید که قرار است یک مسابقه ورزشی را برای تعداد زیادی مخاطب گزارش کنید، آن وقت است که سلیقه شخصی را می‌توانید کنترل کنید.

وی می‌گوید: من در زمان اجرای برنامه شنونده را به این باور می‌رسانم که طرفدار تیم خاصی نیستم، چون می‌دانم احساسی عمل‌کردن باعث شکست گزارشگر می‌شود و همواره در اجرا باید منطقی بود.

این گزارشگر می‌افزاید: آنچه در گزارشگری اهمیت دارد این است که گزارشگر باید اطلاعات وسیعی درباره فوتبال و تیم‌هایی که قرار است باهم مسابقه دهند، داشته باشد، چراکه شنونده ما فهیم و هوشیار است و اگر اطلاعات را از روی متن بخوانیم خیلی زود متوجه می‌شود که اطلاعات خود ما کافی نیست.

من همواره سعی کرده‌ام به متن وابسته نباشم. قرار است من برای افرادی صحبت کنم که قبولم دارند و قرار است از من اطلاعات جدیدی دریافت کنند و اگر قرار باشد اطلاعات من به عنوان گزارشگر همان چیزهایی باشد که روی سایت‌های اینترنتی موجود است، شنونده به من اعتماد نخواهد کرد. اگر گزارشگر اندوخته اطلاعاتی از خود نداشته باشد، تاریخ مصرف پیدا می‌کند.

والی‌زاده به روزبودن را عامل موفقیت گوینده عنوان می‌کند و می‌گوید: من قبل از هر برنامه، اطلاعات بازی‌ها را استخراج می‌کنم، ضمن این‌که هر روز عمر من با فوتبال و ورزش سپری شده است.

والی‌زاده تصریح می‌کند: گزارشگر برنامه ورزشی باید به اتفاقات روز ورزشی در حوزه‌های مختلف اشراف داشته باشد. یک گزارشگر نباید فقط به دانش در یک یا دو رشته ورزشی اکتفا کند. باید در جریان اتفاقات مهم باشد و تغییر و تحولات را دنبال کند یا دست‌کم در طول روز یک یا دو روزنامه استاندارد ورزشی را مطالعه و سایت‌های خبری این حوزه را رصد کند تا از آخرین اخبار اطلاع داشته باشد.

وی ادامه می‌دهد: گزارشگران باید شخصیت خود را همان‌گونه که هست نشان دهند و دنبال صداسازی و شخصیت‌سازی کاذب نباشند تا اعتماد مخاطبان را جلب کنند. یک گزارشگر خوب باید عاشق کار خود باشد.

والی‌زاده با بیان این‌که گزارشگرانی که در برنامه‌های ورزشی فعالیت دارند باید اهالی ورزش را بشناسند و ترجیحا در چند رشته به صورت تخصصی فعالیت کنند، می‌افزاید: این اتفاق سبب می‌شود تا صریح و منصفانه به نقد بپردازند. اگر مخاطب او را باور نداشته باشد تحلیل‌ها و نقدهای او هم به دل نخواهد نشست.

وی ادامه می‌دهد: یک برنامه ورزشی با یک گزارشگر غیر‌توانمند جایگاه خود را نزد مخاطب از دست خواهد داد و خلاف این نیز دیده شده که یک برنامه معمولی با گزارشگر مسلط و خلاقش به برنامه‌ای جذاب و پرمخاطب تبدیل شده است. وقتی از والی‌زاده درباره اقبال مخاطبان نسبت به برنامه‌های ورزشی رادیو سوال می‌کنم وی در پاسخ می‌گوید: بازخورد خوبی از اهالی ورزش و مخاطبان ورزشی از تمامی سنین داریم. تلفن‌ها و پیامک‌هایی که به برنامه زده می‌شود نشان‌دهنده جذب مخاطبان در همه سنین است.

فرشید شکیبا / جام​جم